تیتربرتر، به دلیل بازگشت اسید معده، بیمار دچار اسپاسم عضلات مری می‌شود که با درد قفسه سینه ظاهر شده و در بیشتر موارد با دردهای قلبی اشتباه گرفته می‌شود.
ریفلاکس بیماری بسیار مزمن است که شایع‌ترین بیماری دستگاه گوارش فوقانی در جامعه به شمار می‌رود و یکی از عوامل مهم در ایجاد سرطان در قسمت تحتانی مری است.
علائم ریفلاکس معده چیست
حالت تهوع، بوی بد دهان که در صبح‌ها ایجاد می‌شود، تلخی و طعم بد دهان، ترش کردن و سوزش سر دل همگی از نشانه‌های بیماری ریفلاکس معده است.
بیشتربخوانید: بعد از غذا خوردن چه کارهایی را نباید انجاد داد؟
عوامل زیادی در ایجاد ریفلاکس معده نقش دارند؛ مهم‌ترین علت این بیماری، چاقی است که متاسفانه یکی از معضلات عمده جامعه است.
طبق آمار موجود بیش از 40 تا 45 درصد دانش آموزان ابتدایی چاق هستند و این امر موجب شل شدن عضلات شکم و دیافراگم می‌شود که بیماری ریفلاکس را تشدید می‌کند.
خوردن غذاهای چرب موجب شل شدن اسفناک‌تر تحتانی مری شده و کندی حرکات و تخلیات معده را به همراه دارد. همچنین مصرف غذاهای تند و ادویه‌دار، میوه‌های ترش، مصرف سیگار و مشروبات الکلی همگی از عوامل ایجاد و تشدید ریفلاکس معده است.
خوردن سریع غذا و حرف زدن هنگام غذاخوردن باعث می‌شود در بین لقمه‌های غذا، هوا را هم بلع کنیم که این امر معده را تحریک کرده و موجب تشدید ترشح اسید معده و در نهایت برگشت اسید معده به داخل مری می‌شود.
ریفلاکس معده در نوزادان هم دیده می‌شود اما ریفلاکس در نوزادان تا شش ماهگی طبیعی بوده و نیاز به درمان ندارد. ریفلاکس معده کودکان را هم دچار می‌کند که با ایجاد سرفه در بیمار موجب تشدید علائم آسم در کودکان می‌شود.
بهترین روش درمان این بیماری این است که عوامل ایجاد کننده را پیدا کنیم و بعد برای درمان تصمیم بگیریم. مثلا کودکان چاق مبتلا به ریفلاکس باید وزن خود را کاهش داده و از مصرف غذاهای چرب و فست فود خودداری کنند.
بیشتربخوانید: عوامل علمی و پزشکی مشکلات معده
ریفلاکس معده در صورت عدم درمان خطرناک است و عوارض زیادی را به دنبال دارد. افراد بلافاصله پس از خوردن غذا نباید دراز بکشند و حداقل میان خوردن غذا تا استراحت، سه ساعت فاصله اندازند، غذا را آهسته بخورند، به خوبی بجوند و بین لقمه‌های غذا صحبت نکنند و مصرف غذاهای فست فود و چرب را به حداقل برسانند.
مری لوله ای عضلانی به طول تقریبی ۲۵ سانتی متر است که حلق را به معده وصل می نماید. در انتهای مری یک دریچه (اسفنکتر) حلقوی عضلانی وجود دارد که به طور طبیعی اکثر اوقات باید بسته باشد و فقط هنگام عبور غذا یا مایعات از مری به معده باز گردد. اگر این دریچه (Sphincter) در هنگام هضم غذا یا زمانی که اسید در معده وجود دارد باز شود، محتویات اسیدی معده به درون مری و به سمت بالا برمی گردند و احساس سوزش سر معده (Heartburn) را ایجاد می نمایند. اسید معده بسیار قوی است و میزان اسیدیته آن بین عدد ۱ تا ۳ می باشد که می تواند حتی فلزات را حل کند (اسیدیته آب و خون در حدود ۷ است – عدد صفر و یک نشانگر بسیار اسیدی و ۱۳ و ۱۴ نشانگر بسیار قلیایی می باشد – مقیاس صفر تا ۱۴ است). مخاط معده برای مقاومت در برابر این اسید قوی تخصص یافته اند، ولی بافت مری نسبت به این میزان اسیدیته مقاوم نیست و در صورت تداوم تماس با اسید دچار آسیب می شود. این آسیب در ابتدا فقط به صورت احساس ناراحتی و سوزش است، ولی در صورت عدم توجه می تواند به زخم مری و حتی خونریزی مری منجر شود که یک اورژانس واقعی پزشکی به شمار می آید و تهدید کننده جان بیمار می باشد.
تحقیقات نشان داده اند که تماس مداوم مخاط مری با اسید معده می تواند منجر به تعغییرات بافتی مخاط مری گردیده و در دراز مدت شانس ابتلا به سرطان مری را در این افراد افزایش دهند. (البته رابطه خطی مستقیم هنوز اثبات نشده است) به لحاظ اهمیت این موضوع در اینجا، به راه کارهای طبیعی کنترل رفلاکس اسید معده بدون استفاده از دارو اشاره می کنیم.
درمان ریفلاکس اسید معده
مهم ترین راه کار کنترل ریفلاکس اسید، اجتناب از خوردن غذا و نوشیدنی هایی است که این روند را تشدید می کنند. سر دسته این مواد سه گروه عمده نوشیدنی ها هستند که شامل الکل، قهوه و نوشابه های گازدار می باشند. الکل و قهوه اثر شل کنندگی قوی روی دریچه (Sphincter) مری دارند و باعث باز شدن آن و بازگشت غذا و اسید می گردند. قهوه و نوشابه های گاز دار ( و البته دوغ) خاصیت اسیدی دارند که مشکل ریفلاکس را تشدید می کنند. گاز درون نوشابه های گازدار نیز برای خروج از معده، به دریچه فشار مضاعف وارد کرده و فرآیند ریفلاکس را تشدید می کند. بهترین نوشیدنی برای افراد مبتلا به ریفلاکس فقط آب می باشد که خاصیت اسیدی ندارد. بعضی از محققان توصیه می نمایند که آب با خاصیت قلیایی (Alkaline Water) نوشیده شود که در بعضی افراد می تواند مفید باشد. نوشیدن حجم زیاد مایعات به همراه غذا برای افرادی که ریفلاکس دارند مضر است چون با افزایش حجم مواد داخل معده، شانس ریفلاکس را افزایش می دهد.
بیشتربخوانید: راه‌هایی برای درمان زخم‌معده
قهوه نیز بهتر است ترجیحا با صبحانه میل شود و در طول روز به خصوص نزدیک به زمان خواب از آن اجتناب گردد. در میان غذا ها، غذاهای تند (Spicy)، چرب و یا بسیار ترش می توانند باعث ریفلاکس گردند. غذاهای بسیار سرخ شده و چرب، دیرتر هضم شده و از داخل معده تخلیه می گردند و به همین دلیل شانس ریفلاکس را افزایش می دهند. غذاهای تند باعث شل شدن دریچه (اسفنگتر) مری می شوند و غذاهای ترش و اسیدی با افزایش میزان اسیدیته معده این روند را تشدید می کنند. فلفل، گوجه فرنگی، پرتقال، لیمو و توت فرنگی اگرچه دارای ویتامین C و منافع زیادی برای بدن می باشند، ولی اگر زیاد مصرف شوند ریفلاکس را تشدید می کنند. آب پرتقال بهتر است به همراه غذا و به میزان کم (نصف لیوان در یک وعده) مصرف شود. گوشت های پرچرب یا غذاهای گوشتی چرب نیز به علت تاخیر در هضم غذا در معده این روند را تشدید می کنند.
پس از غذا تا یک ساعت از درازکشیدن پرهیز کنید. اگر نیاز به استراحت دارید، یکی دو بالش زیر سرتان بگذارید تا زاویه مری به معده حدود ۴۵ درجه باشد. شبها نیز اگر به پشت می خوابید، از بالش بیشتر یا بلندتر استفاده کنید و اگر به پهلو می خوابید به پهلوی چپ بخوابید. در میان غذا ها، سبزیجات سبز رنگ (به جز فلفل ها) باعث کاهش و بهبود ریفلاکس می شوند (کاهو، خیار و سبزی خوردن بسیار مفیدند). مصرف سالاد نیز بسیار مفید است، ولی کمترین میزان سس (dressing) و مواد ترش افزودنی باید اضافه گردند. توصیه آخر ما به خوانندگان، استراحت به میزان کافی و کاهش استرس است که باعث کاهش ترشح اسید معده و کاهش ریفلاکس و علائم ناخوشایند آن میگردد.
