این موضوع تابعی چند متغیره است و برای برون رفت از وضعیت موجود و رسیدن به راه حل اساسی باید به تمام ابعاد و حوزه های مرتبط به طور جامع و کامل پرداخته شود.

هدف از پرداختن به این مسئله ارائه راه کارهای اساسی و کاربردی به مسئولان و دستگاه های ذیربط در جهت شناخت، رفع و اصلاح موانع پیش رو و نیز آماده و فراهم سازی بسترهای مناسب حضور زنان در ورزشگاه های کشور خواهد بود.

مطالب مرتبط : حسرت آزادی بر دل دختر آبی ماند

موقعیت زن در جامعه

بیتا مدنی، دبیر گروه تخصصی جامعه شناسی ورزش انجمن جامعه شناسی ایران و پژوهشگر حوزه زنان و خانواده ضمن اشاره به رویکردهای پارادایمی انسجام گرا، تضاد گرا و تفسیرگرا، با تأکید بر رهیافت کنش متقابلی که در پارادایم تفسیرگرایی آمریکایی مطرح می شود، به بیان مسئله در این خصوص پرداخت. او از «تحلیل موقعیت» به عنوان پیش درآمدی بر فهم اینجایی و اکنونی شرایط زنان برای احقاق حقی که از دیرباز وجود داشته و ماهیتا یک مطالبه نیست، آغاز کرد.

مدنی به سیمای زن ایرانی به مثابه کنشگر اجتماعی در پرتوی اسطوره، تاریخ و دین با ذکر مصادیق پرداخت. در یک نگاه کلی مشخص شد که ورود/حضور زن، خواه در میادین و رخدادهای ورزشی امروزین (به عنوان قهرمان مدال آور) و خواه به عنوان تماشاگر رویدادهای ورزشی نه تنها در تضاد، تقابل، یا تخالف با راهها و اهداف توسعه ای کشور نیست، بلکه خود می تواند بسترساز توسعه در ساحت‌های مختلف حیات اجتماعی شود. حضور زنان می تواند چه بسا دردسرهای محیط‌های تک جنسیتی ورزشی را تا حد زیادی کاهش دهد. همچنانکه آمار و ارقام و مشاهدات روزمره نیز مؤید آنست در فضاهای کنش اجتماعی فراجنسیتی، نمودهای بارز وندالیسم، پرخاشگری و خشونت، به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. 

مدنی موانع موجود بر سر راه ورود زنان به ورزشگاهها(بویژه استادیوم فوتبال) را «فراهم نبودن زیر ساخت» عنوان می کند.دنی گفت: امروز به برسازی کنشهای جمعی نیاز هست که هم از دل خانواده (همچنان که هست) بجوشد و هم با اتخاذ تدابیر مدیریتی از فروش بلیط گرفته تا شماره گذاری صندلی ها و کنترل مبادی ورودی و خروجی و بهره گیری از مکانیسم های کارآمد کنترل اجتماعی همت گمارده به مدد رسانه، گروههای اجتماعی و طیف‌های گوناگون فعالان اجتماعی این حوزه در ارتقای سطح آگاهی همگانی آید.

مطالب مرتبط : دختران آزادی از قفس پریدند

حقوق قانونی بانوان برای حضور در ورزشگاه ها

دکتر فروغ صالح دیرین، جامعه شناس و پژوهشگر حوزه زنان با اشاره به حق قانونی ورود زنان به ورزشگاه ها بر اساس قوانین جاری کشور اشاره کرد. صالح دیرین در ادامه به ضعف عملکردی دولت ها در محقق سازی این امر و  کوتاهی در فرهنگ سازی به عنوان یک امر مهم پرداخت.

داروین صبوری، پژوهشگر حوزه جامعه شناسی ورزش به عنوان سومین سخنران نشست، بحث خود را با حادثه خودکشی دو بانوی شهروند اصفهانی آغاز کرد:فیلمی که این روزها در فضای مجازی از دو دختر عزیزمان در اصفهان و ساعتی قبل از اقدام به خودکشی به اشتراک گذاشته شد، به شدت روحم را آزرده است. چه می شود که اینگونه به استقبال مرگی خود خواسته می روند؟ در صحنه اعدام قاتلان حرفه ای حتی، وقتی آنان خود را چندقدمی مرگ می بینیم، به لرزه می افتند. بسیاری از آتئیست های جهان نیز ممکن است که در لحظه آخر، به وجود جهانی دیگر و خالق آن ایمان بیاورند. اما در در این فیلم، این دو عزیز هم وطن ما، مرگ و جهان برزخ را به سخره می گیرند. اقدام آنان، مرگی فردی نیست، مرگی در حوزه های اجتماعی است. چیزی که از بالای پل به پائین پرتاب شد، دو دختر نبود، ارزش ها و معیارهای جهان اجتماعی ما بود که سال هاست صدای مرگ و نابودی شان را نمی شنویم.

صبوری در ادامه صحبت های خود به روند تاریخی شکل دهی به هویت زنانه در جامعه ایران پرداخت و نمونه هایی از تاریخ صدساله هویت زن از زن قجری، زن رضاخانی، زن چریک انقلابی، زن مادر و همسر شهید، زن اقتصادی و زن امروز نام برد و اشتراک تمام این نگاه ها را، اشتراکی ساختاری و هویتی وابسته به جنس مرد دانست.

صادق رئیسی کیا کارشناس مسائل حقوقی ورزش و مدیر عامل اسبق باشگاه راه آهن به خبرنگار تیتر برتر گفت : یش از آنکه از نظر حقوقی به تحلیل و بررسی حق بانوان ایرانی برای حضور در ورزشگاه‌ها بپردازم می‌خواهم به طور مشخص؛ مقدمه‌ای پیرامون کارکرد ورزش به عنوان یک نهاد اجتماعی؛ عرض کنم. این مقدمه را از این جهت لازم می دانم که اگر بازتعریفی نسبت به کارکردهای ورزش نزد بعضی از طیف ها و جریانات خاص که البته قدرتمند و تاثیرگذار نیز هستند صورت نگیرد اجرای حق حضور بانوان در ورزشگاه ها با مشکلات عدیده روبرو خواهد بود. بنابراین ما باید برای اصلاح دریافت های خود از ورزش و تعریف و تبیین دقیق انتظارات خود از ورزش اقدام کنیم تا حقوق ورزشی و از جمله حق بانوان برای حضور در ورزشگاه ها بهتر و بیشتر از گذشته درک و پیاده سازی شود.اگر بپذیریم که هر جامعه و جریانی؛ دریافت خاصی از ورزش دارد و در نتیجه زمینه های فکری و فرهنگی خود را در ورزش؛ نمایان خواهد کرد من می خواهم به پر بیننده ترین برنامه ورزشی تلویزیون دولتی ایران که در اختیار یک جریان سیاسی و اجتماعی خاص هست به عنوان نماد باور و انتظارات این جریان از ورزش اشاره کنم.  

حال سراغ نگاه حقوقی به حضور بانوان در ورزشگاه‌ها برویم.در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ مشخصا دو اصل ۲۰ و ۲۱ به بیان حقوق زنان پرداخته است.اصل ۲۰ قانون اساسی بیان می دارد که همه افراد ملت اعم از زن و مرد؛ یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی؛ سیاسی؛ اقتصادی؛ اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلامی برخوردارند.اصل ۲۱ قانون اساسی نیز بیان داشته که دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید.بنابراین از دیدگاه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران زنان نیز همچون مردان از حقوق اجتماعی از جمله برای حضور در ورزشگاه ها و اماکن ورزشی برای تماشای مسابقات و رویدادهای ورزشی؛ بدون هیچ گونه تبعیضی برخوردار می باشند و دولت موظف شده است پیاده سازی و اجرای این حق را برای بانوان ایرانی تضمین نماید.دو نکته قابل توجه در دو اصل ۲۰ و ۲۱ قانون اساسی وجود دارد.

۱-  دولت باید تضمین نماید که حقوق زنان در تمام جهات؛ رعایت شود.

۲- نکته دوم اهمیت رعایت موازین اسلامی در اجرای این دو اصل است.

مطالب مرتبط : آزادی بانوان بعد از 40 سال انتظار

تبعیض جنسیتی در ورزشگاه ها

حاج رضایی  تبعیض جنسیتی در ورزش و عدم برخورداری زنان از امکانات ورزشی را نوعی آپارتاید ورزشی قلمداد کرد و عدم حضور زنان به داخل ورزشگاه ها را به چهل سال در منطقه آفساید قرار دادن آنها تشبیه کرد. حاج رضایی با تاکید بر نیاز ورزش و زنان به یکدیگر بر لزوم ارتقای دانش شغلی مدیران ورزش به عنوان یکی از ارکان مهم و مرتبط با موضوع حضور زنان در ورزشگاه ها تاکید کرد.

فرصت شناسی حضور زنان در ورزشگاه

برخی نیز بر این باورند که در صورت حضور بانوان در ورزشگاه‌ها بسیاری از ناهنجاری ها و سخنان سخیف و دوراز ادبی که گاه رد و بدل می‌شود، از بین خواهد رفت و تهدیدهای احتمالی به فرصت تبدیل خواهد شد.
در چند سال گذشته بانوان در سالن رقابت های والیبال لیگ جهانی و بسکتبال، بر اساس خواسته فدراسیون های جهانی حضور یافتند و در فضایی مناسب به تماشای بازی‌ها نشستند.

هنگام بازی‌های تیم ملی ایران در جام جهانی 2018 روسیه نیز پارک‌ها، سینما‌ها و ورزشگاه بزرگ آزادی پذیرای حضور خانواده‌ها شد و زنان و مردان و خانواده ها در کنار یکدیگر به تماشای مسابقات تیم کشورمان نشستند.
این دو دلیل آخر هم از گفته های موافقان حضور بانوان در ورزشگاه ها استخراج شده است.

یکی از مشکلات جامعه خودسانسوری است و افراد باید در فضایی تعاملی ابراز نظر و برای خواسته‌های خود بها پرداخت کنند تا مشکلات حل شود.

کاهش تنش ها با حضور زنان در ورزشگاه ها

تفسیر و پژوهش های خبری، درگیری و زد و خوردهایی که در چند مسابقه فوتبال لیگ برتر در هفته های گذشته رخ داد، دوباره باعث داغ شدن مباحث مربوط به چالش های رفتاری و اوباش گری در میان برخی تماشاچیان شد. یکی از مهمترین عواملی که رسانه ها و ناظران به آن پرداختند نقش لیدرها در شکل گرفتن حواشی و تشدید آن به صورت درگیری میان تماشاچیان و طرح برخی شعارهای قومیتی و سیاسی بود. اما آیا این اتفاقات را می توان معلول رفتار چند لیدر در تیم های فوتبال یا حاصل پخش شدن چند کلیپ در فضای مجازی دانست؟

امیرحسین بذلی