مردم برای برقراری ارتباط با یکدیگر و کسب و کارها برای از رده خارج نشدن، به پیام رسان های داخلی روی آوردند. در این میان هرچند حرف و حدیث های بسیاری درباره امنیت داخلی ها مطرح بود و یکی دو مورد هم رسانه ای شد، اما انصافا پیام رسان های داخلی در مقایسه با چند سال گذشته، توانستند نظر بخش قابل توجهی از کاربران را جلب کنند. «کاربرپذیری» و «کاربردپذیری» ۲ ویژگی مهم برای موفقیت پیام رسان ها محسوب می شود که به نظر می رسد «سروش‌پلاس» در این زمینه موفق عمل کرده است. این پیام رسان با تلاش تعدادی جوان توانمند، به گفته مدیرعامل آن، اکنون ۳۵ میلیون کاربر ثبت نام شده دارد. «فرهاد مرادی» در گفت‌وگو با همشهری، محور شعار پیام‌رسان خود را ارتقای «کیفیت» می داند و با اطمینان بر «امنیت» سروش‌پلاس تاکید می کند.

فرهاد مرادی، مدیرعامل سروش پلاس

• کمی از تاریخچه سروش‌پلاس بگویید.

«سروش‌پلاس» از اسفند ۹۷ با یک package name جداگانه وارد بازار شد و همزمان «سروش» هم در بازارها بود. سروش متعلق به صداوسیما بود و هنوز هم هست. ما در شرکت «ستاک هوشمند شریف» سروش پلاس را وارد بازار کردیم و مالکیت آن کاملا خصوصی است.

• تصاویر | حراج لامبورگینی ترامپ | فقط یک نمونه از این لامبورگینی با این رنگ در دنیا وجود دارد

این کار از آنجا آغاز شد که صداوسیما علاقه ای به ادامه سرمایه گذاری روی پیام‌رسان ها نشان نداد و شریک خصوصی صداوسیما علاقه داشت که خودش ادامه دهد و سپس با یک محصول جدید وارد بازارها شد و این مسیر را ادامه داد.

• چه تعداد کاربر فعال دارید؟

ما ۳۵ میلیون کاربر ثبت نام کرده داریم. همچنین ۱۱ میلیون کاربر فعال ماهانه و بین ۵.۵ تا ۶ میلیون کاربر فعال روزانه داریم.

• به کاربران خود تیک آبی هم می دهید؟ چگونه؟

ما هنوز وارد حوزه تجاری تیک آبی نشده ایم. موضوع تیک آبی برای این بود که جلو کاربران فیک گرفته شود. یعنی ممکن است یک نفر معروف شود یا یک سازمان دولتی اکانتی داشته باشد که احتمال سوء استفاده از آنها افزایش می یابد. تیک آبی برای تایید این اکانت است. ما براساس همین موضوع اطلاعات شخص را دریافت می کنیم و پس از احراز هویت، به آن اکانت تیک آبی می دهیم.

• کاربران معمولی هم می توانند تیک آبی بگیرند؟

بله. در بخش پشتیبانی، از طریق اپلیکیشن یا ایمیل کاربران می توانند درخواست بدهند. ما بررسی می کنیم که چند اکانت فیک مرتبط با درخواست دهنده از جمله یک سازمان یا یک شخصیت معروف وجود دارد؟ آیا احتمال کلاهبرداری و سوء استفاده وجود دارد یا نه؟ به عبارت دیگر، درصورتی که چنین احتمالی وجود نداشته باشد، محترمانه درخواست کاربر را رد می کنیم.

• برای حفظ حریم خصوصی کاربران چه اقداماتی انجام داده اید؟ به نظر می رسد یکی از مشکلات اصلی مردم همین موضوع است. به ویژه با صحبت هایی که بین مردم درباره امنیت واتس‌اپ و رمزگذاری پیام ها می‌شود، شما چه کرده‌اید؟

این موضوع اگرچه در سطح نخبگانی یا لایه ای از جامعه مورد توجه قرار می گیرد، با این حال، نه تنها بین کاربران ایرانی، حتی در میان خارجی ها هم به عنوان یک مسئله اصلی و به عنوان اولویت اول دیده نمی شود.

• استفاده از گرافن به جای ماسه در صنعت ساختمان

به عنوان مثال، واتس‌اپ بیشتر از تلگرام ادعای امنیت دارد، اما در دوره ای که تلگرام فیلتر نبود، این پیام رسان بیشتر از واتس‌اپ با استقبال مردم مواجه می شد. الان هم نرخ استقبال از پیام‌رسان های داخلی و تعداد رجیسترهای روزانه ما نشان نمی دهد که مردم نگران این موضوع باشند؛ به طوری که نخواهند از پیام‌رسان های داخلی استفاده کنند.

• یعنی شما حریم خصوصی را دغدغه مردم نمی دانید؟

من حس می کنم که ۳ دغدغه اول طبق نظرسنجی ها حریم خصوصی نیست. چون به هر حال، طی این مدت سابقه ای از پیام‌رسان ها در ذهن مردم شکل گرفته است. خود ما حدود ۸ سال است که در این حوزه فعالیت می کنیم و باوجود همه اتفاقاتی که شاهد بودیم، هیچ پیام‌رسانی هک نشده و حریم خصوصی و پیام های مردم به خطر نیفتاده. با این حال، حریم خصوصی پایه اصلی کسب و کار ماست. یعنی، اگر اتفاقی برای حریم خصوصی کاربران بیفتد کل کسب و کار ما از بین می رود. بنابراین از ابتدا حریم خصوصی کاربران خط قرمز ما بوده است و سعی کرده ایم تمام تلاش خود را در این زمینه انجام دهیم. ما با تمام جاهایی که می توانستند کمک کنند مذاکره کرده ایم.

• سرعت بالای خواندن خط بریل به وسیله یک روبات!

به نظرم در مورد پیام‌رسان ها در جامعه اتفاق خیلی خوبی افتاده و در سطح حاکمیت موضوع حریم خصوصی از صحبت های رهبری گرفته تا مجاری و سازمان های ذی‌صلاح، همگی نسبت به این موضوع حساس بوده اند و خدشه ای به آن وارد نشده است.

• به لحاظ فنی چه کرده اید؟

درباره موضوعات فنی باید بگویم که موضوع رمزگذاری پیام ها در حال توسعه است و کارهایی هم انجام داده ایم. الان هم، اینطور نیست که پیام ها رمزگذاری نشود و به امنیت آن توجه نشود. ما به طور مرتب تست های فنی و امنیتی را انجام می دهیم و استانداردهای سختگیرانه ای داریم. حتی در مواردی با نمونه های خارجی مشابه مقایسه کردیم و استانداردها را پیچیده تر از آنها کرده ایم. الان اصول معماری امنیتی و رمزنگاری انجام می شود تا ارتباطات در یک پروتکل و مسیر امن صورت بگیرد. خود حریم خصوصی هم یک موضوع بسیار مهم در جامعه است. با این حال، امروز، مثل ۷ سال پیش نمی توانیم درباره حریم خصوصی پیام‌رسان ها صحبت کنیم.

• عکس های رسمی از فولکس واگن R | تابستان آینده منتظر این هاچ بک ۲ دیفرانسیل باشید

من فکر می کنم مردم این موضوع را که نگرانی بابت حریم خصوصی وجود ندارد تایید می کنند و شکر خدا تا امروز سربلند بوده ایم و امیدوارم از این به بعد هم این مسیر را ادامه دهیم.

• کارکنان شما از سروش‌پلاس استفاده می کنند؟

الان همه کارکنان ما کل کارشان را در سروش‌پلاس انجام می دهند. ضمن اینکه کل خانواده ام از این پیام‌رسان استفاده می کنند و موضوعات شخصی من و خانواده ام روی سروش‌پلاس است. حتی خانواده خودم و خانواده همسرم وقتی مسافرت می روند تماس های تصویری آنها از طریق سروش‌پلاس انجام می شود. همچنین گروه های خانوادگی ما هم در این پیام‌رسان شکل گرفته و از کیفیت آن هم راضی هستند. شعار ما درباره کیفیت سروش‌پلاس است و هزینه زیادی هم در این مورد انجام داده ایم. فکر نمی کنم هیچ پیام‌رسانی ایرانی به اندازه ما روی موضوعات فنی کار کرده باشد.

• چند وقت پیش یک مشکل قضایی برای شما ایجاد شد. دوست داریم روایت شما را هم بشنویم.

چون قوانین مرتبط با پیام‌رسان ها هنوز جا نیفتاده، پیام‌رسان ها با مشکلاتی از این دست مواجه می شوند. موضوع درباره تولید محتوا از سوی کاربر یا اصطلاحا UGC است. به عبارت دیگر، احضار صورت گرفت و پرسش هایی درباره پالایش و مدیریت محتوای تولید شده از سوی کاربران مطرح شد. در اینجا ۲ مشکل دیده می شود. اول، نحوه پیگیری این موارد باید به پختگی و بلوغ برسد. دوم، قوانین موجود است که بعضی موارد برای خود ما هم شفاف نیست. به نظر می رسد بعضی موارد به صورت مقایسه ای یا بر اساس قوانین دیگر بررسی می شود که لازم است که خود موضوع پیام‌رسان که در حال تبدیل شدن به یک دارایی مهم برای کشور است، به طور جدی تر به آن توجه شود.

• سروش پلاس در طرح اتصال متقابل پیام‌رسان ها حضور دارد؟

بله. ما کارهای توسعه ای را انجام دادیم. در آینده هم توسعه خواهیم داد و کمتر از یک ماه دیگر یک آپدیت خواهیم داشت تا امکانات سروش‌پلاس را بیشتر کنیم و UX بهتری را ارائه کنیم.

• این طرح امنیت پیام ها را به خطر نمی اندازد؟

تا جایی که ما به لحاظ فنی بررسی کرده ایم، نه. پیشنهادهای خود را هم ارائه کردیم و قطعا خطری متوجه کاربران نیست. همانطور که در مورد خط قرمز بودن حریم خصوصی کاربران سروش‌پلاس گفتم اینجا هم اگر خطری وجود داشته باشد نه تنها ما بلکه هیچ پیام‌رسانی از این طرح استقبال نمی کند.

• گفته می شد که پیام از یک پیام‌رسان وارد یک مرکز می شود و سپس به پیام‌رسان دیگر می رود که در همین نقطه تبادل، امکان رصد پیام وجود دارد. درست است؟

نه. به این صورت نیست و موضوع پروتکل ارتباطی و رمزنگاری پیام بررسی شده و مشکلی وجود ندارد. ضمن اینکه استفاده از امکان اتصال متقابل پیام‌رسان ها اختیاری است و سعی شده همه نکات دیده شود تا مسئله ای ایجاد نشود.

• پیام‌رسان ها چه مشوق هایی برای جذب کاربران ایرانی می توانند ارائه کنند؟

پیام‌رسان های ایرانی در ۲ نقطه باید کار کنند. اول، کیفیت است که باید از یک سطح حداقلی برخوردار باشند که کاربران هنگام استفاده از پیام‌رسان آزرده نشوند. به نظرم این حداقل کیفیت شاید امروز وجود داشته باشد. دوم، خدمات داخلی است که می تواند نقطه تمایز پیام‌رسان های داخلی و خارجی باشد. ما اینجا، هم دسترسی های بیشتری به زیرساخت های کشور داریم و هم نیاز مردم را باید بیشتر بشناسیم که بتوانیم خدماتی را ارائه کنیم که امکان استفاده، بیشتر شود.

• پرواز «سیمرغ» با ۳ ماهواره تحقیقاتی | تلاش برای راه‌اندازی سامانه موقعیت‌یابی و اینترنت اشیاء

یکی از نمونه هایی که در خارجی ها دیده می شود زیرساخت های پرداخت است که در کشور نمی شود با زیرساخت های پرداخت خارجی کار کرد. بنابراین می توان از زیرساخت های پرداخت در داخلی ها استفاده کرد که یک مزیت رقابتی است. این موضوع با فرض صحبت درباره پیام رسان هاست، وگرنه در سوپراپلیکیشن ها سرویس های پرداخت وجود دارند.

• تقویت پیام‌رسان های بومی به عنوان یک کسب و کار به چه شکلی باید انجام شود؟ آیا رقابت با خارجی ها باعث تقویت می شود یا مسدود کردن آنها؟

فارغ از موضوعات سیاسی و حاکمیتی، یک کسب و کار باید نگاه تجاری داشته باشد و موضوع اصلی، رقابت است. رقابت باعث رشد یک کسب و کار می شود. در گذشته به خاطر مسدود شدن خارجی ها آسیب زیادی به لحاظ برندی دیدیم و به پای پیام‌رسان های داخلی نوشته شد. در صورتی که این موضوع، به مسائل سیاسی یا قضایی برمی گشت و به پیام‌رسان داخلی مربوط نبود. در مورد کسب و کارهای دیگر هم ممکن است مشابه های خارجی فیلتر شده باشند. به عنوان مثال، اگر یوتیوب فیلتر است، به پای آپارات نوشته نمی شود یا اگر اوبر اینجا نمی تواند کار کند به پای تاکسی های اینترنتی داخلی نوشته نمی شود یا مسدود بودن آمازون به حساب دیجیکالا گذاشته نمی شود. اما، فضای ما به عنوان پیام‌رسان ها کمی ملتهب تر بود و شاید بعضی مواقع به پای پیام‌رسان های داخلی به ویژه سروش و سروش‌پلاس نوشته می شد. با این حال، به عنوان یک کسب وکار ترجیح می دهیم که رقابت وجود داشته باشد. کما اینکه الان هم با وجود فیلترینگ، مردم از خارجی ها استفاده می کنند و از طریق فیلترشکن ها امکان استفاده از آنها مهیاست. درست است که به طور اسمی فیلترینگ وجود دارد، اما دسترسی هم هست و عملا ما در حال رقابت با خارجی ها هستیم.

• سروش پلاس چه کمک هایی از دولت گرفته است؟

ما کمک دولتی نگرفته ایم اما وزارت ارتباطات مصوباتی در راستای حمایت از کسب وکارها داشته که ما هم مانند بقیه دریافت کرده ایم. اما اینها هیچ وقت در قالب کمک نقدی، وام یا اعتبار نبوده است.

• پهنای باند چطور؟

نه تنها پهنای باند دریافت نکرده ایم که ادعا داریم در این مورد با کسب و کارهای پیام‌رسان، متفاوت هم برخورد می شود. بعضی موارد هم مطرح می شود، اما ما خیلی دوست داریم زودتر موضوعات مرتبط با ترافیک شفاف شود و همانطور که اپراتورها با کسب و کارهای دیگر مانند VoDها برخورد می کنند با پیام‌رسان ها هم طبق یک قانون و قاعده مشخص برخورد کنند و سلیقه ای نباشد. در هر صورت همه موارد در چارچوب مصوبات بوده.

• هوش مصنوعی در خدمت تولید بازی های دیجیتال آموزشی

در موضوع ترافیک همیشه برای ما نرخ پایین تری بوده و مدل آن هم متفاوت بوده است که در این مورد چندبار از وزارت ارتباطات و اپراتورها درخواست کردیم که رویه ای مشخص و منظم اعمال شود و به ما هم به چشم یک کسب و کار نگاه کنند.

• به این مصوبات اشاره می کنید؟

به عنوان مثال، ترافیک یک موضوع مهم درآمدی برای کسب و کارهایی که ترافیک بالا دارند به شمار می آید. ترافیک برای VoDها یا برای تولیدکنندگان محتوا یک معیار مشخصی دارد، اما برای پیام‌رسان ها مصوبه ای بوده که به صورت پهنای باندی و ۵۰درصدِ پایین ترین نرخ پهنای باند کشور محاسبه کنند. اولا خود این مدل متفاوت از ترافیک حجمی اپراتورهاست و در مواردی هزینه آن بسیار پایین تر محاسبه می شود. دوم، همین را هم بسیاری از ارائه کنندگان سرویس اینترنت و آی‌اس‌پی ها قبول ندارند. ما فقط با ۲ اپراتور قرارداد داریم و با بقیه اپراتورها هنوز نتوانسته ایم قرارداد ببندیم. در صورتی که این موضوع کاملا شفاف و مشخص است. اگر این موارد اصلاح شود و مدل آن تغییر کند و شبیه بقیه کسب و کارها شود و همچنین ما بتوانیم با شرکت های مختلف قرارداد ببندیم اتفاق خیلی خوبی را شاهد خواهیم بود.

• درآمد شما چگونه تامین می شود؟

ما الان در نقطه سوددهی نیستیم. چون بیزنس پلن های پیام‌رسان ها کلا پیچیده و سخت است و به همین علت هم هر کسی وارد این حوزه نمی شود. بیزنس پلن های پیام‌رسان ها معمولا بلندمدت است و مدل های درآمدی سختی دارند.

• کوتاه از دنیای فناوری | ساعت نوری ؛ دقیق‌ترین ساعت جهان

با این حال، چند مدل درآمدی در دنیا وجود دارد که ما هم همین مسیرها را دنبال می کنیم. یک مدل، تبلیغات است. مسیر درآمدی دیگر، ترافیک است که درباره آن صحبت کردیم که با دشواری هایی همراه است و در نقطه خوبی قرار ندارد.

• پریمیوم چطور؟

موضوع پریمیوم هم هست که در دنیا هم رایج است و شامل فروختن تیک آبی و سرویس های خاص و نسخه های پریمیوم است. با این حال، الان ما چیزی نمی فروشیم و همه سرویس های ما رایگان است، اما در نظر داریم بعضی سرویس های ارزش افزوده ایجاد کنیم و از آنها درآمد داشته باشیم، مثل فضای اختصاصی ابری. مورد دیگر موضوعات commission based است. یعنی کسی سرویس هایی می آورد و کارمزد می گیرد، مثل فروش شارژ و پرداخت قبض. مورد دیگر، پرداخت درون کانالی است که فروشگاه ها می توانند احراز هویت شوند و پست فروش کالا یا خدمت بگذارند. سپس کاربر فقط کافی است دکمه خرید را لمس کند و دیگر نیاز به «کارت به کارت» نیست. با این اوصاف باید یک زمان ۷ تا ۱۰ ساله طی شود و شبکه سازی شکل بگیرد تا این مدل های درآمدی محقق شود.

گفت‌وگو: عمادالدین قاسمی پناه