تیتربرتر، اسکلتی که در گوری واقع در ورودی کاخ «ارنان کورتس»، فاتح اسپانیایی که باعث سقوط امپراتوری آزتک شد، قابل مشاهده است، آن‌طور که پیش‌تر تصور می‌شد بقایای یک راهب اسپانیایی نیست. نتایج یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که استخوان‌ها متعلق به یک زن بومی میانسال است.
«لایوساینس» در گزارشی نوشت، هنگامی که یک زلزله قدرتمند ۷.۱ ریشتری در سال ۲۰۱۷ ایالت‌های «پوئبلا» و «مورلوس» در مکزیک و همچنین «مکزیکو سیتی» را لرزاند، ساختمان‌ها فروریخت و هزاران نفر مجروح شدند. کاخ «کورتس» که در سال ۱۵۳۵ میلادی ساخته شده بود و اکنون به عنوان موزه مورد استفاده قرار می‌گیرد، به شدت آسیب دید و به تعمیرات گسترده‌ای نیاز داشت که در اوایل سال ۲۰۲۳ به پایان رسید. در طول این پروژه مرمت، محققان تمام اشیاء داخل موزه، از جمله یک گور را که در ورودی کاخ به نمایش گذاشته شده است نیز مورد بررسی قرار دادند.
این گور که در ابتدا در سال ۱۹۷۱ میلادی کشف شد، در محل خود رها شد و در نهایت دور آن دیوارکشی شد و در کنار آن تابلویی نصب شد که نشان می‌داد این فرد احتمالاً یک راهب اسپانیایی به نام «خوان لیوا» است. گروهی از مورخان یک دست‌نوشته قرن شانزدهمی را پیدا کردند که داستان چگونگی خوابیدن «لیوا» در کنار دیوار و چگونگی دفن او در کنار دروازه این ساختمان قدیمی را روایت می‌کرد. همچنین باستان‌شناسان متوجه مشکلاتی در مهره‌های گردن این اسکلت شدند و پیچ‌خوردگی گردن با داستان «لیوا» همخوانی داشت. بر همین اساس هویت این اسکلت به عنوان راهب شناسایی شد.
با وجود این سرنخ‌ها، نکته‌های دیگری درباره این گور با آنچه برای یک راهب اسپانیایی انتظار می‌رفت، از جمله نوع خاکسپاری جنینی، مطابقت نداشت.
مؤسسه ملی انسان‌شناسی و تاریخ مکزیک (INAH) در بیانیه‌ای در هجدهم ژانویه، تحلیل جدیدی از این گور را با هویتی کاملاً متفاوت اعلام کرد: اسکلت دفن‌شده در این گور در واقع بقایای یک زن بومی بود.
دو محقق به نام‌های «مونتروسو ریواس» و «گارزا گومز» با بررسی بقایای به‌جای‌مانده از اسکلت به این نتیجه رسیدند که جمجمه و لگن هر دو نشان می‌دهند که این فرد مونث بوده و در زمان مرگ حدود ۳۰ تا ۴۰ سال سن داشته است. آن‌ها هیچ نشانه واضحی از مهره‌های گردن آسیب‌دیده که محققان در سال ۱۹۷۱ به آن اشاره کردند ندیدند. محققان به این نتیجه رسیدند که موقعیت دفن جنینی‌مانند و صاف بودن جمجمه نشان‌دهنده منشاء بومی اسکلت است.
