عبدالرضا سروقد مقدم در نخستین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در رفع موانع صنعت ساخت و ساز کشور که امروز (۲۹ آذرماه) در موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان در اهواز برگزار شد، با تاکید بر لزوم ایجاد ظرفیت بین ظرفیت و نیاز به مسکن اظهار کرد: تامین مالی پروژه‌ها، قیمت مسکن، صنعتی‌سازی و پیش‌ساختگی محصولات ساختمان برخی از موارد کمک‌کننده در ظرفیت‌سازی مسکن هستند. برخی اوقات ظرفیت‌سازی ایجاد می‌شود اما مشکلاتی وجود دارد که موجب می‌شود نتوانیم از همه ظرفیت استفاده کنیم.
دانشیار پژوهشگاه زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله گفت: گاهی اوقات سبک‌سازی غیراصولی اسکلت ساختمان و تغییرات حین ساخت موجب می‌شود که نتوان از همه تعداد واحدهای مد نظر استفاده کرد. بنابراین ظرفیت‌سازی در حوزه مسکن باید به گونه‌ای باشد که از همه آن بتوان به خوبی استفاده کرد.
سروقد مقدم با اشاره به روند صنعتی‌سازی ساختمان‌سازی بیان کرد: تامین منابع مالی در ساخت و ساز بسیار مهم است و هر زمان این کار به خوبی انجام شده است، بهترین سازه‌ها اجرا شده‌اند.
وی عنوان کرد: در بحث افزایش تعداد مسکن، تامین مالی، کاهش قیمت مصالح و صنعتی‌سازی مانند پیش‌ساختگی و کارخانه‌ای کردن ساختمان‌سازی مهم است که باید در این زمینه تلاش شود که نقایص برطرف شوند.
دانشیار پژوهشگاه زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله گفت: مشاهده می‌شود که بسیاری از مسکن‌هایی که ساخته می‌شوند نتیجه خوبی ندارند و بسیاری از ساختمان‌ها از همان اول از دست می‌روند. بنابراین مشکل عمده در ظرفیت‌سازی این است که بسیاری از این ظرفیت‌ها خارج می‌شوند. به طور مثال موارد شهرسازی در مسکن مهر رعایت نشد یا پروژه دیگری آنقدر طول کشیده است یا مصالحی که در آن استفاده کرده‌اند و هنوز استفاده نشده‌اند اما به دنبال تخریب آن هستند.
سروقد مقدم عنوان کرد: یک مسکن مهر در سمنان داشتیم که هنوز به بهره‌برداری نرسیده اما دو بلوک آن ترک خورده بودند و در نهایت حکم تخریب گرفتند؛ بنابراین یکی از مسائل این است که بسیاری از ساختمان‌هایی که تولید می‌شوند هم به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد. با عجله کار را جلو می‌بریم و ثمره آن تنها اتلاف سرمایه کشور است.
وی افزود: در ساختمان‌سازی به ویژه در پروژه‌های بزرگ، روال ناصحیح و خطرناک سبک‌سازی ساختمان‌ها است. در برخی موارد، مشکلات عدیده‌ای وجود دارد و برخی از ما اصول مهندسی را زیر پا می‌گذاریم و در مدل‌ها دست کاری می‌کنیم تا سیستم اقتصادی‌تری داشته باشیم.
دانشیار پژوهشگاه زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله بیان کرد: کسانی که کار سبک‌سازی ساختمان را انجام می‌دهند، سعی می‌کنند با آزمون و خطا یک ساختمان را به بهینه‌ترین شکل ممکن به نتیجه برسانند در حالی که گاهی کار را اصولی انجام نمی‌دهند.
وی افزود: از سوی دیگر باید توجه کنیم که آیین‌نامه‌های ما یک سری آیین‌نامه‌های تجویزی هستند و مقداری از حاشیه ایمنی به دلیل ملاحظاتی است که در ایمنی وجود دارد.
سروقد مقدم بیان کرد: برخی ضوابط آیین‌نامه‌ها موجب می‌شوند خرابی پیش‌رونده در سازه ایجاد نشود و اگر با مدل‌سازی، سازه مقداری سبک‌تر می‌شود باید احتمال وقوع آن را ببینیم. یک سری از ساختمان‌ها که دچار مشکل می‌شوند به دلیل این است که تلاش زیادی برای سبک‌سازی آن هم به صورت غیراصولی انجام می‌شود. اگر ضوابط تجویزی آیین‌نامه انجام نمی‌شود، در مقابل آن باید یک سری مدل‌سازی انجام شود.
دانشیار پژوهشگاه زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله بیان کرد: مساله مهم در ایجاد مشکل در ساختمان‌ها، تغییرات است؛ روال اصولی برای مدیریت تغییرات ساختمان‌ها نداریم و این مساله زمانی حادتر می‌شود که این تغییرات، از خط قرمز هم بگذرد. گذشتن از خطر قرمز زمانی رخ می‌دهد که سیستم تحت بار آمده را تغییر دهیم که نمونه آن ساختمان "متروپل" است.
وی عنوان کرد: برای تغییرات در پروژه‌های ساختمانی باید سیستم فنی از ابتدا تا آخر، تغییرات را مدیریت کند. سرمایه‌گذار در مسندی نیست که بتواند تصمیم‌گیری کند؛ سرمایه‌گذاری مانند آقای عبدالباقی، تنها سرمایه‌گذار است و دنبال سود است ولی ما موجب گمراهی او می‌شویم.
سروقد مقدم بیان کرد: سیستم فنی که کنار سرمایه‌گذار است باید مسندی باشد که سرمایه‌گذار مجبور شود کار را از طریق این سیستم جلو ببرد و همچنین باید این سیستم از ابتدا تا پایان کار را مراقبت کند.
دانشیار پژوهشگاه زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با تاکید بر لزوم توجه به ایجاد تغییرات در پروژه‌ها و مدیریت آن‌ها، گفت: باید مراقبت شود که پروژه‌های بزرگ مانند نهضت ملی مسکن یا مسکن مهر، مانند متروپل دچار مشکل نشوند.
وی با اشاره به در پیش رو بودن بیستمین سالگرد زلزله بم عنوان کرد: استانداری‌ها و شهرداری‌ها نباید اجازه دهند بدون بررسی سازه، در سازختمانی تغییر ایجاد شود.
سروقد مقدم بیان کرد: زلزله‌ای که در ترکیه رخ داد باید مانوری برای ما باشد که شاید در کلانشهرهای ما نیز این اتفاق رخ دهد. ملاک در این زمینه، تاب‌آوری است نه کشته‌ها؛ زیرا اگر کشته‌های حوادثی مانند آتش‌سوزی‌ها یا تصادفات سه برابر زلزله هم باشد، استقلال کشور به خطر نمی‌افتد اما با وقوع چنین زلزله‌هایی استقلال یک کشور از دست می‌رود زیرا زلزله و جنگ، تاب‌آوری جامعه را به هم می‌زنند. بنابراین باید در برنامه‌ریزی و مسائل شهری، زلزله اولویت باشد.
دانشیار پژوهشگاه زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به پروژه‌های بازآفرینی شهری بیان کرد: ما تنها به دنبال خراب کردن و ساختن جدید هستیم در حالی که چاره‌ای جز ارتقای سازه‌های موجود نداریم و کشورهای بسیار ثروتمندتر از ما هم نتواسته‌اند این کار را انجام دهند.
وی با بیان اینکه در مقاوم‌سازی، سازه‌های بزرگ در اولویت اول است، افزود: نظام مهندسی باید شرایط ساختمان‌ها را مشخص کند زیرا عموما اطلاعی از شرایط ساختمان‌ها نداریم. سپس باید راهکارهای مقاوم‌سازی این ساختمان‌ها را داشته باشیم.
دانشیار پژوهشگاه زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به تجارب موفق ایران در نوسازی مدارس گفت: ۴۰ تا ۷۰ درصد سرمایه کشور در ساختمان‌ها است و نمی‌توانیم این ساختمان‌ها را خراب کنیم بلکه باید سازه‌های موجود را مقاوم‌سازی کنیم که زیرساخت اجرایی آن هم وجود دارد.
وی افزود: باید ساختمان‌های بحرانی مانند متروپل و پلاسکو شناسایی شوند زیرا اگر در یک ساختمان این‌چنینی اتفاقی رخ دهد، برنامه‌ریزی دیگر بی‌معنی است. سپس باید ساختمان‌های مهم بررسی شوند. همکارن حوزه بازآفرینی هم با اقداماتی باید این ساختمان‌های مردم را ایمن‌سازی کنند.
