تیتربرتر، شهاب طلایی در نخستین نشست خبری خود که یکشنبه ۱۲ آذرماه در عمات مسعودیه برگزار شد، با ارائه گزارشی از فعالیت‌های صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی، از برگزاری مزایده بناهای تاریخی هر سه ماه یک‌بار در استان‌ها خبر داد و افزود: تا کنون در استان‌های اصفهان، اردبیل و گلستان مزایده بناهای تاریخی انجام شده و این طرح در سایر استان‌ها اجرا خواهد شد.
او اضافه کرد: از ابتدای تأسیس این صندوق (حدود ۱۸ سال)، ۱۰۸ بنا به صورت واقعی واگذار شده است، اما در ۶ ماه اخیر ۳۶ بنا در ۱۲ استان کشور از سوی مردم جذب سرمایه شده است و ۲۷۰ میلیارد تومان در این بناها سرمایه‌گذاری می‌شود.
طلایی گفت: ۱۹۲ شهر در کشور دارای بافت تاریخی است و صندوق باید بتواند برای بناهای دولتی و مالکیت خصوصی ابتکار عمل به خرج دهد. برای ساماندهی این بناها طراحی داریم و می‌توانیم برای بناهای با مالکیت خصوصی ورود کنیم. بحث تعیین تکلیف بناهایی را که در دوران کرونا مشمول استمهال شده بودند پیگیری کردیم، ۴۲ بنا را تعیین تکلیف کردیم یا اجاره آنها در دوران کرونا بخشیده شد یا این دوران به زمان بهره‌برداری آنها اضافه شد. بناهایی که به بن‌بست خورده بودند هم تعیین تکلیف شدند. امیدواریم بتوانیم امسال ۲۰ بنا را افتتاح کنیم.
مدیرعامل صندوق توسعه و احیا با اشاره به همکاری با دستگاه‌های دیگر، اظهار کرد: بیش از سه‌هزار بنا در اختیار دستگاه‌های مختلف دولتی است و در یک ماه آینده نتیجه یکی از این همکاری‌ها را خبری خواهیم کرد. متاسفانه دستگاه‌های دولتی بر اساس بند ۹۸ برنامه ششم توسعه نتوانستند در تغییر کاربری و احیای بناهای خود مشارکت داشته باشند و خوب عمل کنند و بودجه تفکیکی اختصاص ندادند و از بسیاری از این بناها برای مناسبات اداری استفاده می‌کردند. اکنون وضعیت این بناها به گونه‌ای است که رغبتی برای احیا ندارند، برای همین ما ورود کردیم تا با جذب سرمایه خصوصی این کار انجام شود.
خانه‌های تاریخی ثبت ملی ارزان‌تر از خانه‌های کلنگی!
طلایی در توضیح منظور خود از ورود به بناهای تاریخی با مالکیت خصوصی گفت: بسیاری از بناها با مالکیت خصوصی پس از ثبت عملا رها می‌شوند و مالک در دالانی قرار می‌گیرد که نمی‌داند چه کند و معمولا برای بعد از ثبت فکری نشده است و مالک هر اقدامی که می‌خواهد انجام دهد با یک دستگاه برخورد می‌کند. صندوق برای این دسته از بناها، بسته‌ای طراحی می‌کند و به عنوان واسط امین وارد می‌شود.
او اضافه کرد: در سنوات قبل چنین نبوده و صندوق درگیر بناهایی با مالکیت وزارت میراث فرهنگی بود و چون اولین بار است وارد بناهایی با مالکیت خصوصی می‌شویم و موضوع حساسیت دارد، باید جلسات کارشناسی متعدد تشکیل دهیم.
مدیرعامل صندوق توسعه و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی گفت: بناهای ثبت‌شده در بافت‌های تاریخی از خانه‌های کلنگی قیمت کمتری دارند، چون بنای تاریخی را وقتی می‌خرید هیچ جذابیتی برای مالک خصوصی ایجاد نشده و معلوم نیست با ثبت یک بنا، ارزش افزوده برای آن ایجاد شده یا بنا را به نابودی کشانده است. این بناها معمولا با مسائلی چون حریم‌ها و معارض‌ها مواجه هستند، اما صندوق اختیاراتی دارد که می‌تواند مالک خصوصی را به تکاپو بیندازد. تخصیص تسهیلات به این مالکان را نیز بررسی می‌کنیم.
«عمارت مسعودیه» آیینه عبرت شده است
در این نشست درباره شرایط سخت صندوق برای واگذاری برخی بناها و اعتراض سرمایه‌گذاران به قیمت‌گذاری‌ها و داده‌های اشتباهی که صندوق در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد، نکاتی از سوی خبرنگاران مطرح شد، که طلایی در پاسخ به این نقدها گفت: امنیت سرمایه‌گذاری در میراث فرهنگی مخدوش است. هیچ سرمایه‌گذاری با شرایط قبل به سرمایه‌گذاری در بناهای تاریخی رغبت ندارد. همین عمارت مسعودیه به آیینه عبرتی برای سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. سرمایه‌گذاران همدیگر را می‌شناسند، موضوع مشترک آنها هم پول است، وقتی یک سرمایه‌گذار می‌خواهد پول بیاورد، پرس‌وجو می‌کند که چه اذیت‌هایی وجود دارد. خب اذیت کرده‌اند که البته اذیت‌های ما گاهی از دوست داشتن میراث فرهنگی بوده و گاهی صرفا اذیت بوده است. در هر حال ما به این نتیجه رسیدیم احیای بناهای تاریخی با مشارکت مردم باید باشد.
او ادامه داد: ما در پنج استان بناهایی داریم که به مزایده گذاشته شده‌اند، اما هنوز تحویل نداده‌اند. تقریبا روزانه و هفتگی با سرمایه‌گذاران صحبت می‌کنیم و مدام درحال نامه‌نگاری با وزارتخانه‌های مختلف هستم فقط برای اینکه وظایف قانونی آنها را یادآوری کنیم و برای همین در حال تقویت بخش حقوقی صندوق هستیم. معتقدیم اگر امنیت سرمایه‌گذار ایجاد شود سرمایه‌گذاری تقویت می‌شود.
مدیرعامل صندوق توسعه و احیا درباره قیمت‌گذاری نادرست برای مرمت و سرمایه‌گذاری در بناهای تاریخی نیز گفت: ما در دوره جدید مدیریت واقعیت هزینه‌های مرمت و نرخ سرمایه‌گذاری را مطابق با شرایط هر استان صحت‌سنجی می‌کنیم، البته که با تورم کشور هر قیمتی که تعیین شود تا دو سال دیگه غیرواقعی می‌شود. درباره خیلی از بناها این اتفاق افتاده است. برای همین لازم است در صندوق نرخ‌های سرمایه‌گذاری را دوباره بازبینی کنیم و نهایت همکاری را با سرمایه‌گذار داشته باشیم. واقعیت است که ما برای هزینه‌های غیرقابل پیش‌بینی که به سرمایه‌گذاری تحمیل می‌شود و ناشی از مداخلات است، باید چاره‌اندیشی کنیم و حتما گزینه‌های دیگری را برای سرمایه‌گذار جایگزین و فعال می‌کنیم.
از اجاره بناهای تاریخی نمی‌خواهیم خرج کشور را بدهیم
طلایی تاکید کرد: رویکرد کلی صندوق این نیست که خرج کشور را از اجاره و واگذاری این بناها بدهد. هدف اصلی، احیا و بهره‌برداری است. با همین رویکرد برای برخی از بناها میزان اجاره پایین تعیین شده است، چون رویکرد درآمدی نیست.
او درباره فهرست بناهایی که به مزایده گذاشته خواهد شد، نیز گفت: براساس پالایش بناها و با توجه به سیاست درگیر کردن استان‌های کم‌برخوردار و برخوردار، حدود ۸۰ بنا در فهرست مزایده قرار خواهد گرفت. طبیعتا استان‌های که تاریخی‌تر هستند بناهای بیشتری دارند و در استان‌های اصفهان، مرکزی و قم به‌زودی مزایده بناهای تاریخی آغاز می‌شود.
مدیرعامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی در پاسخ به پرسش ایسنا درباره اینکه با توجه به برگزاری مزایده‌ها به صورت استانی چه هماهنگی‌هایی صورت گرفته که در بین این ۸۰ بنا، بناهای نفیس قرار نگیرند و اتفاق ارگ راین تکرار نشود؟ اظهار کرد: بناهایی واگذار می‌شوند که نفیس نیستند، اما اگر مردم را مشارکت دهیم بناها بیشتر حفظ می‌شوند. ضمن اینکه نفیس بودن به معنای محروم کردن مردم در احیای آن بنا نیست. نتیجه اتفاقی را که در ارگ راین افتاد ۱۰ سال دیگر می‌بینید، همان سرنوشتی که در حمام شیخ بهایی اصفهان رخ داد در ارگ راین هم تکرار می‌شود.
واگذاری بناهای نفیس تاریخی به معنای فروش آنها نیست
او اضافه کرد: درباره بناهای نفیس هم موضوع اصلا فروش آنها نیست، بلکه بهره‌برداری و احیاست. در اصل ۸۳ قانون اساسی نیز به هیچ وجه چنین مطلبی نیامده است مشارکت مردم برای بهره برداری به کار گرفته نشود. البته که همه بناهای تاریخی نفیس هستند، مگر بنای غیر نفیس را ثبت ملی می‌کنند؟ بنای نفیس با ضوابط خود می‌تواند مشارکت مردم را به کار بگیرد. هرچند بناهایی که به مزایده گذاشته می‌شوند جزو بناهایی نیستند که چالش‌برانگیز شوند.
طلایی درباره تکلیف بناهایی که واگذار شده اما هنوز بهره‌برداری نشده است، توضیح داد: بلاتکلیفی بیشتر این بناها به دعوای ما با اوقاف برمی‌گردد و یا اینکه مشکل حقوقی دارند. ما از وقتی که به صندوق آمدیم ۳۴ بنا از این جنس را تعیین تکلیف و یا فسخ قرارداد کرده‌ایم.
او در ادامه با اشاره به اضافه شدن مسئولیت صنایع دستی و فرش دستباف به ماموریت‌های این صندوق، اظهار کرد: با وجود آنکه از سال ۱۳۹۶ بخش فرش دستباف و صنایع‌دستی به صندوق اضافه شد، اما هیچ مسئول و کارشناس و حتی بخشی به این حوزه اختصاص نیافته بود. اکنون با تعامل با معاونت صنایع‌دستی و تغییراتی که در هیأت امنا دنبال آن هستیم، ساختار صندوق تغییر خواهد کرد و ساختار جدیدی ایجاد می‌شود تا از موازی‌کاری‌های بعدی جلوگیری شود.
صندوق عمارت مسعودیه را به‌زودی تخلیه می‌کند
طلایی همچنین درباره وضعیت عمارت مسعودیه که ابتدای سال رسما اعلام شد با حکم دادگاه دوباره به شرکت سرمایه‌گذاری عظام برای مرمت و احیای دوباره واگذار شده است، گفت: این مجموعه در فضایی به دور از هیاهو در حال مرمت است و سرمایه‌گذار درصدد تسریع روند مرمت است و کارگاه‌های آن فعال شده‌اند. صندوق توسعه و احیا نیز به‌زودی به مکان دیگری منتقل خواهد شد. مرمت اضطراری و تجهیز حیاط پشتی را نیز در دست داریم.
