سلامتی یک جامعه در ارتباط روانی بین خانواده ها می باشد ف امروزه با گسترش اعتیاد در میان سنین پایین و نفوذ اعتیاد به مواد مخدر در خانواد ها سلامت روانی جامعه مورد تهدید قرار گرفته است و مشکلات عدیده ای را درست کرده که باید هر چه زودتر رسیدگی شود و این مشکلات از سر راه برداشته شوند و جوانان که آینده جامعه را می سازند از این غول بیمار رهایی پیدا کرده و خود را در دامن پاک جامعه قرار بدهند.
علت افزایش اعتیاد در جامعه و گرایش نوجوانان و جوانان
اعتیاد چیست؟ اعتیاد را به عادت کردن، خو گرفتن، و خود را وقف عادتی نکوهیده کردن معنا کرده اند; به عبارت دیگر تسلیم به ماده مخدّر که از نظر جسمی و یا اجتماعی زیان آور شمرده می شود، اعتیاد نام دارد.
در سال 1950 سازمان ملل متحد تعریف زیر را برای اعتیاد به مواد مخدر ارائه کرد: «اعتیاد به مواد مخدّر عبارت است از مسمومیت تدریجی یا حادی که به علت استعمال مداوم یک دارو اعم از طبیعی یا ترکیبی ایجاد می شود و به حال شخص و اجتماع زیان آور است.»1
اگر نیم نگاهی به پیامدها و عوارض اعتیاد به مواد مخدّر بیندازیم خواهیم دید که پیامدهای اعتیاد جامعه، فرد و خانواده را از نظر اقتصادی، اجتماعی، روانی و جسمی در برمی گیرد. از مهم ترین عوارض جسمی اعتیاد به مواد مخدّر می توان به ناراحتی های عصبی، بی اشتهایی، اضطراب، ریزش مکرّر آب از بینی و چشم، ناراحتی عضلانی و فشار شدید در ستون فقرات، لاغر شدن و مانند آن اشاره کرد.
در گستره اقتصادی برخی پیامدهای ناشی از اعتیاد به مواد مخدّر عبارتند از: بیکاری، ضعف مالی در ازای خرید و مصرف مواد، لطمه به اقتصاد و جامعه و خانواده.
اما عوارض روانی و شخصیتی ناشی از اعتیاد به مواد مخدر فراوانند; از جمله: ضعف اراده، بی توجهی به مسئولیت های فردی، ضعف شخصیت، ضعف عاطفه، عصبی بودن، به هم خوردن تعادل روانی، شخصیت نامتعادل و متزلزل، و ضعف اعتماد به نفس. همچنین در زمینه اجتماعی می توان به عوارضی مانند بی توجهی به مقرّرات جامعه، ضعف نیروی کار جامعه، بی نظمی و بی اعتمادی در جامعه، ضعف بنیاد خانواده، افزایش انحرافاتی مانند: دزدی، فحشا و تکدی گری اشاره کرد.
«شکل گیری رفتار انحرافی به وسیله جوانان» علت فقدان برخی کنترل های اجتماعی است، برای مدتی به طور کلی مورد قبول بوده است.
امروزه نهاد خانواده در غرب از جایگاه اصلی خود دور شده است. به هم خوردن نظم خانوادگی، سست شدن پایه این نهاد اساسی، شانه خالی کردن جوانان از قبول مسئولیت ازدواج، منفور شدن مادری، کاهش علاقه پدر و مادر و به ویژه مادر به فرزندان، جانشین شدن هوس های سطحی به جای عشق، و افزایش طلاق، سبب گردیده اند که در این جوامع، نهاد خانواده کارکرد خود را در مورد کنترل آسیب های اجتماعی از دست بدهد.
تحصیلات پایین یا بی سوادی نقش مهمی در فرهنگ عمومی جامعه و همچنین در حریم خانواده و تربیت فرزندان دارد. بی سوادی و کم سوادی عامل بسیاری از مسائل، مشکلات، نارسایی های اجتماعی و انحرافات است. روشن است که پدر و مادر باسواد بسیار بهتر و با دید باز نسبت به دنیای پیرامون، مسائل و مشکلات خانواده را حل می کنند. والدین تحصیل کرده با روش های علمی و منطقی می توانند فرزندان را کنترل نمایند. آنان اغلب به دلیل آگاهی و شناخت مسائل و نیاز زندگی خود، شرایط مادی و معنوی و عاطفی مناسبی را برای فرزندان ایجاد می کنند. حال آنکه، بی سوادی والدین منجر به مسائلی از قبیل: روش های غیرمنطقی در تربیت فرزندان، پی نبردن به نیازهای روانی فرزندان، نپذیرفتن تغییرات در نگرش های جوانان و تأکید بر روش ها و اعتقادات سنّتی خود می شود که تمامی این مسائل موجب می گردند فرد نوعی احساس تنهایی و کمبود نماید و در نتیجه، در پی یافتن همدرد و همدل، به هر شخص و هر موادی روی آورد.
در مورد محل سکونت، این مسئله اهمیت دارد که غالب افراد معتاد در مناطق حاشیه ای و مناطق قدیمی که دارای کوچه های پر پیچ و خم و خانه های مخروبه می باشد، زندگی می کنند. واقعیت این است که محیط های آلوده می توانند زمینه مساعد شکوفایی استعدادهای موجود در افراد برای ارتکاب به جرم و اعتیاد را ایجاد نمایند. در این گونه مناطق که اغلب مناطق فقیرنشین می باشند، امکانات رفاهی و مراکزی مانند سینما، پارک و امکانات رفاهی کمتر وجود دارند و جوانان برای گذران اوقات فراغت خود به اجبار به طرف اعتیاد کشانده می شوند. از سوی دیگر، غالباً این گونه مکان ها از طرف نیروی انتظامی کمتر نظارت می شوند. همچنین اغلب روستاییان و مهاجران خارجی در محله های قدیمی، شلوغ و مخروبه ها که از مراکز شهرها به دور هستند اسکان می یابند و به دلیل آنکه این افراد، اغلب شغلی ندارند و در بین مردم شناخته شده نیستند، خیلی راحت و بهتر می توانند به توزیع مواد مخدّر و در نهایت، مصرف آن روی آورند.
آخرین آمار معتادان در ایران
معاون مقابله با عرضه و امور بین الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: ۲ میلیون ۸۰۸ هزار معتاد مستمر و یک میلبون ۶۰۰ هزار مصرف کننده تفننی در کشور وجود دارد.
برخی بیکاری را عامل مصرف مواد مخدر عنوان می کنند در حالیکه 45 تا 50 درصد معتادان شاغل هستند.
وی اضافه کرد: رهبر فرزانه انقلاب جلسه آسیب های اجتماعی را مدیریت می کنند چرا که مواد مخدر تهدید جدی برای کشور، اقتصاد و جوانان است.
معاون مقابله با عرضه و امور بین الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر اولویت نخست ستاد مبارزه با مواد مخدر را در سالجاری مباحث فرهنگی و پیشگیری دانست و افزود: درصد بالایی از جرایم سرقت، تجاوز به عنف، سرقت به عنف توسط معتادان متجاهر و معتادان پر خطر صورت می گیرد.
اصلانی اظهار داشت: 580 تن مواد مخدر نیمه نخست امسال در کشور کشف شده است که بیش از 70 درصد کشفیات مربوط به شرق و حاشیه شرق کشور است.
وی ادامه داد: سیاست ستاد مبارزه با مواد مخدر افزایش میزان کشفیات در مرزها و جلوگیری از ورود مواد مخدر به کشور با افزایش کنترل مرزها است.
معاون مقابله با عرضه و امور بین الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر تاکید کرد: باید از اقدامات اجتماعی و فرهنگی و با اطلاع رسانی دقیق کاری کرد که حتی در صورت توزیع رایگان مواد مخدر مردم رغبتی به آن نشان ندهند.
اصلانی یادآوری کرد: دولت آمریکا از سال 2000 اجتماعی کردن مبارزه با مواد مخدر را شروع کرد اما در ایران کمتر از سه سال است که این موضوع از بعد اجتماعی پیگیری می شود.
وی پیامدهای خطرناک پیش بینی شده برای مواد مخدر تا سال 2025 را کاهش سن مصرف کنندگان، افزایش مصرف مواد مخدر در بین زنان و شاغلان، ضربه پذیری نهاد خانواده، تمایل به مصرف همزمان و ترکیبی مواد مخدر عنوان کرد.
معاون مقابله با عرضه و امور بین الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: 585 هزار معتاد سال 2017 بر اثر سو مصرف مواد مخدر جان باختند در حالیکه دولت های مستکبر دم از حقوق بشر می زنند.
اصلانی با عنوان اینکه مواد مخدر بعد از اسلحه و مهمات، بیشترین بازدهی مالی و اقتصادی را دارد، گفت: کشفیات روانگردان ها از جمله شیشه در نیمه نخست امسال ۶.۲ برابر افزایش داشته است و قیمت شیشه از هر کیلو 250 میلیون تومان به هفت تا هشت میلیون تومان کاهش یافته است.
وی یادآوری کرد: از سال 1357 به مدت 10 سال مصرف مواد مخدر در کشور کنترل شد اما از سال 67 تاکنون افزایش شیوع به مصرف داریم.
معاون مقابله با عرضه و امور بین الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: اگر استان ها اطلاعات درست از میزان اعتیاد بدهند در سیاستگذاری با مشکل مواجه نمی شویم.
اصلانی خاطرنشان کرد: آمریکایی ها هر 10 سال یکبار راهبردی در زمینه مواد مخدر تدوین می کنند که در سال 2000 متولیان به صراحت نادرست بودن جنگ با ایران را اذعان کردند.
وی ادامه داد: در آن دوران آمریکایی ها دو تصمیم گرفتند که یکی از آنها تلاش برای ارایه طرحی برای شیوع و ترویج مواد مخدر در ایران بود.
معاون مقابله با عرضه و امور بین الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر اضافه کرد: آمریکایی ها به بهانه ایجاد امنیت، افغانستان را اشغال کردند و میزان کشت خشخاش از 6 هزار هکتار در سال 2000 به 263 هزار هکتار و از 200 تن به هشت تا 9 هزار تن رسید.
اصلانی ادامه داد: 2 تاجر انگلیسی با مستقر شدن در افغانستان، تریاک را با چند برابر قیمت از کشاورزان خریداری کرده و قطره چکانی با چندین برابر قیمت وارد کشورمان می کردند و این زمینه ای بود تا معتادان را به مصرف دیگر مواد ارزان از جمله هرویین هدایت کنند.
وی افزود: مصرف بی رویه هرویین در کشور از سال 2001 شروع شد و بعد از آن کراک را تولید کردند و امروز به این نتیجه رسیده ایم که میزان معتادان در هیچ استانی نه تنها کاهش نیافته بلکه روند افرایشی بوده است.
بازپروری و توانمند سازی معتادین
سرهنگ بخشنده از کم کاری برخی از سازمان‌های متولی در خصوص جمع‌آوری معتادان متجاهر ابراز گلایه کرد.
بحث معتادان یک آسیب اجتماعی است که مردم و مسئولان را بسیار ناراحت کرده است و پرداختن به این موضوع از اولویت های کاری در تمامی دستگاه‌ها است.
وی اظهار کرد: پرداختن به موضوع مبارزه با مواد مخدر انجام یک فرآیند خاصی را می طلبد که تمام دستگاه‌ها باید به آن ورود کنند تا این موضوع مرحله به مرحله انجام شود.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر فاتب با بیان اینکه در بخش مقابله، پلیس وظیفه ایفای ماموریت دارد، گفت: در حوزه درمان بخش‌های مختلفی مانند وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران و تهران و شهید بهشتی طیق پروتکل‌های ابلاغی از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری موظف به همکاری با سایر سازمان‌های متولی ازجمله بهزیستی و پلیس هستند.
