بر اساس این تفاهم‌نامه که بین مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری ریاست جمهوری و مرکز تحقیق و توسعه شرکت ارتباطات سیار ایران امضا شد، برای تهیه مکانی به وسعت ۳۵۰ متر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران و همچنین سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد ریالی از سوی هر یک از طرفین تفاهم شد. اما «اینترنت اشیاء چیست، چه اهمیتی دارد، مزایا و معایب آن چیست، آیا به درد مردم می خورد، به چه ابزارها و الزاماتی نیاز دارد و آیا مقرون به صرفه است» می‌تواند بخشی از سوالاتی باشد که در ذهن شهروندان شکل می گیرد. در یک تعریف کلی اینترنت اشیاء مجموعه ای از دستگاه‌های متنوع متصل به هم است که می‌تواند نیازهای صنعت، کسب و کارها و شهروندان را پاسخ دهد.

اینترنت اشیاء چیست؟

Internet of Things که مخفف آن IoT است، در فارسی با عناوین اینترنت اشیاء، اینترنت چیزها و معادل‌های دیگر شناخته می شود.

• تهران هوشمند برای آسایش شهروندان | شهرک علمی ۴۰۰ هکتاری در بوستان ولایت ساخته می‌شود

این فناوری به طور کلی دستگاه‌های دارای حسگر، با توانایی پردازش، نرم‌افزارها و فناوری‌های دیگر را توصیف می‌کند و داده‌ها از طریق دستگاه‌ها و سیستم‌های دیگر به وسیله اینترنت یا سایر شبکه‌های ارتباطی، متصل و مبادله می‌شوند.

«اینترنت اشیاء» که مجموعه ای از علوم الکترونیک، ارتباطات و مهندسی علوم کامپیوتر است، از نظر بعضی از کارشناسان اشتباه است. چون دستگاه‌های مورد نظر نیازی به اتصال به اینترنت عمومی ندارند و فقط کافی است به یک شبکه متصل شوند و به صورت جداگانه قابلیت تعامل و ارتباط داشته باشند.

کاربرد اینترنت اشیاء

در بازار که اهمیت بسیاری دارد و در تفاهمنامه مورد اشاره، بر آن هم تاکید شده، فناوری اینترنت اشیاء بیشتر مترادف با محصولات «خانه هوشمند» است. از جمله می‌توان به دستگاه‌ها و لوازم خانگی مثل لوازم روشنایی، ترموستات‌ها، سیستم‌های امنیتی خانه، دوربین‌ها و سایر لوازم خانگی اشاره کرد که از یک یا چند اکوسیستم پشتیبانی می‌کنند.

• تصاویر| رونمایی از خودروی جدید پاگانی | فقط ۸ دستگاه تولید می‌شود!

برای روشن شدن موضوع کافی است در نظر بگیرید که وقتی به خانه می رسید، همه کارهایی که پیش از این نیاز به حضور شما داشت انجام شده است. شما فقط کافی است پشت میز شام بنشینید و غذای خود را میل کنید. از کنترل دما، روشنایی، پخت غذا و کارهای دیگر بخشی از قابلیت‌های این فناوری به شمار می آید.

ضمن اینکه امنیت منزل شما هم به وسیله دیوایس‌های ویژه تامین شده است. علاوه بر این، اینترنت اشیاء در سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی هم استفاده می شود.

مهم ترین نمونه‌ها

اینترنت اشیاء کاربردهای متنوعی دارد. شاید قابل توجه ترین آنها شامل خودروهای متصل، لوازم هوشمند، سیستم‌های امنیتی متصل، تجهیزات کشاورزی هوشمند، خرده فروشی متصل، مانیتورهای بهداشتی متصل، تجهیزات تولید متصل و در یک بعد کلان شهرهای متصل است.

به عنوان مثال، یک خودروی متصل خودرویی است که می‌تواند به صورت دو طرفه با سیستم‌های دیگر خارج از ماشین ارتباط برقرار کند. این اتصال می‌تواند برای ارائه خدمات به مسافران، مانند موسیقی، شناسایی کسب و کارهای محلی و مسیریابی یا برای پشتیبانی یا بهبود عملکرد خودران استفاده شود. اما اینترنت اشیاء در خودروهای متصل به شکل قابل توجهی می‌تواند به کاهش تصادفات کمک کند.

مزایا و معایب اینترنت اشیاء

اگرچه اینترنت اشیاء می‌تواند در گردآوری داده‌ها، دسترسی فوری به داده‌ها، بهبود تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده‌ها، مدیریت بهتر زمان، کاهش هزینه‌های عملیاتی، ارتقای بهره‌وری کسب و کارها، بهبود سودآوری مشاغل، استفاده کارآمد از منابع، افزایش امنیت، ایمنی فیزیکی بیشتر و بهبود کیفیت زندگی موثر واقع شود اما نقاط ضعفی هم برای آن شمرده می شود.

• تصاویر | خودروهای برقی فیات با مضمون میکی‌موس

به عنوان مثال، باید برای آن استانداردهای بین‌المللی تعریف شود. اکنون، هیچ استاندارد بین‌المللی سازگاری برای اینترنت اشیاء وجود ندارد. این امر برقراری ارتباط دستگاه‌های سازنده‌های مختلف با یکدیگر را دشوار می‌کند.

از این رو، ادغام چندین دستگاه در یک شبکه مشکل‌ساز می‌شود. نبود استانداردسازی باعث نگرانی توسعه‌دهندگان برنامه‌های اینترنت اشیاء برای همکاری می‌شود، زیرا هر شرکت راه‌حل‌های اختصاصی خود را توسعه می‌دهد که درنهایت انتخاب بین گزینه‌های مختلف را برای مصرف‌کنندگان دشوار می‌کند.

همچنین، هر دستگاه که از سوی سازنده‌ای متفاوت ساخته می شود ممکن است به پیکربندی و اتصال سخت‌افزاری متفاوتی نیاز داشته باشد که استفاده از آن را دشوار می‌کند. بنابراین زمان و هزینه‌های توسعه افزایش می یابد.

پیچیدگی سیستم، امنیت و حریم خصوصی، امنیت فیزیکی و از دست رفتن برخی مشاغل، فقط بخشی از نقاط ضعف، ریسک‌ها و معایب این فناوری محسوب می‌شود.

تغییردهنده زمین بازی

اینترنت اشیاء به سرعت به عنوان یک عامل تحول استراتژیک برای همه صنایع ظهور خواهد کرد. چه بسا اثرات این عامل اکنون هم دیده می‌شود. علت آن هم این است که این فناوری دنیای فیزیکی و دیجیتال را در هم می‌آمیزد.

با اتصال دستگاه‌ها یا به عبارتی اشیاء یا چیزها و همچنین تزریق «هوشمندی» به آنها، ارزش جدیدی در شماری از بخش‌های «جامعه شبکه‌ای شده» خلق می‌شود.

• حضور فعال رسانه‌های عربی در شبکه اجتماعی ایرانی | حرف‌های خواندنی مدیرعامل «ویراستی» درباره فعالیت مقام‌های ایرانی در این پلتفرم

جالب است که به عنوان نمونه بدانید که طی پژوهشی که انجام شده، شهرهای متصل یا به عبارتی شهرهای هوشمند، کاهش جرم را تجربه کرده‌اند. نمونه آن، شهر سائو خوزه دوس کامپوس در برزیل است.

آزمایشگاهی برای اینترنت اشیاء

کشور ما و به ویژه کارشناسان و مسئولان حوزه فناوری به نظر می‌رسد اهمیت این موضوع را درک کرده اند.

تفاهمنامه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و مرکز تحقیق و توسعه شرکت ارتباطات سیار ایران گویای این موضوع است.

• بدون شماره موبایل در چت جی‌پی‌تی ثبت نام کنید

هدف از این تفاهم‌نامه که به امضای شقایق حق‌جوی جوانمرد، رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی به نمایندگی از معاونت علمی و وحید شاه منصوری و رئیس مرکز تحقیق و توسعه شرکت ارتباطات سیار ایران به نمایندگی از این شرکت رسید، پاسخگویی اثربخش به نیازهای فناورانه در زیست بوم فناوری اطلاعات و ارتباطات، افزایش عمق بومی‌سازی در توسعه و تولید زیرساخت‌های حیاتی و گلوگاهی لایه دسترسی شبکه، غلبه بر محدودیت‌های تحریمی، امنیت و صیانت از داده‌ها و اطلاعات، ایجاد زمینه‌های استقلال و اقتدار در توسعه شبکه ملی اطلاعات و همچنین رونق کسب وکارهای مرتبط در سطح ملی عنوان شده است.

حمایت ۲۰۰ میلیاردی

همچنین تجهیز محل مورد موافقت طرفین در قالب آزمایشگاه ساخت، «آزمایشگاه ارتباطات نسل پنجم واینترنت اشیاءء» به مساحت ۳۵۰ متر مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، سرمایه‌گذاری هر یک از طرفین تا سقف ۱۰۰ میلیارد ریال برای حمایت از تجهیز آزمایشگاه و تجهیز زیرساخت‌های لازم در قالب آزمایشگاه با خدمات‌دهی تسهیل شده به گروه‌های تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان مورد تایید معاونت، از دیگر موضوعات مورد تفاهم است.

گزارش: عمادالدین قاسمی‌پناه