تیتربرتر‌آنلاین، آسم (Asthma) یک بیماری تنفسی شایع است که میلیون‌ها نفر در جهان را درگیر خود کرده است. برخی افراد کوتاه‌مدت و برخی به‌صورت مادام‌العمر درگیر عوارض و علائم ناشی از این بیماری می‌شوند. آسم، مجاری تنفسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث تنگی و التهاب راه‌های هوایی و افزایش تولید مخاط می‌شود.

خیلی از افراد تصور می‌کنند آسم همان آلرژی یا یکی از انواع آلرژی است و در خیلی از مطالب نیز نام این دو را در کنار هم می‌بینیم. خیلی از افراد نیز فکر می‌کنند آلرژی درنهایت تبدیل به آسم می‌شود. اما باید بدانیم که آسم، یکی از انواع بیماری‌های آلرژیک است و البته آسم‌های غیر آلرژیک هم داریم.

هنوز مشخص نیست که چرا بعضی از افراد به آسم مبتلا می‌شوند و برخی دیگر مبتلا نمی‌شوند اما به گفته متخصصان، احتمالا ترکیبی از عوامل ژنتیکی (ارث) و نیز عوامل محیطی مثل آلودگی هوا، گرده‌ها، آلرژن‌های حیوانات، عطرها و رایحه‌ها، گازهای خاص، تغییرات شدید آب و هوایی، کنه های گردوغبار و استرس عامل ابتلا به آن هستند.

حدود ۹.۸ درصد (یعنی حدود ۸.۵ میلیون نفر) از کل جمعیت و نزدیک به ۱۰.۸ درصد از کودکان و نوجوانان ایران مبتلا به آسم هستند. این آمار در جهان به ۲۵ میلیون نفر می‌رسد. اسم هیچ درمان قطعی‌ای ندارد، اما یک برنامه‌ریزی مناسب شامل نظارت، اجتناب از محرک‌ها و دارو درمانی می‌تواند این بیماری را کنترل کند.

همه آسم‌ها آلرژی نیستند

دکتر سید علیرضا مهدویانی، ایمونولوژیست و فوق تخصص آلرژی و آسم به همشهری‌آنلاین می‌گوید: آسم، یک سندروم یا نشانگان بالینی است که به صورت سرفه، خس‌خس و تنگی نفس خود را نشان می‌دهد و در سطح پاتوفیزیولوژی به صورت افزایش حساسیت مجاری هوایی خود را نشان می‌دهد و در سطح پاتولوژی به صورت التهاب و اغلب آلرژیک، خود را نشان می‌دهد.

این فوق تخصص آلرژی و آسم می‌گوید: آسم، یکی از انواع بیماری‌های آلرژیک است. البته ما آسم‌های غیر آلرژیک هم داریم. بنابراین خود آلرژی می‌تواند زمینه‌ساز آسم باشد. در رابطه با بعضی از بیماری‌ها مثل آلرژی فصلی یا آلرژی بینی که خیلی از افراد به آن مبتلا هستند و فکر می‌کنند که یک آلرژی بینی ساده دارند، ما معتقدیم که این آلرژی می‌تواند تبدیل به درگیری مجاری تنفسی تحتانی یا همان آسم شود. پس بعضی از بیماری‌های آلرژیک مثل همین آلرژی فصلی اگر مورد بی‌توجهی افراد قرار گیرد و کنترل نشود، می‌تواند در سنین بعدی تبدیل به آسم شود.

دکتر مهدویانی در پاسخ به این سوال که اگر آلرژی تبدیل به آسم نشود، چه تبعات دیگری برای فرد دارد، توضیح می‌دهد: خیلی از افراد برای درمان آلرژی خود به داروخانه مراجعه می‌کنند و یکی از انواع آنتی‌هیستامین را می‌خرند و ظاهرا هم با خوردن آن خوب می‌شوند اما این را نمی‌دانند که آلرژی فصلی یا آلرژی بینی، یک بیماری است که با خوردن یک قرص برطرف نمی‌شود و باید درمان شود. در غیر این صورت، نه تنها در آینده ممکن است تبدیل به آسم شود، بلکه می‌تواند در کنارش علائم دیگری هم ایجاد شود. مثل سینوزیت، اختلالات گوش، اختلالات خواب و ... . این افراد حتما باید به پزشک مراجعه کنند تا عامل ایجاد آلرژی با راهنمایی و کمک پزشک تشخیص داده شود و در جهت رفع آن اقدام کنند.

عوامل منجر به بروز یا تشدید آسم را بشناسید

قرار گرفتن در معرض تحریک‌کننده‌های مختلف و موادی که باعث ایجاد آلرژی (حساسیت) می‌شوند، می‌تواند علائم آسم را تحریک کند. عوامل محرک آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و معمولا شامل موارد زیر است:

* آلرژن‌های موجود در هوا مثل گرده گیاهان و درختان، گرد و غبار، هاگ کپک، شوره حیوانات خانگی یا ذرات ضایعات سوسک

* عفونت‌های تنفسی مثل سرماخوردگی

* هوای سرد؛ ورزش کردن در هوای سرد، تند راه رفتن در هوای سرد و قرار گرفتن در هوای سرد می‌تواند سبب تحریک ریه، تنگی نفس و حملات آسم شود. دقیقا به همین دلیل است که احتمال بروز حملات آسم کودکان در فصول سرد سال افزایش پیدا می‌کند.

* آلاینده‌ها و محرک‌های هوا مثل دود

* مصرف داروهای خاصی مثل مسدودکننده‌های بتا، آسپرین و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم

* استرس شدید

* مواد نگهدارنده موجود در انواع غذاها و نوشیدنی‌ها مثل میگو، میوه خشک، سیب‌زمینی فرآوری‌شده و ...

امکان پیشگیری از آسم وجود دارد؟

راهی برای پیشگیری از ابتلا به آسم وجود ندارد اما با کمک پزشک می‌توانید یک برنامه مناسب برای بهبود زندگی خود و پیشگیری از حملات آسم طراحی و اجرا کنید. و البته رعایت این چند نکته را نادیده نگیرید:

* به کمک پزشک و تیم مراقبت‌های بهداشتی، یک برنامه دقیق برای مصرف داروها و مدیریت حملات آسم بنویسید و حتماً برنامه خود را دنبال کنید.

* عوامل محرک آسم را شناسایی و از آنها اجتناب کنید. تعدادی از مواد حساسیت‌زا و تحریک‌کننده در فضای باز، از گرده و کپک تا آلودگی هوا می‌توانند باعث بروز حملات آسم شوند.

* آسم یک بیماری مزمن است که نیاز به نظارت و درمان منظم دارد. کنترل آن می‌تواند احساس بهتری در زندگی شما ایجاد کند.

* بدون مشورت با پزشک، مصرف داروها را متوقف نکنید. حتی اگر به نظر می‌رسد بیماری آسم شما در حال بهبودی است.