ژاپن در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۴ «فرودگر هوشمند برای بررسی ماه»(SLIM) را روی سطح آن فرود آورد. به رغم بروز مشکل برق برای فرودگر، این رویداد از اهمیت سیاسی و فنی برخوردار است.

خبرآنلاین، این اولین فرود ژاپن روی ماه بود و این کشور را به پنجمین کشور جهان تبدیل کرد که با موفقیت روی ماه فرود می‌آید. این یک دستاورد قابل توجه است و موقعیت ژاپن را به عنوان پیشرو در فناوری فضایی مستحکم می‌کند.

به نقل از ایسنا، اگرچه فرودگر SLIM با موفقیت روی سطح ماه فرود آمد و ماه‌نوردهای خود را مستقر کرد اما پنل‌های خورشیدی آن به درستی کار نمی‌کردند و این بدان معنا بود که فرودگر احتمالا می‌تواند فقط برای چند ساعت کار کند.

«آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن»(JAXA) می‌خواهد مانند ناسا و سایر آژانس‌های فضایی، با نشان دادن روش‌های جدید و جمع‌آوری کردن داده‌های علمی، پژوهش و فناوری را پیش ببرد. همچنین، این فرود بخشی از یک هدف بزرگ‌تر محسوب می‌شود که افزایش علاقه جهانی به فعالیت قمری است.

فناوری دقیق

علاوه بر این دستاورد، ژاپن در حال نشان دادن تعدادی از فناوری‌های جدید با فرودگر قمری خود است. نام فرودگر هوشمند برای بررسی ماه، به فناوری جدید فرود دقیق فضاپیما اشاره دارد.

این فناوری می‌تواند به فرودهای آینده کمک کند و به فضاپیماها امکان دهد تا به جای یافتن فضاهای خالی بزرگ، در مناطق نسبتا کوچک در میان زمین‌های صخره‌ای یا ناهموار فرود بیایند. این توانایی به ویژه در آینده مهم خواهد بود زیرا کشورها بر مناطق بسیار ویژه در قطب جنوب ماه تمرکز دارند.

فرودگر SLIM، دو ماه‌نورد کوچک را نیز با خود برد که هر کدام از آنها فناوری جدیدی را برای حرکت کردن روی سطح ماه نشان می‌دهند.

۱. ماه‌نورد «وسیله نقلیه گردش قمری ۱»(Lunar Excursion Vehicle ۱) یا «LEV-۱» شامل یک دوربین و تجهیزات علمی است و از مکانیسم پرش برای مانور دادن روی ماه استفاده می‌کند.

۲. دومین ماه‌نورد موسوم به «LEV-۲» که با مشارکت دولت، صنعت و دانشگاه ساخته شده، یک گوی بسیار کوچک است که در کف دست جای می‌گیرد. هنگامی که LEV-۲ روی سطح ماه قرار بگیرد، دو نیمه آن کمی از هم جدا می‌شوند و به ماه‌نورد امکان می‌دهند تا در محیط اطراف بچرخد.

از ژاپن تا ماه!

فرودگر SLIM برای فرود آمدن در یک منطقه ۱۰۰ متری طراحی شده بود که بسیار کوچک‌تر از مناطق فرود چندین کیلومتری فرودگرهای قمری پیشین است.

فرودگر SLIM از یک سیستم مسیریابی استفاده کرد که از سطح ماه عکس می‌گرفت. سیستم مسیریابی به سرعت این عکس‌ها را با الگوهای دهانه در نقشه‌های ماه مقایسه کرد که آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن آنها را با داده‌های به دست آمده از مأموریت‌های پیشین تهیه کرده بود.

از آنجا که کشورها مناطقی را شناسایی می‌کنند که به احتمال زیاد منابع سودمندی را مانند آب به شکل یخ در خود نگه می‌دارند، فناوری فرود دقیق به آژانس‌های فضایی امکان می‌دهد تا از خطرات نزدیک دوری کنند و بدون رویارویی با حادثه به این مناطق برسند.

ارتباط با زمین

یک عنصر ژئوپلیتیکی در این فعالیت‌ها وجود دارد. چین، هند و ژاپن، سه کشوری که از سال ۲۰۰۰ با موفقیت روی ماه فرود آمده‌اند، در رقابت برای رسیدن به مناطقی از فضا هستند. علاوه بر ملاحظات منطقه‌ای، این دستاوردها به تثبیت شدن کشورها به‌ عنوان رهبران فضایی در مقیاس جهانی کمک می‌کند و این کاری است که کمتر کشوری تاکنون موفق شده آن را انجام دهد.

پرتاب فرودگر ژاپن تنها شش ماه پس از فرود آمدن هند روی ماه و تنها چند هفته پس از تلاش ناموفق شرکت آمریکایی «استروبیوتیک»(Astrobotic) انجام شد.

هم روسیه و هم شرکت خصوصی «آی‌اسپیس»(iSpace) در سال ۲۰۲۳ تلاش‌های ناموفقی را برای فرود آمدن روی ماه داشتند. موفقیت ژاپن در فرود آمدن روی ماه حتی با وجود مشکلات مربوط به پنل‌های خورشیدی که جدول زمانی این ماموریت را کوتاه می‌کنند، نشان می‌دهد که آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن یک بازیگر اصلی در این تلاش جهانی است.

با وجود شکست‌های اخیر مانند اعلام تاخیر ناسا در ماموریت بعدی «آرتمیس»(Artemis)، آمریکا همچنان یک رهبر آشکار در حوزه فضا و اکتشاف ماه است. ناسا در حال حاضر فضاپیماهای متعددی دارد که به دور ماه می‌چرخند و در حال حاضر موشک «سامانه پرتاب فضایی»(SLS) را با موفقیت پرتاب کرده است که می‌تواند انسان‌ها را به ماه ببرد.

ناسا در حال توسعه دادن سیستم‌های بسیار بزرگ و پیچیده مانند پایگاه قمری «دروازه ماه»(Lunar Gateway) است که برای گردش در نزدیکی ماه برنامه‌ریزی شده‌اند و زیرساخت‌هایی برای مأموریت‌های سرنشین‌دار آرتمیس به ماه محسوب می‌شوند. غیرعادی نیست که این تلاش‌های بزرگ و پیچیده با تاخیرهایی روبه‌رو شوند.

همچنین، ناسا اخیرا تلاش‌های کوچک‌تر را به نهادهای تجاری واگذار کرده است که از جمله آنها می‌توان برنامه «خدمات تجاری باربری به ماه»(CLPS) را نام برد. این یک روش جدید و کمی ریسک‌پذیر است اما فرصتی را برای نوآوری تجاری و توسعه اقتصاد قمری فراهم می‌کند و در عین حال، به ناسا امکان می‌دهد تا بر جنبه‌های بزرگ و پیچیده ماموریت تمرکز کند.

در رابطه با ماه، آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن با آمریکا همکاری کرده و بخش بسیار مهمی را از مأموریت‌های آرتمیس بر عهده گرفته که توسعه یک ماه‌نورد با توانایی تحمل کردن فشار است. این یک فناوری جدید و پیچیده است که برای ماموریت‌های انسان روی ماه در سال‌های آینده حیاتی خواهد بود.

۵۸۵۸