نمایش فیلم «مامور مخفی» (operative) به نویسندگی و کارگردانی «یوآل آدلر» و بازی «دایان کروگر» برای نخستین بار در جشنواره فیلم برلین ۲۰۱۹ ذهن بسیاری از ایرانیها را درگیر کرده است که این فیلمساز اسرائیلی چگونه توانسته است این صحنه ها را در ایران با یک تیم حرفه ای در تهران بگیرد.
فیلم «مامور مخفی» که این روزها در سینماهای اروپا به نمایش درآمده، داستان حضور جاسوس زن اسرائیلی در تهران برای جمعآوری اطلاعات از برنامه هستهای ایران و همچنین انتقال مواد منفجره به ایران را روایت میکند.
در این فیلم تصویر واقعی از تهران توسط بازیگر مطرح سینمای هالیوود را نمایش می دهد که این بازیگر در حال قدم زدن در چهاراره ولیعصر و مناطق مختلف تهران به نیت جاسوسی و جمع آوری اطلاعات است.
داستان فیلم مأمور مخفی
این فیلم که در سال جاری در جشنواره فیلم برلین نمایش داده شده بود، رابطه عاشقانه میان راشل (جاسوس اسرائیلی) با بازی دایان کروگر بازیگر آلمانی-آمریکایی و فرهاد (مدیر یک شرکت الکترونیکی مرتبط با برنامه هستهای ایران) با بازی کاس انوار بازیگر ایرانی تبار کانادا را تصویر کرده است.
راشل بهعنوان جاسوس موساد و تحت پوشش معلم زبان انگلیسی در تهران به فرهاد نزدیک میشود تا اطلاعات شرکت او را به روسایش در موساد انتقال دهد.
بیشتر بخوانید: درخشش کارگردانی ایرانی در سینمای وحشت هالیوود
فیلم «مامور مخفی» نشان میدهد که در جریان ماموریت راشل بهعنوان جاسوس اسرائیل افراد بیگناهی در ایران کشته میشوند و در یک صحنه فرهاد از بمب گذاری و کشته شدن مسئولانی به همراه فرزندانشان صحبت میکند.
محتوای فیلم
این فیلم بر اساس رمان «معلم انگلیسی» نوشته ییفتاخ رایشر عطیر مامور سابق موساد ساخته شده است.
بهنوشته یورونیوز، این فیلم حاوی نگاه منفی به ایران نیست و برعکس در صحنههای مختلفی تصویری منفی از رفتارهای جاسوسان اسرائیلی، بمب گذاری و کشتن افراد بیگناه و همچنین قتل نگهبان شرکت الکترونیکی فرهاد به دست راشل را به تصویر کشیده است. تریلر یوال آدلر از نگاه منتقدان ضعیف ارزیابی شده است. روزنامه گاردین در نقدی آنرا فیلمی آشفته ارزیابی کرده است.
اظهارات کارگردان درباره فیلمبرداری مخفیانه در تهران
یکی از نکات بحثبرانگیز درباره این فیلم، فیلمبرداری بخشهایی از آن در تهران است. پس از اتمام نمایش فیلم در جشنواره برلین کارگردان فیلم در جمع خبرنگاران درباره چگونگی تولید و فیلمبرداری صحنههای تهران این گونه توضیح داد: تلاش اولیه ما برای فیلمبرداری رسمی در ایران مسلماً با شکست مواجه شد. بنابراین با افرادی در تهران برای فیلمبرداری تماس گرفتم و برای آنکه امنیت آنها به خطر نیفتد به آنها نگفته است که برای چه پروژهای خواهان فیلمبرداری بوده است.
بیشتر بخوانید: رامین جوادی آهنگساز سریال پرطرفدار بازی تاج و تخت کیست؟
به این گروه فیلمبرداری در تهران گفته شده بود که برای شرکتی در بلژیک کار میکنند. یوال آدلر گفته است که فرد رابط از طریق آیفون به صورت آنلاین و همزمان فیلمبردای صحنهها را که در آن بدل بازیگر ریچل (دایان کروگر) در خیابانهای تهران و بازار و ... حضور داشته است به ما حتی در ساعت سه شب در نیویورک نشان میداده و ما او را کارگردانی میکردیم و مثلا میگفتیم حالا بپیچ راست و ...
یوال آدلر کارگردان اسراییلی فیلم «مامور مخفی» می گوید که این فیلم واقعا درباره موساد یا اسراییل نیست بلکه فیلم درباره زنی است که به استخدام یک سازمان اطلاعاتی در می آید.
او می گوید: فیلم بیشتر درباره مفهوم «جاسوسی» است که از نظر من بسیار جالب توجه است. در سطحی عمیق تر فیلم درباره افرادی است که نمی دانند چه جایی در جهان دارند و این حس مشترک من و دایان کروگر است. من اسراییلی هستم اما بیشتر عمرم را در نیویورک گذرانده ام و مطمئن نیستم به کجا تعلق دارم.
کارگردان این فیلم می گوید که هدفش آفرینش نوعی «جاسوس تصادفی» بود نه کسی که از نظر ایدئولوژیکی به اسرائیل تعهد دارد یا از نظر مذهبی یهودی است.
زندگی با جاسوس واقعی موساد
دایان کروگر بازیگر نقش اول فیلم می گوید که عاشق فیلم «مامور مخفی» است زیرا یوال آدلر تصمیم گرفت که نگاهی روانشناختی به زندگی جاسوسها داشته باشد.
دایان کروگر که برای فهم بهتر رفتارهای یک جاسوس دو هفته را با جاسوسهای واقعی موساد در تلآویو گذرانده است، می گوید: «جاسوسهای موساد به من ماموریتهای کوچکی دادند مثلا اینکه باید با یک هویت جعلی وارد یک ساختمان دولتی در تلآویو شوم یا باید وارد یک ساختمانی شوم و سپس بتوانم وارد یکی از آپارتمانها شوم و خودم را به روی بالکن آپارتمان برسانم بدون آنکه ساکنان آپارتمان را بشناسم.»
نست هوادارانی برای خود پیدا کرده و با نظر مثبت منتقدان روبرو شود.
واکنش کیهان
روزنامه کیهان نوشته بود: «به نظر میرسد با لو رفتن این نوع فیلمسازی ضدایرانی در داخل کشور، حالا دیگر باید نهادهای امنیتی و انتظامی و همچنین متولیان فرهنگ و هنر و به خصوص خود اهالی سینما و رسانه مراقبت بیشتری داشته باشند. چه بسا آنها که برای برخی شبکههای خارجی یا جشنوارهها و یا موسسات دیگر کشورها مشغول فیلمسازی یا فیلمبرداری هستند، خودآگاه یا ناخودآگاه بخشی از پازل طرحهای ضدایرانی سرویسهای جاسوسی غرب باشند.»
درباره کارگردان فیلم مأمور مخفی
«یووال آدلر» کارگردان اسرائیلی تبار فیلم «مامور مخفی»، که در سال ۲۰۱۳ و با ساخت فیلم «بیت اللحم» به عنوان اولین ساختهاش موفق شد از جشنواره ونیز همان سال جایزه بخش روزهای ونیز را کسب کند، با به تصویر کشیدن داستانی سیاسی حول محور یک مامور اطلاعات و امنیت داخلی اسرائیل (شین بت) که رابطه صمیمانهای با خبرچین فلسطینی خود برقرار میکند، نام خود را بر سر زبانها انداخت و باعث شد که بسیاری از سینماگران و علاقمندان او را بعنوان استعداد جدیدی که در سینمای اسرائیل ظهور پیدا کرده است، بشناسند.
او برای دومین ساختهاش به سراغ اقتباسی آزاد از روی رمان «معلم زبان انگلیسی» نوشته یک جاسوس سابق اسرائیلی به نام «یفتاک ریچیر آتیر» رفته که تمام وقایع کتاب نیز همانند اتفاقات عجیب و موهوم فیلم «مامور مخفی» محل شک و تردید بسیار است.
درباره پرستوی اسرائیلی
دایان کروگر، مدل و بالرین مشهور آلمانی پس از مصدومیت در یک سانحه که او را مجبور به ترک رقص باله و فعالیت بیشتر در عرصه مدلینگ کرد، در سن ۲۶ سالگی وارد عرصه بازیگری شد تا با بازی در فیلمهایی، چون «تروا» و «حرامزادههای لعنتی» به آن چنان شهرت و محبوبیت دور از انتظاری دست یابد که در سال ۲۰۱۷ عنوان بهترین بازیگر زن از جشنواره فیلم کن را برای بازی در فیلم «محو شدگی» ساخته فاتح اکین به دست آورد.
در فیلم «مامور مخفی» نیز دایان کروگر در نقش یک جاسوس جذاب سازمان موساد، ماموریت مییابد با نزدیک شدن به یک مدیر بلند مرتبه، اطلاعات لازم درباره نیروگاههای هستهای و نحوه دور زدن تحریمها را به دست آورد.