دریافت مالیات از معاملات خودروهای صفر توسط دستگاه‌ها و سازمان‌های مالیاتی، راهکاری است که در مدت اخیر توسط تعدادی از کارشناسان و مسئولان در صنعت خودرو موردتاکید قرار گرفته است. این راهکار در قالب پیشنهادهایی ازجمله «معرفی ثبت‌نام‌کنندگان بیش‌از یک خودرو به سازمان مالیاتی»، «دریافت مالیات از عایدی سرمایه در حوزه خودرو»، «اخذ مالیات از معاملات مکرر خودرو» و «اخذ مالیات از خرید و فروش خودرو صفرکیلومتر» مطرح شده است. این در حالی است که ایجاد قانون در این زمینه، بدون کارشناسی و مطالعه دقیق، ممکن است وضعیت بازار خودرو را خراب‌تر کند.
طرح این پیشنهاد در شرایطی است که به عقیده کارشناسان، خودرو در کشور ما از یک کالای مصرفی به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شده و این موضوع برخی مردم عادی را واداشته است تا برای حفظ ارزش سرمایه خود، بر روی خرید و فروش خودرو سرمایه‌گذاری کنند. همچنین برخی دلالان و سودجویان نیز پس از آشفتگی‌های ایجادشده و از بین رفتن تعادل عرضه‌وتقاضا، اقدام به خرید و فروش و فعالیت‌های اقتصادی در بازار خودرو می‌کنند.
مالیات بر عایدی سرمایه در حوزه خودرو
محمد قاسم‌پناه، سرپرست سازمان امور مالیاتی کشور به‌تازگی اعلام کرده است این سازمان در حال بررسی وضع مالیات بر عایدی سرمایه در حوزه خودرو است. بر این اساس، گفته می‌شود پس‌از انجام کارهای کارشناسی، کلیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است که این مالیات می‌تواند در حوزه‌های مختلف ازجمله خودرو نیز وضع شود. به این ترتیب به نظر می‌رسد به‌زودی لایحه مالیات بر عایدی سرمایه تدوین شود.
یک کارشناس صنعت خودرو در رابطه با اخذ مالیات از معاملات و سرمایه، گفت: «در کشورهای توسعه‌یافته اخذ مالیات بر معاملات و درآمدها، علاوه‌بر آن‌که به‌عنوان یکی از روش‌های کسب درآمد دولت‌ها محسوب می‌شود، به عنوان ابزاری برای تنظیم مکانیسم عرضه‌وتقاضا و به عبارت بهتر متعادل‌سازی بازارها مورداستفاده قرار می‌گیرد.»
حسن کریمی‌سنجری در ادامه با تاکید بر اینکه پیشنهاد دریافت مالیات، به‌عنوان حربه‌ای برای کنترل بازار خودرو، چندان بیراه نیست، تصریح کرد: «اما باید به این نکته مهم توجه شود که وقتی تقاضای خرید کالایی بر عرضه آن پیشی می‌گیرد و به دنبال آن قیمت‌ها افزایشی می‌شود، وضع مالیات می‌تواند تا حدودی عطش خرید به‌ویژه در خریدهای با هدف سوداگری را کاهش داده و سطح آن را به میزان فروش نزدیک کند.»
مقاله مرتبط: چگونگی تاثیر طرح مالیات بر عایدی سرمایه روی بازار
وی افزود: «دریافت مالیات از خرید و فروش خودرو صفرکیلومتر در بازار (نه در کارخانه) می‌تواند دلالی‌های افسارگسیخته را کاهش دهد. اما اینکه تصور کنیم وضع مالیات بر خریدوفروش خودرو باعث کاهش قیمت می‌شود، غیرمنطقی و غیرکارشناسی است. حتی ممکن است بخشی از این مالیات به خریدار منتقل شده و در نتیجه به گران‌ترشدن قیمت خودرو در بازار هم منجر شود.»
خودروهای فرسوده هم نسبت به زمان خرید گران‌تر شده‌اند
درمورد اخذ مالیات بر عایدی سرمایه در صنعت خودرو نظرهای متفاوتی وجود دارد. برخی کارشناسان در این زمینه معتقدند این مالیات باید از خرید و فروش خودروهای صفر اخذ شود و بعضی دیگر بر این باورند که با توجه به افزایش همه خودروها، اعم از صفر و کارکرده و داخلی و خارجی، به طور کلی باید مالیات بر تمام معاملات خودرویی وضع شود.
در این رابطه یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در یکی از اظهارات اخیر خود، دریافت مالیات از تعاملات مالی در حوزه خودرو را یکی از راهکارهای مناسب برای ساماندهی بازار خودرو دانست و تاکید کرد: «درحال‌حاضر خودرو مانند زمین و مسکن به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شده و به همین دلیل مردم برای حفظ ارزش نقدینگی خود به این بازار هجوم آورده‌اند.»
حمیده زرآبادی با بیان اینکه هم‌اکنون شرایط بازار به‌گونه‌ای است که حتی قیمت خودروهای فرسوده نسبت به زمان خرید آن گران‌تر شده است، خاطرنشان کرد: «با اخذ مالیات از خرید و فروش خودرو می‌توان از افزایش قیمت آن جلوگیری کرد که این امر به بازگشت ثبات نسبی به بازار منتج خواهد شد.»
به گفته وی، اعمال سیاست‌های مالیاتی بساط دلالان را از بازار جمع می‌کند.
خروج سرمایه‌ها از بازار خودرو پس از اعمال محدودیت‌ها
در همین زمینه، یک کارشناس حوزه خودرو اظهار داشت: «برای جلوگیری از فعالیت دلالان و سودجویان، بهتر است افرادی که بیش از یک خودرو از خودروسازان خریداری می‌کنند برای پرداخت مالیات خودرو دوم به بعد، به سازمان امور مالیاتی معرفی شوند. ضمن اینکه ورود نهادهای اقتصادی برای کنترل بازار نیز ضروری است.»
امیرحسن کاکایی افزود: «با توجه به اینکه بازار خودرو همچنان روند پرتلاطمی را سپری می‌کند و بیشتر بازیگران این بازار دلالان و واسطه‌ها هستند، بهتر است برای کنترل فعالیت این افراد، سازمان‌های اقتصادی و مالیاتی ورود کنند.»
وی تاکید کرد: «افرادی در بازار خودرو کشور فعال هستند که با وجود محدودیت‌های لحاظ شده از سوی خودروسازان، موفق به ثبت‌نام‌های متعدد شده و خودروهای خریداری شده را با سودهای بالا در بازار به فروش می‌رسانند»
این عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت عنوان کرد: «لازم است برای خرید خودروهای اضافی که با هدف غیرمصرفی و با نیت سرمایه‌گذاری خریداری می‌شوند، مالیات در نظر گرفته شود تا از دلالی‌ها جلوگیری شود. چراکه با اعمال چنین محدودیت‌هایی، بازار خودرو با کاهش فعالیت دلالان روبه‌رو شده و بسیاری از این افراد سرمایه خود را از این حوزه خارج خواهند کرد.»
