یک کارشناس حوزه تعلیم و تربیت تاکید کرد: بیش از آن که بخواهیم متولی تربیت در کشور را شناسایی کنیم، باید برای یکپارچگی تربیت تلاش کنیم، چرا که عملکرد جزیره‌ای آموزش و پرورش و نهادهای دیگر در این عرصه آسیب‌های جبران ناپذیری وارد خواهد کرد.
، یوسف گوهری، کارشناس حوزه تعلیم و تربیت در مناظره‌ای با موضوع تربیت یکپارچه در آموزش و پرورش بر اساس سند تحول بنیادین در رادیو گفت‌وگو با بیان اینکه سند تحول یک برنامه موفق است، اظهار کرد : اگر تعلیم تربیت را به عنوان یک فرآیند در نظر بگیریم باید بر اصولی استوار باشد. این اصول در سند تحول دیده شده اما اعلام این برنامه کمی دیر اتفاق افتاده است.
وی با این موضوع که مدرسه تنها مکان تربیتی کودکان و نوجوانان است مخالفت کرد و گفت: در جامعه امروز نقش‌ها تغییر یافته است و در عصر ارتباطات سرعت دسترسی به اطلاعات تعیین کننده موفقیت است و ما در این دوره تنها بر مدرسه تکیه و از دیگر بخش‌ها غفلت کرده‌ایم.
این کارشناس حوزه تعلیم و تربیت با یادآوری اینکه افق سند تحول سال ۱۴۰۴ است، بیان کرد : با وجود این چشم انداز خود سند ما را به بازنگری پنج سال یک بار در آن ملزم کرده است. در واقع به دلیل حجم بالای اطلاعاتی که در این سند وجود دارد باید مورد بازنگری قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه در جامعه نقش‌ها تغییر کرده است اظهار کرد : ما همه وظایف تربیت یکپارچه را به دوش مدرسه گذاشته‌ایم و هیچ گاه عوامل دیگر را بررسی نکرده‌ایم. به عنوان مثال نقش روحانی محل در تربیت افراد را در نظر نگرفته‌ایم.
این کارشناس حوزه تعلیم و تربیت اضافه کرد: در حال حاضر مدارس تنها می‌توانند خود را اداره کنند و اگر پیشرفت خوبی پیدا کنند انجمن اولیا و مربیان تشکیل داده و مسائل را حل می‌کنند. در واقع مدرسه نه فرصتی برای برقراری ارتباط با محیط اطراف خود دارد نه تمایلی برای این موضوع دارد.
گوهری تاکید کرد: بیش از آن که بخواهیم متولی تربیت در کشور را شناسایی کنیم، باید برای یکپارچگی تربیت تلاش کنیم، چرا که عملکرد جزیره‌ای آموزش و پرورش و نهادهای دیگر آسیب‌های جبران ناپذیری وارد خواهد کرد.
بیش از ۵۰ درصد سند تحول عملیاتی شده است
، حسن الحسینی معاون اسبق پارلمانی وزارت آموزش و پرورش نیز لازمه شکل گرفتن تربیت یکپارچه را در تلفیق آموزش و پرورش دانست و عنوان کرد: تربیت در منظومه‌ای شکل می‌گیرد که هفت عامل فرهنگ و خانواده، فرهنگ و دوستان، تربیت و تعلیم رسمی کشور، فضای مجازی، رسانه‌ها، محیط کار و زندگی و در آخر عاملیت فرد در آن دخیل است.
وی افزود: اگر همه این ابعاد در کنار هم قرار بگیرند می‌توان تعریف جامع‌تری از یکپارچگی ارائه داد. همچنین هماهنگ بودن این مولفه‌ها موجب تحقق تربیت یکپارچه و در راستای آن انسان تربیت شده قابل محاسبه خواهد بود. به این معنا که می‌دانیم چه انسانی و برای چه موقعیتی تربیت کرده‌ایم.
وی با ابراز تاسف از اینکه در واقعیت جامعه دچار چندگانگی هستیم اظهار کرد: نه تنها تلاش‌های تربیتی در این هفت حوزه همسو نیستند، بلکه سهم آموزش و پرورش در این میان دائما در حال نزول و تاثیر حوزه‌های دیگر مانند فضای مجازی در حال افزایش است. حتی سهم خانواده نیز به شدت روند کاهشی دارد که منجر به ایجاد چالش‌های تربیتی شده است.
الحسینی نتیجه تربیت شدن بر اساس اصول نظری سند تحول را ایجاد یک هویت ایرانی دانست و بیان کرد: اسلامیت، ایرانیت و مدنیت سه مولفه مهم این نوع تربیت هستند که بدون افراط و تفریط باید در نهاد متربی پرورش یافته و نمود پیدا کند.
وی بر لزوم بازنگری در سند تحول تاکید کرد و گفت: اگر متون نگارش شده را بدون نقص نیز بدانیم حتما نیازمند بازنگری هستند، هفت سال از تدوین این سند می‌گذرد و علیرغم اینکه باید در سال پنجم بازنگری می‌شد هنوز این اتفاق رخ نداده است.
معاون اسبق پارلمانی وزارت آموزش و پرورش درباره میزان عملیاتی شدن سند تحول اظهار کرد: از نظر ستادی، فعالیت‌های قابل قبولی انجام شده است و می‌توان گفت در این حوزه بیش از ۵۰ درصد سند عملیاتی شده است، اما برآیند این فعالیت‌ها آنطور که شایسته است به مدرسه نرسیده است. به نظر می‌رسد در راستای تحول در نظام آموزش کارهای صوری اتفاق افتاده است و این تغییرات با یکپارچگی تربیت در مدارس فاصله زیادی دارد.
وی زیاد بودن اهداف در آموزش و پرورش را یکی از عوامل بروز چالش عنوان کرد و ادامه داد: برای اینکه بتوانیم اهداف را عملیاتی کنیم و آثار آن را در تربیت ببینیم باید تعداد آن‌ها را کاهش دهیم و از شعار به عمل تبدیل کنیم. به نظر می‌رسد ما به صورت طبیعی و خود به خودی سمت تربیت‌های نامتمرکز روی می‌آوریم و این موضوع با هدف سند ناسازگار است.
پیچیدگی‌های موجود در تربیت، ناشی از تغییر و تحولات تکنولوژی در جوامع امروز
، نادیا دواری، معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش شهر تهران نیز با بیان اینکه نه تنها در ایران بلکه در دنیا این اصل مطرح است که تربیت باید به صورت عملی و دیده شدن در رفتار متربی قابل رویت باشد گفت: آنچه که تا سال‌های گذشته در آموزش و پرورش کشورهایی چون ژاپن مطرح بوده، حذف انفصال یا مرزبندی میان تربیت و تعلیم است.
وی به سند تحول بنیادین اشاره کرد و گفت: بر اساس مبانی نظری سند ما جز کشورهایی هستیم که سال‌ها از این چالش که کودکان و نوجوانان را در یک مکان آموزش و در جای دیگر تربیت کرده‌ایم، دچار رنج و آسیب شده‌ایم.
معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش شهر تهران با بیان اینکه مبانی نظری تربیت در ایران که در سند تحول نیز وجود دارد برگرفته از دین اسلام است عنوان کرد: در نظریه‌های تربیتی سند به شایستگی تاکید شده است که ضامن یکپارچگی تربیت است. به طوری که مربی پس از قرار گرفتن در معرض این شرایط تربیتی باید شایستگی کسب کند.
دواری پیچیدگی‌های موجود در تربیت را ناشی از تغییر و تحولات تکنولوژی در جوامع امروز دانست و اظهار کرد: گرچه مبانی و فلسفه تربیت در کشور ما صحیح است، اما باید برای این تحولات نیز برنامه داشته باشیم و از ابزارها و روش‌هایی استفاده کنیم تا قادر به مقابله با وضع موجود باشیم.
وی به اقدامات انجام شده آموزش و پرورش در راستای تربیت یکپارچه پرداخت و تشریح کرد : کار ستادی و بسیارمهم که در رابطه با مبانی نظری تربیت نظام معیار اسلامی و کسب شایستگی ها برای رسیدن به حیات طیبه انجام شده است، تغییر اهداف دوره های تحصیلی است.
دواری اضافه کرد: اهداف دوره های تحصیلی در قالب یک سند در سال ۷۹ مصوب و بازنگری و نگارش دوباره آن در سال ۹۷ انجام شد. این اهداف تحصیلی بر اساس شایستگی محور نگاشته شده و یکی از کارهای اساسی برای اجرایی شدن سند، ضمن یکپارچگی تربیت است.
وی به رابطه میان این سند و تربیت یکپارچه اشاره کرد و گفت : ما قائل به تربیت متوازن و معتقد به رعایت مولفه های شش گانه در تربیت فرزندانمان هستیم تا فرد به صورت تک بعدی و تک ساحتی رشد نکند. اهداف دوره های تحصیلی از دوره ابتدایی تا دوره دوم متوسط در شش ساحت تربیتی تعریف شده است تا ما را به این مهم برساند.
دواری به موضوع وحدت و جایگاه آن در سند تحول اشاره کرد و گفت : یکی از نقاط قوت سند تحول توجه به وحدت در عین کثرت است یعنی وجه مشترک که باعث یکپارچگی، تمامیت ارضی و هویت ملی ما می شود در قالب برنامه درس ملی آورده شده است. همچنین توجه به تنوع فرهنگ بومی و اقلیمی مردم که میراث فرهنگی کشور است در سند تحول چشمگیر و قابل ملاحظه است.
معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش شهر تهران افزود: برنامه ویژه مدرسه که در دور اول ابتدایی و دور دوم متوسطه اجرا شده است، توجه خاصی به بحث حفظ میراث فرهنگی و تنوع فرهنگی کشور دارد. بر اساس این برنامه به مدیران اجازه داده می شود دوساعت از برنامه درس ملی را به فعالیتی که با شرایط اقلیمی و بومی دانش آموزان مرتبط است، اختصاص دهند.
