واقعیت مجازی یا Virtual Reality  یک فن‌آوری‌ است که با کمک نرم‌افزار‌هایی، تصاویر، صداها و در برخی موارد سایر حواس پنج‌گانه را از طریق سخت‌افزاری به کابر منتقل می‌کند. به این ترتیب کاربر این دستگاه، حس حضور در مکانی را تجربه می‌کند که در واقعیت در آن‌جا حضور ندارد.  بسیاری واقعیت مجازی را پدیده‌ای تازه در عرصه‌ی تکنولوژی و سرگرمی و علم می‌دانند.

واقعیت مجازی فن‌آوری شکل‌پذیر و قابل انعطافی است؛ به همین دلیل، کاربردهای آن بازه‌ی وسیع‌تری از فقط سرگرمی صرف را دربرمی‌گیرد. با اینکه بیشترین سود و بازدهی این فن‌آوری از بابت فروش در بازار سرگرمی است، ولی درصدی از میزان فروش و حتا پیشرفت‌های تکنیکی و جزییات خود را مدیون کاربردهایی است که سرگرمی در آنها دخالتی ندارد. در این بخش به بررسی چند تا از کاربردهای واقعیت مجازی در زندگی روزمره میپردازیم.

واقعیت مجازی ترس از پرواز را از بین می‌برد

هواپیمایی بیریتش ایرویز قصد دارد با استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی، ترس مسافران خود از پرواز را از بین ببرد.

مسافرت با هواپیما می‌تواند آزادهنده و ترسناک باشد. اما اکنون روش جدیدی برای آرام کردن مسافرانی که موقع برخاستن هواپیما از زمین دچار اضطراب می‌شوند، ارائه شده است. هواپیمایی بیریتش ایرویز اعلام کرد که در حال آزمایش هدست واقعیت مجازی خود در پروازهای بین فرودگاه هیترو لندن و فرودگاه جان اف کندی نیویورک است.

این هدست‌ها سرگرمی‌های مختلفی را در فرمت دوبعدی، سه‌بعدی و ۳۶۰ درجه به مسافر نشان می‌دهند. همچنین بیریتش ایرویز در حال تدارک برنامه‌های درمانی بیشتری برای کسانی است که از پرواز می‌ترسند. برنامه‌های این هدست‌ها شامل مراقبه و صدا درمانی است. در قسمت پیشخوان بلیط‌فروشی این خط هوایی در فرودگاه هیترو صفحه نمایشی نصب شده که به مسافران نشان می‌دهد تجربه‌ی پرواز در قسمت فرست‌کلس هواپیما و استفاده از این هدست‌ها در آن چگونه است تا مسافران ترغیب شوند و بلیط‌ خود را به فرست‌کلاس انتقال دهند.

برخی دیگر از خطوط هوایی نیز تلاش کرده‌اند تا استفاده از واقعیت مجازی را به مسافران خود پیشنهاد دهند. سال گذشته خطوط هوایی آلاسکا، لوفت هانزا، ایرفرانس و کانتاس برنامه‌های واقعیت مجازی را امتحان کردند.

درگذشته اغلب بحث‌ها پیرامون واقعیت مجازی فقط در حوزه‌ی صنعت بازی بود اما با این اقدام هواپیمایی بیریتیش ایرویز سایر صنایع نیز به فکر افتاده‌اند که از چه راه‌هایی از تکنولوژی جدید استفاده کنند. مرکز سلامت و بیمارستان کودکان استنفورد در لس‌آنجلس، دو مرکز مراقبت‌های سلامت هستند که اکنون روی برنامه‌های واقعیت مجازی کار می‌کنند.

واقعیت مجازی و کاهش درد زایمان 

برای اولین‌بار پزشکان در انگستان موفق به استفاده از فناوری واقعیت مجازی برای کاهش درد زایمان و استرس ناشی از ترومای بعد از زایمان شدند.

بیمارستان دانشگاه ولز در کاردیف در حال انجام یک آزمایش است که در صورت موفقیت، می‌توان آن را در سراسر ولز پیاده‌سازی کرد. سوزان هارداکر، ماما گفت که این فناوری جایگزینی برای مدیریت درد ارائه می‌دهد.

هانا للی که قرار است به‌زودی مادر شود، در این ماه، پیش از تولد اولین نوزاد خود، این کیت را آزمایش کرد و آن را به «شبیه‌ساز» تشبیه کرد. او گفت:

این دستگاه واقعاً ۳۶۰ درجه است، بنابراین وقتی که می‌چرخم، منظره‌ای را می‌بینم که ممکن است پشت سر یا اطرافم باشد. همچنین، به من کمک می‌کند تا آرامش خاصی داشته باشم.

هیئت بهداشت و درمان در آینده‌ای نزدیک جلسه‌ای برای جمع‌بندی و ارزیابی بازخورد اولین مادرانی که از هدست‌های واقعیت مجازی به‌صورت آزمایشی استفاده کردند، تشکیل خواهد داد.

خانم هارداکر، رئیس مامایی هیئت بهداشتی کاردیف و ویل گفت:

 این امکان فراهم شده تا کاری کاملا متفاوت و خلاقانه انجام دهیم؛ کاری که در هیچ‌جای دیگری انجام نشده است.

استفاده از چنین فناوری‌ای فرصتی بسیار خوب به‌خصوص برای مادرانی که زایمان زودرس دارند، ایجاد می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند تا برای گذراندن این لحظات سخت و پشت سر گذاشتن آن، تنفس و آرامش بهتری داشته باشند.

خانم للی که خودش را «هواداری بزرگ» می‌داند، می‌گوید «انتخاب» یک واژه‌ی بزرگ برای مادرانی است که در شرف زایمان هستند. وی افزود:

ممکن است برای همه مفید نباشد، حتی ممکن است برای همه‌ی مراحل زایمان به‌کار نیاید، اما فکر می‌کنم می‌تواند یک جایگزین باشد.

توسعه‌دهندگان Rescape هر سال حدود ۴۰۰۰ پوند برای هر هدست هزینه می‌کنند.

گلن هاپگود، مؤسس این شرکت گفت: «این فناوری به‌آرامی از انحصار در عرصه‌ی بازی خارج می‌شود و اکنون وارد حوزه‌ی درمان شده است.»

اقامت در بیمارستان هرگز لذت‌بخش نیست. بنابراین، حتی اگر از دید درمانی به این فناوری نگاه کنید، فقط سعی می‌کند تا افراد را از محیط ناراحت‌کننده‌ای که در آن قرار دارند دور کند. به‌نظر می‌رسد که راه‌حلی بسیار آسان باشد. خانم هارداکر اشاره می‌کند که این فناوری، پتانسیل دارد تا برای مادرانی که تجربه‌ی استرس ناشی از ترومای بعد از زایمان را داشتند نیز مورد استفاده قرار بگیرد. او می‌گوید به خانم‌هایی که برای القاء حالت زایمان به بیمارستان مراجعه می‌کنند، هدست داده می‌شود و بهترین موقع استفاده از این کیت در مراحل اولیه‌ی زایمان است که مادران کنترل بیشتری روی خود دارند. او افزود:

علم پزشکی برای مواردی مانند زایمان زودرس، تنها آب‌درمانی، تنفس و آرامش را پیشنهاد کرده بود. خوشبختانه امروز فناوری واقعیت مجازی بُعد جدیدی را به این مجموعه اضافه کرده است.

درمان تنبلی چشم با استفاده از واقعیت مجازی

استارتاپ سایکلاپس با استفاده از واقعیت مجازی و توسعه‌ی محتوای مناسب، از درمان بیماری تنبلی چشم با سرعت بسیار بیشتر خبر می‌دهد. 

تنبلی چشم به علت هماهنگی ناکافی بین چشم و مغز، منجر به مختل شدن دید در یکی از چشم‌ها می‌شوند. در ادامه وضوح بهتر تصویر ایجاد شده در چشم سالم، منجر به انتخاب آن توسط مغز می‌شود و در واقع مسیر ارسال تصویر از چشم تنبل به مغز مسدود یا اصطلاحا چشم بیمار خاموش می‌شود. این عارضه که در ۲ تا ۳ درصد کودکان وجود دارد، در صورت عدم پیشگیری منجر به کم‌بینایی یا حتی نابینایی می‌شود. برای درمان این معضل عموما از بستن چشم سالم و استفاده از چشم تنبل با روش‌های خاصی استفاده می‌شود.

مقاله مرتبط:واقعیت مجازی در زندگی واقعی

چند سالی است که روش‌های جدید درمانی مبتنی بر بازی‌های کامپیوتری شکل گرفته است که به دلیل استفاده از بازی و انیمیشن‌ها، جذابیت زیادی برای کودکان دارند. به‌دلیل علاقه‌ی بیشتر کودکان در این نوع از درمان، طبق برخی مطالعات، روند بهبود با سرعت بیشتری انجام می‌شود. استارتاپ سایکلاپس نیز در همین راستا و در حاشیه‌ی نمایشگاه THL با استفاده از هوش مصنوعی و واقعیت مجازی اقدام به ارایه‌ی درمان تنبلی چشم کرده است که به‌گفته‌ی وی روند چندین ماهه‌ی درمان را کاهش قابل توجهی می‌دهد. در حال حاضر ۸ بازی توسعه‌یافته توسط سایکلاپس در کنار تعداد زیادی انیمیشن در دسترس است که کاربران می‌توانند از آن‌ها برای طی کردن روند درمانی خود بهره ببرند. 

بازی‌های توسعه‌یافته تنها کافی است در گوشی هوشمند نصب شود و با قرارگیری آن در هدست‌ واقعیت مجازی (هدست به‌کار گرفته شده در نمایشگاه، نمونه‌ی شیائومی Play 2 بود)، محتوای بیشتری برای چشم تنبل به نمایش گذاشته خواهد شد. به‌عنوان مثال بازی تست شده توسط زومیت در غرفه‌ی سایکلاپس، مشابه نمونه‌ی سه‌بعدی Space Invaders بود و شهاب‌سنگ‌های مهاجم که بیمار باید اقدام به نابودی آن‌ها کند، تنها برای چشم چپ پخش می‌شد.

یکی از مشکلات واقعیت مجازی بروز مشکلاتی مانند سردرد در استفاده‌های طولانی است. در حالی که به گفته‌ی سایکلاپس، این استارتاپ زمان زیادی برای توسعه‌ی بازی‌هایی عاری از مشکلات جانبی صرف کرده است تا حتی در استفاده‌های طولانی نیز این دسته از عوارض گریبان‌گیر بیماران نشود. سایکلاپس دو نمونه از درمان مبتنی برای واقعیت مجازی را توسعه داده است تا هم خانواده‌ها، و هم کلینیک‌های درمانی با توجه به شرایط خاص خود قادر به بهره‌بری مناسب از آن باشند.

در حال حاضر ۱۰۰ بیمار خانگی و همچنین مرکز پزشکی نگاه از روش درمانی سایکلاپس برای درمان تنبلی چشم بهره می‌برند.