تیتربرتر؛ آنفلوآنزا یا گریپ، بیماری واگیردار است که به وسیله نوعی ویروس ایجاد می‌شود؛ آنفولانزا در فصول سرد سال و به‌خصوص در پاییز شیوع پیدا می‌کند، افراد مبتلا به آنفولانزا در اغلب اوقات، چند روزی از کار و فعالیت‌های عادی‌شان باز مانده و اگر مراقب نباشند، ناقل این بیماری به اطرافیان می‌شوند.
با وجود این‌که این بیماری تفاوتی زیاد با سرماخوردگی دارد، اغلب این 2 بیماری را با هم اشتباه می‌گیرند؛ خوب است بدانید سرماخوردگی نسبت به آنفولانزا بیماری تنفسی ملایم‌تر است، فردی که سرما می‌خورد برای چند روز دچار بی‌حال می‌شود درحالی‌که آنفولانزا ممکن است فرد را هفته‌ها در رختخواب نگه دارد. معمولا علائم آنفولانزا معمولا بدتر از سرماخوردگی است و بیشتر از سرماخوردگی معمولی طول می‌کشد.
ممکن است فردی که دچار آنفولانزا شده است بیماری خود را با سرماخوردگی اشتباه بگیرد و از داروهای اشتباه استفاده کند و نتیجه‌ای از درمان نگیرد.
علت آنفلوانزا چیست؟
ویروسهای عامل آنفلوآنزا از گروه اورتومیکسو هستند؛ آنفلوآنزا شامل ویروس آنفلوآنزای A، آنفلوآنزای B و آنفلوآنزای C است که این ویروس‌ها در اثر تماس مستقیم یا غیرمستقیم (مثلاً استفاده از لیوان آلوده) گسترش می‌یابند.
موارد خطرناک در بیماری آنفولانزا شامل افزایش تب یا سرفه، وجود خون در خلط، گوش درد، تنگی نفس یا درد قفسه سینه، ترشحات غلیظ از بینی، سینوس‌ها یا گوش‌ها، درد سینوس، درد یا سفتی گردن است که باید سریعا فرد تحت درمان قرار گیرد.
تفاوت آنفلوانزا و سرماخوردگی
سرماخوردگی و آنفلوانزا علایمی مشابه دارند با این تفاوت که سرماخوردگی معمولا خفیف‌تر است و ممکن است بدون تب یا با تب پایین باشد، اما آنفلوانزا بطور ناگهانی شروع شده و با تب بالا همراه است، همچنین مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا آنفلوانزا بهبود یابد، اما این مدت در سرماخوردگی کوتاه‌تر است.
بیشتر بخوانید:
کودکان به علت سیستم ایمنی ضعیف بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند؛ این بیماری واگیردار است و در مکان‌های عمومی امکان انتقال بیماری نسبت به سایر مکان‌ها بیشتر است؛ بیماری‌هایی مانند قلبی، ریوی، کلیوی، دیابت، آسم، بارداری و کهنسالی امکان ابتلا به آنفلوآنزا را افزایش می‌دهند.
راه های درمان آنفولانزا
اصولا اصلی‌ترین درمان آنفولانزا با آنتی‌بیوتیک است، بهبود خود به خودی آنفولانزا در عرض ۷ الی ۱۰ روز در صورتی که هیچ عارضه‌ای رخ ندهد امکان پذیر است؛ اگر عارضه‌ای رخ دهد بهبود آنفولانزا ممکن است ۳ الی ۶ هفته زمان می‌برد، قابل ذکر است مصرف دارو حتما باید با صلاحدید و تجویز پزشک انجام شود.
برای کاهش علائم و بهبود بیماری آنفولانزا باید در منزل بویژه در هنگام تب استراحت کرد، چرا که بهترین درمان برای آنفلوانزا استراحت است؛ استراحت کمک می‌کند تا بدن با ویروس به خوبی مبارزه کند، استفاده از مایعات فروان مانند آب، آب میوه و سوپ رقیق، غرغره آب یا آب نمک ولرم چند بار در روز باعث می‌شود سوزش گلو بهبود یابد.
روشهای پیشگیری از آنفولانزا
برای پیشگیری از این بیماری باید دست‌های خود را در طول روز چندین بار با آب و صابون بشویید، از تماس دست‌های آلوده با چشم، دهان و بینی خودداری کنید؛ در مواجهه با بیماران و افراد مبتلا از ماسک استفاده کنید و سعی کنید فاصله حداقل یک متری را از این بیماران حفظ کنید، در زمان شیوع بیماری آنفولانزا از دست دادن و روبوسی با کردن با دیگران خودداری کنید.
در صورت ابتلاء به آنفولانزا و علائم سرماخوردگی از ماسک برای پوشش روی دهان و بینی خود استفاده کنید، حین عطسه و سرفه جلوی بینی و دهان خود را با دستمال نگه دارید و دستمال استفاده شده را داخل کیسه پلاستکی انداخته و در کیسه را ببندید، سپس آن را در سطل زباله بیندازید.
در روز‌های اول ابتلاء به بیماری، بیشتر استراحت کنید و سعی کنید از حضور در مواضع پرتراکم پرهیز کنید، از دست دادن و روبوسی با سایرین خودداری کنید، مکرر دست‌های خود را با آب و صابون بشویید، مایعات گرم بیشتری مصرف کنید، با آب و نمک دهان و مجاری بینی خود را در طول روز بشویید.
آشنایی با انواع ویروس آنفلوآنزا
ویروس انفلوانزا از فردی به فرد دیگر توسط ترشحات تنفسی یا تماس با دست ها یا سطوح آلوده انتشار می یابد.
ابتدا تعداد کمی از سلول های اپی تلیوم تنفسی آلوده می شوند. چنانچه تعدادی از ذرات ویروس توسط رفلکس های سرفه بیرون رانده نشوند و از خنثی شدن توسط آنتی بادی هاIgA اختصاصی که از قبل وجود داشته یا از غیر فعال شدن توسط مهار کننده های غیر اختصاصی موجود در ترشحات مخاطی دور بمانند، ویریون های جدید تولید می شوند. ویریون های جدید به سلول های مجاور انتشار می یابند و در آنجا، چرخه تکثیر ویروس تکرار می شود. نورآمینیداز ویروس، خاصیت چسبندگی غشاء مخاطی را در مجاری تنفسی کاهش داده و در نتیجه، گیرنده های سطحی سلول را بدون پوشش می کند و انتشار مایع حاوی ویروس را به بخش های پایین تر مجاری تنفسی تسریع می نماید. در مدت زمان کوتاهی، بسیاری از سلول های تنفسی آلوده شده و حتی می میرند.
دوره کمون بیماری، از زمان آلودگی با ویروس تا شروع بیماری حدود یک تا چهار روز است که به مقدار ویروس وارد شده به بدن و حالت ایمنی میزبان بستگی دارد. انتشار و سرایت ویروس، از روز قبل از بروز علائم بیماری شروع شده و در مدت 24 ساعت به میزان حداکثر می رسد و به مدت یک تا دو روز در حد حداکثر باقی مانده و پس از 5 روز به سرعت کاهش می یابد. ویروس عفونی به ندرت از خون به دست آمده است.
اینترفرون در حدود یک روز بعد از شروع انتشار ویروس در ترشحات تنفسی مشاهده می شود. ویروس های آنفلوانزا به اثرات ضدویروسی اینترفرون حساس هستند و تصور می شود که پاسخ اینترفرون به بهبودی میزبان کمک می کند. پاسخ آنتی بادی و همچنین پاسخ سلولی اختصاصی بعد از یک تا دو هفته دیگر مشاهده می شود.
عفونت های آنفلوانزا موجب تخریب سلولی و اختلال در مخاط سطحی مجرای تنفسی می شوند، اما لایه های بنیادی اپی تلیوم را متأثر نمی سازند. بهبودی کامل آسیب سلولی حدود یک ماه طول می کشد. به علت آسیبی که ویروس به اپی تلیوم مجرای تنفسی وارد می سازد، مقاومت مجرای تنفسی علیه تهاجم باکتری هایی مانند استافیلوکوک، استرپتوکوک، پنوموکوک و هموفیلوس آنفلوانزا کاهش می یابد.
تورم و نشت سلول های تک هسته ای در پاسخ به مرگ سلول و پوسته پوسته شدن مجاری تنفسی با تکثیر ویروس همراه بوده و علائم موضعی بیماری می باشد. بروز علائم عمده سیستمیک در بیماری آنفلوانزا احتمالا منعکس کننده تولید سایتوکین ها می باشد.
پیشگیری و درمان به وسیله دارو
هیدروکلرید آمانتادین و مشابه آن ریمانتادین داروی ضد ویروسی هستند که برای پیشگیری از بیماری آنفلوانزایA به کار می روند. مهارکننده هایNA ، زانامی ویر و استامی ویر، در سال 1999 برای درمان انفلوانزایA وB بکار رفت.
جهت دستیابی به حداکثر، باید در ابتدای بیماری داده شوند. ویروس های مقاوم به دارو، طی درمان با مهارکننده یM2 سریع تر از مهار کننده هایNA ایجاد می شوند و در کودکان بیشتر از بزرگسالان دیده می شوند. در طول فصل آنفلوانزا در ایالات متحده در اواخر سال 2005، 92 درصد از ایزوله های ویروس انفلوانزایAH3N2) ) به مهارکننده هایM2 مقاوم بودند.
پیشگیری و کنترل توسط واکسن آنفلوانزا
از واکسن های غیر فعال ویروس آنفلوانزا جهت پیشگیری بیماری در آمریکا استفاده می شود. در هر حال، برخی از خصوصیات ویروس های آنفلوانزا موجب شده که پیشگیری و کنترل بیماری، به ویژه به وسیله واکسیناسیون مشکل شود. به علت تغییرات آنتی ژنی دریفت و شیفت ، واکسن های قبلی بدون استفاده می مانند. نظارت دقیق به وسیله سازمان بهداشت جهانی و سازمان های دیگر، در مورد انتشار زیرتیپ های ویروس های آنفلوانزا در سراسر جهان به طور ممتد انجام می گیرد و چنانچه نژاد جدیدی ظاهر شود و انتشار یابد، فورا اطلاع می دهند.
مشکلاتی در ارتباط با واکسیناسیون انفلوانزا ، وجود دارد. این واکسن در بالغین سالم 70 تا 100 درصد ایمنی و افراد سالمند و کودکان جوان ایمنی کمتری ( 30 تا 60 درصد ) ایجاد می کند. واکسن غیر فعال شده، IgA موضعی را ایجاد نکرده یا پاسخ های ایمنی سلولی را تحریک نمی نمایند. پاسخ ایمنی به تجربیات فرد که قبلا با همان زیر تیپ از ویروس انفلوانزایA آلوده شده، بستگی دارد.
الف) تهیه واکسن های غیر فعال:
تجویز تزریقی واکسن های غیر فعال ویروس آنفلوانزایA وB مجاز شده است. هر سال، سازمان بهداشت جهانی نژادهایی از ویروس آنفلوانزا را که باید در تهیه واکسن به کار رود، معین می کند. معمولا دو تیپ از ویروس آنفلوانزایA همراه با یک تیپB که در زمستان قبل موجب اپیدمی شده اند، مورد استفاده قرار می گیرد.
نژادهای انتخاب شده جهت واکسن، در تخم مرغ های جنین دار کشت می شوند. از سوبسترا برای تولید واکسن استفاده می شود. گاهی اوقات ایزوله های طبیعی جدید به آهستگی در تخم مرغ رشد می کنند. برخی مواقع ایزوله های طبیعی به کندی در تخم مرغ هایی که برای تولید واکسن استفاده می شود، در این حالت ویروس نوترکیب در محیط آزمایشگاه ساخته می شود.
این ویروس که دارای ژن های آنتی ژن های سطحی واکسن طراحی شده با ژن های تکثیری از ویروس آداپته شده برای تخم مرغ است، برای تولید واکسن به کار می رود.
برای تهیه واکسن، ویروس را از مایع آلانتوئیک برداشته، خالص نموده و توسط سانتریفوژZonal تغلیظ کرده و به وسیله فرمالین یا بتا – پروپیولاکتون غیر فعال می کنند. مقدارHA در هر دوز واکسن ( تقریبا 15µgآنتی ژن ) استاندارد شده است اما مقدارNA، استاندارد نمی باشد، زیراNA در هنگام خالص و ذخیره شدن، ناپایدار است. هر دوز حاوی 1010 عدد ذره ویروس است.
واکسن های موجود یا ویروس کامل( WV)، یاSubvirion یا آنتی ژن های سطحی هستند. واکسنWV حاوی ویروس سالم غیر فعال بوده، واکسنSV حاوی ویروس خالص شده که به وسیله پاک کننده ها ( دترژن ها ) تخریب شده است و واکسن های آنتی ژن سطحی حاوی گلیکوپروتئین های خالص شدهNA وHA است. تمام این واکسن ها مؤثر هستند.
ب ) واکسن های زنده ویروسی:
ویروس مورد استفاده در واکسن باید ضعیف باشد، به طوری که بیماری ایجاد نکند و از بروز آن هم جلوگیری به عمل آورد.
با توجه به این که ویروس های آنفلوانزا مرتب تغییر می کنند، کوشش های آزمایشگاهی زیادی برای ضعیف کردن یک ویروس بیماری زا انجام می گیرد. تنها راه عملی، آن است که روشی برای انتقال ژن های ضعیف شده مناسب از یک ویروس دهنده به هریک از ایزوله های جدید اپیدمی یا پاندومی طراحی کنند. چندین اقدام جهت تهیه واکسن مورد ارزیابی قرار گرفته است:
موتانتی که با سرما خود را وفق داده است ( در 25 درجه سانتی گراد رشد می کنند )، در حرارت حدود 33 درجه سانتی گراد در مجاری فوقانی تنفسی در بینی و گلو تکثیر می یابند اما در حرارت بالاتر از آن ( 37 درجه سانتی گراد ) قادر به تکثیر نیستند. اقدام دیگر، استفاده از ویروس آنفلوانزای پرندگان است که توانایی تکثیر آن در سلول های پستانداران محدود می باشد.
در سال 2003 واکسنی از ویروس سه گانه ضعیف شده و سازش یافته در سرما ساخته شد که به درون بینی اسپری می شود در آزمایش های بالینی در کودکان مؤثر بوده است.
ج ) مصرف واکسن های آنفلوانزا:
تنها عارضه واکسیناسیون، سابقه ای از آلرژی به پروتئین موجود در تخم مرغ است. چون نژاد های واکسن در تخم مرغ کشت می شوند، بنابراین برخی از آنتی ژن های پروتئینی تخم مرغ در واکسن وجود دارند.
واکسیناسیون سالیانه به افرادی توصیه می شود که در معرض خطر زیادی هستند یعنی، افراد در معرض خطر مرگ به علت عوارض ریوی ناشی از عفونت انفلوانزا ، افرادی که مبتلا به بیماری های مزمن ریوی یا قلبی هستند یا اختلالات کلیوی یا متابولیکی دارند، کودکان مبتلا به آسم، افرادی که در خانه سالمندان به سر می برند، اعضای کادر پزشکی که در تماس مداوم با بیماران در معرض خطر هستند، و بالاخره افرادی که 65 سال یا بیشتر دارند.
در آزمایشگاه ویروس شناسی دکتر ناجی جهت تشخیص آن از تست ویروس شناسی سریع ویرال به روش مولکولار استفاده می شود. در آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری تست های تشخیص بیماریهای ویروسی با تعرفه دولتی انجام می شوند.زمان جوابدهی تستها از بیست و چهار ساعت لغایت هفتاد و دو ساعت می باشد. به منظور ارتقا سطح بهداشت جامعه طرح تحول سلامت به دستور رهبر عظیم الشأن ایران اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای به شخص رئیس جمهور ، مجمع تشخیص مصلحت نظام به ریاست جناب آقای دکتر علی اکبر ولایتی و وزارت بهداشت و درمان ابلاغ گردید و در سراسر ایران راه اندازی گردید و در بیمارستان مسیح دانشوری که قطب علمی سل و بیماریهای ریوی در ایران می باشد نیز در حال اجرا است.
به این منظور تستهای تشخیصی ویروس شناسی انواع ویروسهای بیماریزا با هزینه اندک و نرخ دولتی و در زمان جوابدهی سریع در آزمایش گاه ویروس شناسی دکتر ناجی انجام می شود. در آزمایشگاه ویروس شناسی پزشکی مسیح دانشوری بیماری آنفلوانزا به روش تست ویروسی مولکولار سه روزه و با تعرفه دولتی انجام می شود.در تست تشخیصی مربوط به نمونه های اورژانسی مانند نمونه مایع نخاع یا CSF زمان جوابدهی به کمتر از زمان بیست و چهار ساعت کاهش می یابد.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران می خوانند:
