هاری از جمله بیماریهای کشنده در انسان و دیگر پسنانداران است. با توجه به عدم کنترل کامل بیماری در حیوانات اهلی و وحشی در کشور ما هنوز هم احتمال بروز بیماری وجود دارد.
در دنیا در هر 10 دقیقه یک نفر بر اثر ابتلا به بیماری هاری جان خود را از دست میدهد و این بیماری سالانه باعث مرگ بیش از 55 هزار نفر در سطح دنیا میگردد که 95 درصد این مرگها در قارههای آسیا و آفریقا اتفاق میافتد.
به دلیل اهمیت زیاد این بیماری ششم مهرماه (28 سپتامبر) توسط سازمان جهانی بهداشت بهداشت بهعنوان روز جهانی هاری نامگذاری شده است.
با اشاره به این که این بیماری عمدتا از طریق گاز گرفتن توسط پستانداران خونگرم اهلی و وحشی به انسان منتقل میشود درباره علائم بالینی بیماری هاری خاطرنشان کرد: شروع هاری اغلب با یک احساس اولیه هراس، سردرد، تب، کوفتگی عضلانی، تغییرات حسی نامشخص اغلب در محل گزش حیوان همراه است. تحریکپذیری و ترس از فضای باز علائم شایعی هستند. بیماری با بیحسی یا فلج عضلات پیشرفت میکند. اسپاسم عضلات حلق منجر به ترس از آب میشود. بدون مداخله پزشکی، سیر بیماری دو تا شش روز و گاهی بیشتر است. مرگ به دلیل فلج عضلات تنفسی رخ میدهد.
حیوان گزیدگی در گلپایگان اصفهان
مسئول مبارزه با بیماریهای شبکه بهداشت و درمان گلپایگان گفت: در پنج ماه نخست امسال یک هزار و ۳۷۴ مورد حادثه در گلپایگان اتفاق افتاده است که بیشترین آمار آن مربوط به حیوانگزیدگی است.
محسن اکبری شامگاه دوشنبه در کارگروه جامعه ایمن شهرستان گلپایگان با بیان اینکه حوادث ترافیکی سومین عامل مرگ در ایران است، اظهار کرد: ۶۰ درصد حوادث ترافیکی در ۳۰ کیلومتری جادهها (ورودی و خروجی جادهها) اتفاق میافتد که علت آن تردد بالا وخواب آلودگی است.
وی با اشاره به اینکه طی ۱۵ سال گذشته در شهرستان آمار مصدومین ناشی از سوانح و حوادث روند افزایشی داشته است، گفت: سال گذشته ۳۷ مورد مرگ و میر ناشی از سوانح و حوادث مختلف در شهرستان اتفاق افتاده است.
مسئول مبارزه با بیماریهای شبکه بهداشت و درمان گلپایگان با بیان اینکه مصدومان ناشی از حوادث ترافیکی شهرستان سال گذشته ۹۸۹ مورد و مرگ ناشی از حوادث ترافیکی ۲۵ مورد بوده است، افزود: سال گذشته بر اثر سقوط دو نفر، مسمومیت دو نفر، سوختگی یک مورد، غرق شدگی یک مورد و خودکشی چهار مورد فوت شدند.
وی گفت: افزود: در پنج ماه نخست امسال یک هزار و ۳۷۴ مورد حادثه در شهرستان اتفاق افتاده است که نسبت به سال گذشته با رقم ۷۵۱ مورد تقریبأ دو برابر افزایش نشان میدهد که بیشترین آن مربوط به حیوان گزیدگی میشود.
اکبری، فوت ناشی از تصادفات در شهرستان طی پنج ماهه نخست امسال را هفت مورد اعلام کرد و گفت: در مقایسه آمار سن مرگ و میر شهرستان در گروه سنی جوان بیشتر رخ داده است.
مسئول مبارزه با بیماریهای شبکه بهداشت و درمان گلپایگان تصریح کرد: تصادفات موتورسیکلت سواری، حمله حیوانات، خودکشی و مسمومیتها بیشترین آمار حوادث شهرستان را تشکیل میدهد.
آمار حیوان گزیدگی در سال 97
رییس اداره مدیریت بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت گفت: در طی سال ۹۷، بالغ بر ۲۰۷ هزار مورد حیوان گزیدگی ثبت کردیم که عمده آنها گزیدگی سگهای ولگرد و بیمار بوده است.
دکتر بهزاد امیری به مناسبت روز جهانی زئونوز (بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان)، اظهار کرد: براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، زئونوز، بیماریها یاعفونتهایی هستند که به طور طبیعی بین انسان و حیوانات مهرهدار قابل انتقال هستند.
وی گفت: در ششم ژوئیه ۱۸۸۵ میلادی، لویی پاستور برای نخستین بار کودکی را با روش واکسیناسیون ابداعی خود، از ابتلا به هاری و در واقع از مرگ حتمی نجات داد و از آن پس، این روز را به عنوان روز جهانی بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان نامگذاری و معرفی شد.
رییس اداره مدیریت بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت بیان کرد: به دلیل نزدیکی زندگی انسان با حیوانات در مناطق شهری و روستایی و استفاده از فرآوردههای دامی، تمام انسانها در معرض خطر ابتلا به بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان قرار دارند. از طرفی، حدود ۶۰ درصد بیماریهای عفونی که به انسانها منتقل میشوند، منشا حیوانی داشته و زئونوز بوده و از سوی دیگر، ۷۵ درصد بیماریهای عفونی نوپدید نیز از نوع زئونوز محسوب میشوند.
امیری بیان کرد: بیماریهای زئونوز از دو طریق مستقیم و غیرمستقیم به انسان منتقل میشوند. روش مستقیم به صورت تماس مستقیم انسان با حیوان بیمار و نیز گزش و خراش توسط حیوان بیمار و یا از طریق پراکنده شدن ترشحات حیوان بیمار به انسلان منتقل میشوند. در روش غیرمستقیم نیز عامل بیماریزا از طریق یک واسط مانند پشه، به انسان منتقل میشود.
۲۰۷ هزار مورد حیوان گزیدگی در سال ۹۷
رییس اداره مدیریت بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت درخصوص حیوان گزیدگی و بیماری هاری، تصریح کرد: بیماری هاری ناشی از گزیده شدن انسان توسط یک حیوان هار است. متاسفانه میزان حیوان گزیدگی در ایران رو به افزایش بوده؛ به طوریکه در طی سال ۹۷، بالغ بر ۲۰۷ هزار مورد حیوان گزیدگی ثبت کردیم که عمده آنها گزیدگی سگهای ولگرد و بیمار بوده است.
وی افزود: به دلیل اینکه از هار بودن حیوان مطلع نیستیم، هر فردی که توسط حیوانات مورد گزش قرار میگیرد، برای جلوگیری از بروز هاری در انسان بلافاصله واکسن هاری تزریق میشود؛ چراکه به محض بروز هاری در انسان، امکان درمان وجود ندارد و مرگ حتمی است؛ بنابراین بحث پیشگیری در این مورد اهمیت زیادی دارد. باید مردم آموزش ببینند تا از گزش توسط حیوانات پرهیز کنند، در وهله دوم، مردم باید بدانند که به محض گزش توسط حیوانات به مراکز درمانی مراجعه کنند.
در سطح کشور، واحدهایی تحت عنوان پیشگیری و درمان هاری ایجاد کردهایم که پرسنل کارآزموده با امکانات درمانی در آنها وجود دارد. در این مراکز، ضمن آموزش به مردم، افراد آسیب دیده نیز تحت درمان قرار میگیرند، شستوشوی محل گزش، تجویز و تزریق واکسن ضد هاری، تجویز سرم ضدهاری از جمله اقدامات درمانی در این مراکز است. در سراسر کشور، هر فردی که دچار گزش توسط حیوانات شود، میتواند با مراجعه به نزدیکترین مرکز یا خانه بهداشت به نزدیکترین مرکز تخصصی درمان و پیشگیری از بیماری هاری، ارجاع داده شوند.
امیری بیان کرد: با وجود اینکه در سال ۹۷، تعداد ۲۰۷ هزار مورد حیوان گزیدگی اتفاق افتاده، فقط ۶ مورد ابتلا به هاری در انسان ثبت شده است و این موضوع هم دلیل عدم مراجعه بیمار برای دریافت واکسن و درمان یا عدم پیگیری روند درمان بوده است.
رییس اداره مدیریت بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت درخصوص بیماری سالک که یکی از شایعترین بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان در کشور محسوب میشود، خاطرنشان کرد: بیماری سالک در دو نوع شهری و خشک و روستایی و مرطوب بروز پیدا میکند و عامل بیماری نیز انگلی به نام لیشمانیوز بوده که انگلی درون سلولی است.
وی ادامه داد: در نوع خشک، این انگل در بدن جوندگانی مانند موشهای صحرایی وجود دارد و به واسطه نوعی پشه خاکی در زمانی که به خونخواری از بدن جونده میپردازد، به بدن پشه منتقل شده و پشه ناقل انگل لیشمانیوز شده و زمانی که پشه قصد خوانخواری از بدن انسان را دارد، انگل را به بدن انسان منتقل میکند و در محل گزش، زخمی ایجاد میشود و چنانچه درمان نشود، وسیعتر میشود. در نوع مرطوب، نوع مخزن انسان بیمار بوده و از طریق پشه از انسان به انسان دیگر منتقل میشود. در این نوع، زخم کوچکتر از نوع خشک است.
خبرنگار : امیرحسین بذلی