قلب ایران کویر همیشه سخاوتمند و بسیار زیبا و دیدنی می باشد.

بهترین شهرهای خونگرم ایران و با خشت و گل در قلب این کویرها سر بر آورده اند و اکنون به زیباترین شهرهای ایران شناخته می شوند.

«هر کس یک بار مسحور افسون کویر شود، تا پایان عمر رهایش نخواهدکرد.» این جمله معروف را دکتر «آلفونس گابریل»- جغرافیدان و جهانگرد فقید اتریشی- گفته است. او سفرهایی به کویرهای ایران داشته و معروف ترین سفرنامه اش، با عنوان «عبور از صحاری ایارن» به چاپ رسیده است.

صحرا، کویر، بیابان، بادیه و این دست اسامی، گرچه از لحاظ علمی تفاوت هایی با هم دارند و وجوه تمایزشان وابسته به ارتفاع از سطح دریا و مقدار بارش سالانه و نوع پوشش گیاهی و میزان نمک موجود در خاک است، اما برای گردشگران و کویرنوردان تفاوت چندانی ندارند و معمولا وجود تپه ماسه ای های نرم و بلند (یا همان رمل ها)، رودهای شور، دریاچه های نمک، گیاهان کویری و پرندگان و جانوران بیابان زی، باعث جذب مسافران به نقاط کویری می شود.

حدود یک چهارم مساحت ایران را کویر و بیابان تشکیل می دهد و گردشگران کویردوست، معمولا در فصل های پاییز و زمستان عازم این مناطق می شوند. در ماه های سرد سال، گرچه از گرمای سوزان تابستانی کویرها خبری نیست، اما باید مراقب شب های سرد کویر بود.

کویر مصر

بدون شک محبوب‌ترین کویر ایران کویر مصر است. تور کویر مصر در پاییز، زمستان و اوایل بهار طرفداران پروپاقرص خود را دارد. اما کویر مصر کجاست؟ این کویر بخشی از استان اصفهان و دشت کویر است. اما چیزی که کویر مصر را جذاب‌ کرده، جاذبه‌های طبیعی و گردشگری در این منطقه است.

روستای مصر نقطه‌ای سرسبز و زیبا در دل این کویر است و قلب تپنده این منطقه به شما می‌رود. خانه‌های سنتی با دیواره‌های کاه‌گلی، سقف‌های گنبدی شکل و درهای چوبی در این شهر به زیبایی خودنمایی می‌کنند. سوغاتی روستای مصر خرما، انار، صیفی‌حات و دوغ شتر است. اگر اهل غذهای محلی هستید، حتما کالجوش، کباب شتر و آبگوشت محلی این روستا را امتحان کنید.

کویر مصر آن‌قدر جاذبه‌های دیدنی و زیبا دارد که تفریحات کویری مانند شتر سواری، سافاری، موتور چهارچرخ و پیاده روی روی تپه‌های شنی بسیار ساده به نظر می‌رسند. از جاذبه‌های گردشگری در کویر مصر می‌توان به دریاچه نمک، دکتر فیش، نخلستان سوخته، نیزار مصر، تخت عباسی، تخت عروس، ریگ کله، تخت محمد رضایی، تل خاکستری، تنگه رودخانه نمک و... نام برد.

کویر مرنجاب

اگر به سمت کاشان بروید، کویر مرنجاب یکی از کویرهای بسیار زیبای ایران است که قطعا جاذبه‌ها و تفریحاتش شما را به وجد می‌آورد. کویر مرنجاب کمتر از ۳۰۰ کیلومتر با تهران فاصله دارد و به خاطر پوشش گیاهی و جانوری غنی، تپه‌های شنی مرتفع و آسمان بسیار زیبایی که در شب‌ها دارد، مورد استقبال قرار گرفته. گفته می‌شود ریشه اسم مرنجاب از عبارت “مرد رنج آب” گرفته شده است، از آنجا که حفر چاه و قنات و رسیدن به آب شیرین کاری دشوار بوده و رفته رفته این عبارت به کلمه مرنجاب تغییر پیدا کرده است.

کویر مرنجاب بهشت آفرود سواران ایران است. کاورانسرای تاریخی و زیبای شاه عباسی و تماشای پدیده زیبای جزیره سرگردان از جمله جاذبه‌های گردشگری در کویر به شمار می‌رود. علاوه پوشش گیاهی این منطقه در بین سایر کویرهای ایران بسیار غنی است. در کویر مرنجاب انواع گیاهان شورپسند مانند درختان گز و تاغ و بوته‌های قیچ، ارته، اسکنبیل و دم گاوی را می‌توانید مشاهده کنید. پوشش جانوری هم به دلیل وجود پوشش خوب گیاهی، بسیار متنوع است. حیواناتی مانند آفتاب پرست، گرگ، گربه شنی، روباه شنی، انواع مارمولک، مار، عقرب و حتی عقاب در کویر مرنجاب به راحتی دیده می‌شوند.

کویر کاراکال

اگر قصد بازدید از زیباترین کویر یزد را دارید باید سری به کویر کاراکال بزنید. کویری که نام خود را گربه‌ای که در آن منطقه ساکن است گرفته. گربه کاراکال به گوش‌های بزرگ و سه گوش خود، حیوانی بسیار باهوش و قابل اهلی شدن است که زیبایی و وقار خاصی دارد.

کویر کاراکال به خاطر نخلستان‌ها و تپه‌های شنی زیبا معروف است. قدم زدن در میان این نخلستان‌ها و تپه‌های شنی همیشه لذت‌بخش خواهد بود و تجربه کم‌نظیری را برایتان به ارمغان می‌آورد. خانه وحشی باقفی که از شاعران سده دهم ایران است، با معماری زییا و خاص خود از جمله آثار ملی ایران است. این خانه همه ساله گردشگران بسیار زیادی را به خود جلب می‌کند. اب انبار کاکا میر از دیگر جاذبه‌های کویر زیبای کاراکال است. آب انبار کاکامیر یکی از بزرگترین آب ‌انبارهای بافق است که با حجم ۲۵۰ متر مکعب آب و با پوشش آجری گنبدی گردچین به طور بسیار زیبا و باشکوهی در دل زمین و در عمق چهار متری قرار دارد.

کویر ابوزید آباد

یکی دیگر از کویرهایی که در اطراف کاشان قرار گرفته و با استقبال خوبی روبروست، کویر ابوزیدآباد است. این کویر به خاطر جاذبه‌های تاریخی هیجان انگیزی که در خود جای داده تبدیل به مقصدی پرطرفداری برای علاقمندان به کویر گردی و طبیعت گرده شده. این کویر در اصل بخشی از بیابان بند ریگ است. ابوزیدآباد محلی در شهرستان آراد و بیدگل در کاشان است که در زبان محلی بیذُوُی خوانده می‌شود. این کویر هم به خاطر تاریخ اسرار آمیزش و هم به خاطر آرامش و تپه‌های شنی زیبایش بسیار مورد توجه قرار گرفته. نزدیکی این منطقه به کاشان، ابیانه و آران و بیدگل باعث منحصر به فرد بودن کویر ابوزیدآباد شده. مسیر کویر ابوزید آباد از تهران تقریبا راحت است. شما تنها ۴ ساعت با این کویر فاصله دارید.

چرا کویر گردی در فصل زمستان 98

تماشای آسمان پرستاره‌، تجربه‌ سکوتی دلنشین و آرامش‌بخش و لذت بردن از حال و هوای طبیعت یکی از حسرت‌های امروزی مردم در شهرهای پر از دود، آلودگی و سر و صدا است. اگر به تماشای آسمان صاف و پرستاره، به دور از هیاهوی شهر علاقه‌مندید، کویرگردی و سفرهای کویری با جذابیت‌های فراوان و زیبایی‌های وصف ناشدنی‌اش، می‌تواند یکی از بهترین پیشنهادها برای شما باشد. 

نکات مهم در مورد کویر گردی

۱- بهترین زمان برای سفر به کویر – تقریبا در تمام موارد، دو ماهه ی اول فصل بهار و همچنین فصل پاییز ، بهترین زمان برای سفر به جاذبه های کویری ایران است. پرواضح است که گرمای کویر در تابستان به شدت طاقت فرساست و در زمستان هوا به شدت سرد و خشک است. بیشترین دمای ثبت شده در ایران در کویر لوت و نزدیک به ۷۲ درجه سانتی گراد است.

۲- بهترین زمان برای آغاز کویر نوردی – نوسان دما در کویر در طول شبانه روز بسیار زیاد است. بهترین زمان برای طبیعت گردی در کویر ابتدای روز (هنگام صبح) و انتهای روز، پیش از غروب آفتاب است. سعی کنید در اواسط روز کویر پیمایی نکرده، زیر آفتاب نباشید و بیشتر به تماشا بنشینید؛ چرا که در این وقت از روز بدن به سرعت آب خود را از دست داده و احساس ضعف می کنید.

۳- با احتیاط برنامه ریزی کنید – حتی اگر برنامه کویر گردی شما یک روزه است، برنامه سفر ، نقشه مقصد و در صورت امکان مسیر کویر پیمایی خود را به دوستانتان اطلاع دهید، آن ها را از زمان برگشت خود آگاه کنید. بدون داشتن نقشه، قطب نما و یا GPS اقدام به حرکت در مسیر های ناشناخته نکنید. با توجه به اینکه در کویر مناظر بسیار شبیه به هم هستند ممکن است به راحتی گم شوید.

۴- آب به مقدار زیاد همراه داشته باشید * یک گالن آب برای هر نفر در روز -هیچ وقت به وجود منابع آب در کویر اطمینان نداشته باشید. ممکن است چشمه ای که نزدیکی مقصدتان وجود دارد یک روزه بخشکد. یک گالن آب (معادل ۴ لیتر) برای هر نفر در روز، به طور قطع حداقل میزان آبی ست که می بایست با خود به همراه داشته باشید. وقتی برای کویرپیمایی برنامه ریزی می کنید دقت داشته باشید که هر گالن آب حدود ۴ کیلو گرم وزن دارد و حداقل میزان آب مصرفی در یک روز است.

 

۵- لباس هایتان باید این مشخصات را داشته باشد – لباس های آستین دار، سبک و به رنگ روشن بپوشید. کفش سبک کوهپیمایی بپوشید. حتما عینک آفتابی، کرم ضد آفتاب و کلاه لبه دار با خود همراه ببرید. در طول شب ممکن است با افت شدید دما مواجه شوید، لباس گرم اضافه نیز با خود همراه ببرید.

۶- هنگام کوله بستن لباس هایتان را به صورت رول در آورید تا جای کمتری اشغال کنند. ژاکت، لباس های گرم و لباس های زیر را داخل زیپ لاک قرار دهید، وسایل بهداشتی را در کیف کوچک سفری بگذارید و  اگر کفش اضافی همراه دارید می توانید جوراب ها و اشیا قیمتی را داخل آن ها قرار دهید. بطری آب را داخل پلاستیک قرار داده و مطمئن شوید زیپ کیف محکم بسته شده است. کوله پشتی را بخصوص برای پیمایش های بلند مدت، طوری روی شانه قرار دهید که بخش عمده وزن آن را عضلات پشت تحمل کنند و نه شانه ها. خط بالای کوله پشتی می باست روبروی پایه ی گردن قرار بگیرد.

۷- قطب نما، نقشه و یا جی پی اس به همراه داشته باشید.

۸- غذای مقوی، سبک و با ماندگاری بالا به همراه داشته باشید و مدام آب بنوشید – می توانید نوارهای گوشت به ضخامت ۳ سانتی متر را داخل نمک قرار دهید و با خود به همراه ببرید. به جای آب از نوشیدنی های انرژی زا و یا طعم دار برای رفع تشنگی و تجدید قوا استفاده نکنید.

۲- نحوه صحیح کویر پیمایی

در ایران، کویر جزء محبوب ترین و خاص ترین جاذبه های طبیعت گردی و گردشگری، چه برای گردشگران داخلی و چه برای مسافران خارجی ست. سالانه هزاران نفر به مناطق کویری ایران سفر می کنند و بی شک بدون داشتن آشنایی با نحوه کویر پیمایی نمی توان به خوبی زیباییهای سفر به چنین مناطق آرامش بخش و سرسختی را درک کرد. عدم آشنایی با اصول کویر نوردی باعث از دست رفتن زودرس آب بدن و گرمازدگی می شود. 

۱- همیشه مقدار حداقل آب مورد نیاز در روز را (مطابق بخش قبل) به همراه داشته باشید. (۴لیتر برای هر نفر در روز)

۲- آسوده، آرام و پیوسته گام بردارید. به این ترتیب از تعریق بیهوده و هدر رفتن آب بدن جلوگیری می کنید. قدم های بلند برندارید. در زمان مناسب و تاجای ممکن زیر سایه حرکت کنید. 

۳- فریب چشمانتان را نخورید! فاصله ها در کویر آنطور که واقعا هستند دیده نمی شوند. ممکن است مسافتی که شما ۵ کیلومتر تخمین زده اید بیش از ۲۰ کیلومتر باشد.

۴- مراقب باشید که به چه زمین هایی پا می گذارید. محل هایی که در آن پلیگونهای زیبای نمک تشکیل شده اند در حقیقت بخشی از دریاچه های نمک هستند. برخی از زمین های اطراف این دریاچه ها به ویژه در بهار می تواند به شدت باتلاقی و خطرناک باشد. بدون برنامه ریزی و خارج از مسیرهای شناخته شده ، در این مناطق پیش روی نکنید.

۵- لباس کتان بپوشید. هرچند خیلی از راهنمایی ها شما را از پوشیدن لباس کتان منع می کنند؛ اما در واقع لباس کتان برای کویر نوردی بسیار مناسب است. کتان رطوبت بدن را جذب می کند و مدت زیادی خیس باقی می ماند. به این ترتیب بدن شما خنک شده و گرما زده نخواهید شد. بنابراین هنگام کویر نوردی بد نیست لباس نازک کتان و به رنگ روشن بپوشید.

۶- مراقب گزنده ها و جانوران باشید. راهنمای شما حتما می بایست با انواع خزندگان و نحوه اجرای کمک های اولیه هنگام گزیدگی آشنایی داشته باشد. دقت داشته باشید که بعضی از این حیوانات در صورتی که احساس خطر نکنند به شما حمله نخواهند کرد. در مواجهه با حیوانات خونسرد باشید. بزمجه ها خطرناکترین سوسمارها در کویرهای ایران هستند و در نزدیکی کویر آران و بیدگل زیاد یافت می شوند.

۷- مراقب توفان شن و گرد و خاک باشید. با خود دستمال گردن و دستمال سر به همراه داشته باشید و در صورت توفانی شدن هوا از آن برای پوشاندن دهان و بینی استفاده کنید و پشت صخره ها پناه بگیرید. برای محافظت از چشمانتان می توانید از عینک های شیشه ای و یا آفتابی استفاده کنید.

۸- یک بیلچه همراه ببرید. ممکن است لازم شود تا برای پناه گرفتن چاله روباه حفر کنید.

۹- محدودیت های خود را بشناسید و خارج از برنامه عمل نکنید.

۱۰- استراحت کنید! کویر نوردی ترکیبی ست از اراده و خستگی. در زمان های مشخص استراحت کنید و به صورت مداوم پیمایش نکنید تا همیشه برای مقابله با بدترین اتفاق ها هم آماده باشید.

۳- مهارت های نجات در کویر

اغلب اینطور فکر می کنیم که هنگام گم شدن در طبیعت بهترین کار این است که خود را هرچه سریعتر به نزدیکترین منطقه مسکونی برسانیم. اما نجات در کویر منوط به ایجاد تعادلی ظریف، بین حفظ منابع و خوردن و آشامیدن به قدر کافی، بین دور ماندن از گرمای روز، سرمای شب  و حرکت است. در زیر به ۸ مورد ساده و کارا برای نجات هنگام گم شدن در کویر اشاره شده است.

۱- آب نخور ! آب را برای خودتان جیره بندی کرده و جرعه های کوچک بنوشید. میزان کمبود آب بدنتان را با توجه به رنگ ادرار می توانید حدس بزنید. چنانچه اوره کم رنگ است می توانید در نوشیدن آب صرفه جویی کنید. اگر ادرارتان پررنگ و غلظت اوره در آن زیاد است حتماآب بنوشید. اگر به منابع آب رسیدید در نوشیدن عجله نکنید و قمقمه های نیمه خالی را با آن پر نکنید، چرا که آب ممکن است مسموم و یا بیش از اندازه شور باشد.

۲- گرسنه بمان ! هرچه بیشتر غذا بخورید، بیشتر تشنه می شوید. بنابراین اگر غذا به همراه دارید آرام آرام و به مقدار کم آن را طوری مصرف کنید که تنها رنج گرسنگی را برطرف کند. اگر آب همراهتان نیست! بهتر است تا جایی که ممکن است غذا نخورید. بدون داشتن آب کافی ، سیر شدن آخرین چیزی است که دوست دارید اتفاق بیافتد.

۳- حتما سرت را بپوشان! گفته می شود که بزرگترین مانع برای نجات در کویر قرار گرفتن در معرض آفتاب و کمبود آب بدن است. هنگامی که سر در معرض تابش مستقیم آفتاب و یا حتی نور غیر مستقیم قرار می گیرد، بدنتان برای خنک کردن خود سخت تر کار می کند. بنابراین قبل از هرچیز به یادتان باشد که همیشه کلاه روی سرتان داشته باشید. در صورت نداشتن کلاه سعی کنید با ابزارهای در دسترس و یا حتی پاره کردن بخش هایی از لباس برای خودتان کلاه درست کنید.

۴- پناه بگیر! این مورد تفاوت زیادی با پوشاندن سر ندارد. پناه گرفتن زیر سایه و یا ساختن یک پناهگاه می بایست در اولویت شما باشد. مادامی که از آفتاب دوری می کنید می توانید آب بیشتری ذخیره کنید. بهتر است ابتدا سایه ی طبیعی پیدا کنید و با شروع غروب خورشید، اقدام به ساختن پناهگاه کنید. سعی کنید تنها در هنگام صبح و غروب که هوا کمی خنک است حرکت کنید.

۵- خونسردی ات را حفظ کن!  دستپاچگی بزرگترین دشمن برای نجات یافتن است. سعی کنید آرام باشید و پس از ارزیابی موقعیتی که در آن قرار دارید، گام های بعدی را بردارید. با عجله کردن از جایی که در آن گیرافتاده اید خلاص نمی شوید و فقط ممکن است در شرایط بدتری بیافتید. 

۶- دهانت را ببند و عرق نکن!! هنگام حرکت می بایست مصرف انرژی در بدنتان را به حداقل ممکن برسانید. تا هم رطوبت موجود در بدنتان حفظ شود و نیازتان به وعده غذایی مجدد کاهش پیدا کند. آرام حرکت کنید، عرق نریزید و سعی کنید دهانتان را بسته نگاه دارید تا از دست رفتن آب بدن به واسطه ی نفس کشیدن به حداقل ممکن برسد. پوشاندن دهان با دستمال سر یا گردن و یا تکه ای از لباس می تواند سرعت از دست رفتن آب در بدن را کاهش دهد.

۷- علامت گذاری کن. اگر تصمیم به حرکت برای رسیدن به مناطق مسکونی گرفتید، حتما پیش از حرکت محل فعلی تان را علامت گذاری کنید. قبل از حرکت مسافت را برآورد کنید و از نشانه های طبیعی برای باقی ماندن در مسیر درست استفاده کنید. قبل از ترک محل، حتما علامت یا نوشته ای برای گروه نجات یا هر شخص دیگری که ممکن است از آنجا عبور کند باقی بگذارید. مسیر حرکت را نیز نشانه گذاری کنید.

۸- حواست به سرما باشد! در بسیاری از مناطق کویری، پس از غروب خوشید، دما به شدت شروع به افت می کند. در برخی موارد هوا آنقد سرد می شود که از سرما یخ می زنید. پیدا کردن و ساختن پناهگاه مناسب در هنگام شب ، درست به اندازه ی پیدا کردن سایه در طول روز اهمیت دارد.