سال ۹۸ در حالی آغاز شده که فعالان گردشگری سالی خاکستری را برای این صنعت پیش‌بینی می‌کنند؛ برخی از فعالان گردشگری انتظار دارند باتوجه به افزایش نرخ ارز، کشور گردشگران ورودی بیشتری را به خود ببیند و از سوی دیگر به دلیل کاهش سفرهای خروجی گردشگری داخلی بتواند این خلأ را جبران کند. با وجود این عده‌ای دیگر از فعالان حوزه گردشگری معتقدند به دلیل چالش‌های مختلفی که گردشگری کشور چه در سال گذشته و چه سال‌های دورتر با آنها دست و پنجه نرم می‌کند و به دلیل ضعف در برنامه‌ریزی و زیرساخت‌ها نمی‌توان امیدوار بود سال ۹۸ رونق چشمگیری در گردشگری کشور در هر سه حوزه داخلی، ورودی و خروجی به همراه داشته باشد.
در این میان حتی علی‌اکبر غمخوار، عضو هیات‌مدیره جامعه تورگردانان ایران، از افزایش درخواست گردشگران اروپایی از جمله آلمانی، اسپانیایی و ایتالیایی هم خبر می‌دهد.
بی‌برنامگی و نبود زیرساخت
باوجود آنکه چندی پیش ولی تیموری، معاون گردشگری کشور درباره برنامه‌ریزی‌های سال ۹۸ گفته بود تسهیل فرآیندهای مربوط به صدور مجوزها، تسریع اعطای وام‌ها و تسهیلات به سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری، ظرفیت‌سازی جوامع محلی میزبان برای ایجاد کسب و کارهای کوچک و متوسط و حوزه برنامه‌های زیربنایی، اجرای برنامه ملی توسعه گردشگری کشور، برندسازی گردشگری کشور و اجرای طرح جامع آموزش گردشگری در دستور کار قرار خواهد گرفت اما برخی از فعالان گردشگری، نگاه خوش‌بینانه‌ای نسبت به سال ۹۸ ندارند؛ چون معتقدند برنامه‌ریزی عملیاتی برای سال ۹۸ وجود ندارد. بنابراین نمی‌توان امیدوار بود که روند رو به رشدی را در سال ۹۸ شاهد باشیم. آرش نورآقایی، عضو هیات مدیره کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور از جمله کسانی است که به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید نمی‌توان به سادگی از بی‌برنامه بودن فعالان گردشگری و سازمان میراث‌فرهنگی و بی‌انگیزه بودن سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و نبود تبلیغات درست در زمینه معرفی ایران به گردشگران عبور کرد؛ برنامه جامع و کاربردی وجود ندارد و برای همین نمی‌توان انتظار پیشرفتی در این زمینه داشت.
حسن سیادتان، عضو هیات مدیره جامعه هتلداران ایران هم دلیل نبود برنامه‌ریزی درست را به نبود زیرساخت‌های لازم مربوط می‌داند؛ به‌طوری که می‌گوید با وجود درخواست زیاد گردشگران ورودی برای ورود به ایران، در اوج درخواست‌ها باکمبود زیرساخت‌ها از جمله هتل‌ها مواجه هستیم؛ اما در این زمینه نه بخش دولتی و نه خصوصی سرمایه‌گذاری‌های لازم را انجام نمی‌دهند. از همین رو باید برای رونق گردشگری از بهبود زیرساخت‌ها آغاز کرد. اگرچه افزایش نرخ ارز در ایران موجب ارزانی سفر به کشور شده است ولی همچنان برنامه‌ای برای بهره‌گیری از این شرایط پیش آمده صورت نمی‌گیرد. برنامه جامع گردشگری هنوز به‌طور کامل تدوین نشده و سیاست‌های این حوزه با تغییر هر مدیر بار دیگر با تغییر همراه می‌شود. گردشگری شاید یکی از معدود بخش‌های اقتصادی کشور باشد که در موقعیت کنونی می‌تواند به اقتصاد ایران کمک کند. با این همه مشکلات مزمن برنامه‌ریزی و در پی آن، نبود زیرساخت‌های مناسب گویا قرار نیست گریبان این صنعت را در ایران رها کند.
کاهش ارزش پول ملی، فرصتی برای جذب گردشگر خارجی
رئیس کمیسیون گردشگری اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق ایران نیز با اشاره به اینکه نوسانات ارزی ناشی از تغییر رویکرد آمریکا، باعث کاهش ورود گردشگران خارجی به ایران شده، گفت: در دوره جدید، دولت باید از کاهش ارزش پول ملی به نفع جذب گردشگران خارجی بهره ببرد و کاملاً مبتنی بر خلاقیت بخش خصوصی عمل کند.
احمد اصغری قاجاری افزود: تحریم ترامپی بعد از 13 آبان تأثیری در ورود گردشگران خارجی، بخصوص گردشگران اروپایی نداشته چون با نوسان ارز و قیمت دلار، سفر برای گردشگران بسیار ارزان تمام می‌شود.
وی ادامه داد: با آغاز دور جدید رویکردهای خصمانهٔ آمریکا از ابتدای امسال و تشدید تحریم‌ها در چند ماه اخیر، ایران در واقع با موجی از بی‌ثباتی‌ها مواجه شده است. از منظر گردشگری، این بی‌ثباتی‌ها در وهله اول موضوع سرمایه‌گذاری‌های مختلف اقتصادی را هدف قرار داده است و سپس در زمینه تقلیل ورود گردشگران خارجی تلاش کرده است.
وی تصریح کرد: از ابتدای اردیبهشت تا 15 مرداد و بعدازآن تا 13 آبان که اولتیماتوم آمریکا به شرکت‌ها و دولت‌ها برای قطع همکاری با ایران بود، نوسانات ناشی از تغییر رویکرد آمریکا باعث کاهش گردشگران خارجی خصوصاً اروپایی شده است. در این اثنا دولتمردان کشور نیز، مطرح کردند که دورهٔ اخیر تحریم‌های آمریکا موضوع تازه‌ای به همراه ندارد و موجب انزوای آنها در جامعهٔ جهانی شده است. صحت‌وسقم این بیانیه را به‌نوعی در واکنش نه‌چندان نوسانی در بازار ارز در مدت این چند روز می‌توان مشاهده کرد.
اصغری قاجاری بیان کرد: به نظر می‌رسد گرچه موضوع گردشگری در زمینه سرمایه‌گذاری در مدت این چند ماه، بسیار از تهدیدهای اقتصادی و بین‌المللی تأثیر پذیرفته است، اما به لحاظ تئوریک، در خصوص حضور گردشگران خارجی وابستگی کمتری را می‌توان مطرح کرد. یعنی به‌جز گردشگران دیپلماتیک، می‌توان با برنامه‌ریزی از حضور سایر افراد استفاده لازم به عمل آورد. به عبارتی، اگر بتوان از این فرصت به‌خوبی بهره‌برداری و برنامه‌ریزی کرد، به‌عنوان یک فرصت برای جذب بیشتر گردشگران می‌توان آن را قلمداد کرد.
وی تصریح کرد: تعداد گردشگران ورودی به ایران، به دلیل ارزان‌تر شدن سفر و امکان خرید خصوصاً در موضوع صنایع‌دستی، در شش‌ماهه ابتدای سال، بیانگر اهمیت و ضرورت دیپلماسی و برنامه‌ریزی در این خصوص است. اولویت کشورهای همسایه و تدوین برنامهٔ جذب گردشگران اروپایی از طریق تبلیغات شبکه‌ای و تدوین پکیج‌های مشخص سفر در همکاری دولت با بخش خصوصی در این خصوص بسیار راهگشا است.
رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران عنوان کرد: در واقع سیاست جدیدی در نظام گردشگری باید تدوین شود که کاملاً متکی بر خلاقیت و عملکرد بخش خصوصی و همکاری گسترده انواع امکانات دولتی برای تبلیغات و ارائه انواع فرصت‌های سفر در ایران را بیان کند. دولت در دوره جدید باید کاملاً آزادی عمل بخش خصوصی در تعریف انواع پکیج‌های سفر نظیر موضوع سلامت و درمان، موضوعات علمی و برنامه‌های بین‌المللی دانشگاهی، رخدادهای بین‌المللی طبیعت‌گردی و جشنواره‌های صنایع‌دستی و فرهنگ اقوام محلی و همچنین بازدید از سایت‌های ثبت جهانی را برای بخش خصوصی فراهم کند.
وی معتقد است: در وضعیت حال حاضر، دولت از کاهش ارزش پول ملی، به نفع جذب گردشگران اروپایی باید کاملاً مبتنی بر خلاقیت بخش خصوصی عمل کند و بخش‌نامه‌ها، ضوابط، دستورالعمل‌های محدودکننده را برای مدت مشخصی حذف نماید. در این خصوص موضوعات صادراتی صنایع‌دستی، خصوصاً مبتنی بر کارگاه‌های کوچک، شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع خلاق را با مشارکت و خلاقیت بخش خصوصی بیان کند و زمینه حضور و صادرات حتی برای کوچک‌ترین واحدهای تولیدی را فراهم نماید.
حضور بیش از 7 میلیون گردشگری خارجی به ایران
به گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور، سال گذشته به‌رغم اعمال تحریم‌ها شاهد ورود 7 میلیون و 800 هزار گردشگر خارجی به کشور بودیم .
علی‌اصغر مونسان ضمن اعلام این خبر گفت: البته در سال 97 تحریم‌ها روی حوزه گردشگری هم از طریق لغو یا کاهش پروازهای مستقیم خارجی اثر گذاشت، اما خوشبختانه بازارهای منطقه‌ای و چین را در دستور کارمان در جذب گردشگر خارجی قرار دادیم و اثرات را خنثی کردیم.
وی اظهار کرد: از نظر گردشگران ورودی از کشور ترکیه به کشورمان حدود 74 درصد رشد را شاهد بودیم و ورودی گردشگران کشورهایی چون ارمنستان، آذربایجان، روسیه، عراق و عمان نیز با رشد قابل‌توجهی همراه بوده است.
معاون رئیس‌جمهوری برقراری روادید یک‌طرفه در مورد برخی از این کشورها همچون عمان را یکی دیگر از عوامل افزایش سفر گردشگران خارجی به‌ویژه در حوزه گردشگری سلامت عنوان کرد.
مونسان با اعلام اینکه امسال هم برنامه‌های دقیقی برای افزایش گردشگران چینی طراحی‌شده است، گفت: چین کشوری است که سالانه 120 میلیون گردشگر به خارج می‌فرستد، اما سهم ایران از این رقم بسیار ناچیز و حدود یک هزار و 500 تا یک هزار و 700 نفر است.
وی برنامه میراث فرهنگی کشور را افزایش سهم گردشگران چینی به رقم 2 میلیون نفر اعلام کرد.
بیشتر بخوانید
آنتالیا بزرگترین مرکز گردشگری و تفریحی ترکیه
یک جهانگرد هرمزگانی با شتر به دور دنیا می رود
