اثرات انرژی هسته‌ای اکنون در زندگی مردم به وضوح قابل مشاهده بوده و تقریبا در همه حوزه‌ها اعم از کشاورزی، پزشکی و صنایع مختلف نقش‌آفرینی کرده است. رادیوداروها که زمانی با ارزبری بالا، آن هم نه به‌طور کامل در اختیار کشور قرار می‌گرفت، اکنون نه‌تنها در کشور تولید می‌شود که صادرات آن هم در دستور کار قرار دارد. حالا یک‌بار دیگر، سازمان انرژی اتمی و این بار با همکاری اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی، نمایشگاه ۵۴دستاوردهای هسته‌ای را در دانشگاه فرهنگیان مشهد برگزار کرده است تا مردم بیش از گذشته با مزایای این دانش تحول‌آفرین آشنا شوند.
توانمندی در تولید سوخت هسته‌ای
پس از برگزاری نمایشگاه دستاوردهای هسته‌ای در حسینیه امام خمینی (ره) در خرداد ماه گذشته، مشهد نخستین شهری است که میزبانی یکی دیگر از این نمایشگاه‌ها را به‌عهده گرفته است.
- شگفتی دانشمندان از ناپدید و پیدا شدن یک ستاره | تلسکوپ جیمز وب راز آن را کشف کرد
شهرام ملازاده، معاون سرمایه‌گذاری و اقتصادی سازمان انرژی اتمی ایران در مراسم افتتاح این نمایشگاه با اشاره به اینکه نمایشگاه تخصصی دستاوردهای صنعت هسته‌ای کشور در ۳بخش اصلی و در قالب ۲۰غرفه ارائه می‌شود، ادامه داد: «بخش اول چرخه سوخت، شناسایی و استحصال معادن تا استخراج اورانیوم و تبدیل به سوخت است.» به‌گفته ملازاده، کشور ما یکی از چند کشور محدودی است که می‌تواند سوخت هسته‌ای تولید کند.
ثروتی به نام نیروگاه
نیروگاه‌های اتمی می‌توانند نه‌تنها برق موردنیاز کشور که نیازهای وارداتی کشورهای دیگر را هم تامین کنند. به همین‌خاطر، بخش دوم این نمایشگاه که معاون سرمایه‌گذاری و اقتصادی سازمان انرژی اتمی ایران به آن اشاره کرده، نیروگاه اتمی است. ملازاده با اشاره به اینکه در این بخش، ماکتی از نیروگاه اتمی بوشهر به نمایش در می‌آید، به شبهه‌هایی اشاره کرد که رسانه‌های معاند به آن دامن می‌زنند. او در این‌باره گفت: «یکی از مواردی که بارها در این ۴۰سال شنیده‌ایم، این بوده که چند برابر نیروگاه معمولی برای این نیروگاه هزینه شده است. این موضوعات از طریق رسانه‌های معاند گفته می‌شود و این نیروگاه تاکنون ۳بار هزینه‌های خود را تامین کرده است.»
فراز و نشیب نیروگاه بوشهر
نیروگاه هسته‌ای بوشهر، نه‌تنها نخستین نیروگاه ایرانی، بلکه نخستین نیروگاه هسته‌ای تولید انرژی در آسیای غربی است که ساخت آن برای نخستین بار در سال۱۳۵۵ کلید خورد. درواقع، قراردادی با شرکت کرافت ورک یونیون که از زیرمجموعه‌های زیمنس آلمان به شمار می‌آمد، منعقد شد تا کار ادامه پیدا کند.
- حضور در فضا با کپسول زیستی ایرانی | نخستین کپسول زیستی کشور در روزهای پیش‌رو سال ۱۴۰۲ پرتاب می‌شود
با این حال، این شرکت در سال۱۳۵۷ و همزمان با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران و درحالی‌که نزدیک به ۷۵درصد از واحد اول و ۶۰درصد از واحد دوم این پروژه پیش رفته بود، کار را متوقف کرد؛ اما در نهایت، این نیروگاه با همه فراز و نشیب‌هایی که تا زمان افتتاح پشت سرگذاشت، اکنون نقش پررنگی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند. همچنین گزارش شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر حاکی از آن است که تولید برق این واحد هزارمگاواتی طی ۱۰سال گذشته از ۶۱میلیون مگاوات ساعت عبور کرده است.
سود یک میلیارد دلاری
در دوره اوج بار سال۱۴۰۲، بیشترین برق تحویلی نیروگاه اتمی بوشهر در تاریخ ۳مرداد۱۴۰۲ با تامین ۹۹۶مگاوات انرژی اتفاق افتاده است. اما کمترین میزان تامین برق به ابتدای شهریور و با تامین ۹۶۷مگاوات برمی‌گردد. تولید ۶۱میلیون مگاوات ساعت برق به وسیله نیروگاه اتمی بوشهر صرفه جویی قابل توجه ۹۷میلیون بشکه‌ای نفت را هم به همراه داشته است. این در حالی است که نیروگاه هسته‌ای بوشهر توانسته از انتشار ۶۰میلیون تن گاز آلاینده محیط‌زیست جلوگیری کند.
- کشف اجرام آسمانی مرموز که دانشمندان را متحیر کرده است | آنها در هیچ طبقه بندی نمی‌گنجند
یکی از کارشناسان حوزه انرژی در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها می‌گوید: اگر قیمت هر بشکه نفت را به‌طور میانگین ۵۵دلا ر(احتمالا اشاره به قیمت تمام‌شده دارد، چون اکنون قیمت نفت حدود ۸۰دلار است) درنظر بگیریم، نیروگاه اتمی بوشهر در زمان فعالیت ۵.۳۳میلیارد دلار نفت صرفه‌جویی کرده و این در حالی است که هزینه ساخت نیروگاه معادل ۴میلیارد دلار برآورد می‌شود. یعنی این واحد نیروگاهی تاکنون برای ایران بیش از یک میلیارد دلار سود داشته است.
کاربردهای پرتوی
با این حال، یکی از مهم‌ترین کاربردهای انرژی هسته‌ای در حوزه پرتوی است که معاون سرمایه‌گذاری و اقتصادی سازمان انرژی اتمی، آن را به‌عنوان سومین بخش پنجاه و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای هسته‌ای معرفی کرد.
- جنوبگان؛ منطقه‌ای بکر برای توسعه علمی | کشتی یخ‌شکن چگونه کار می‌کند؟
درواقع، برخلاف آنچه برخی درباره کاربردهای تسلیحاتی انرژی هسته‌ای می‌گویند، یکی از مهم‌ترین وجوه این دانش برای آسایش و رفاه و سلامت مردم کاربرد دارد. بخش پرتوی دانش هسته‌ای در حوزه‌های سلامت و بهداشت، پزشکی، کشاورزی، محیط‌زیست، امنیت، صنایع گوناگون و تحقیقات علمی، کاربرد دارد.
نقش‌آفرینی در زندگی
از مهم‌ترین کاربردهای پرتو در دنیا و در ایران، می‌توان در حوزه پزشکی به پرتودرمانی و تولید رادیوداروهای تشخیصی و درمانی اشاره کرد. این در حالی است که در حوزه سلامت و بهداشت، استریل کردن تجهیزات پزشکی و ضدعفونی کردن موادغذایی از کاربردهای حوزه پرتوی دانش هسته‌ای است. همچنین دفع آفات کشاورزی و افزایش ماندگاری مواد غذایی، در صنعت کشاورزی و بهبود خواص پلیمری، کاشت یونی، تولید رادیوایزوتوپ‌های صنعتی و آزمون‌های غیرمخرب در حوزه صنعت، بخش دیگری از ثمرات دانش هسته‌ای است. این در حالی است که در حوزه محیط‌زیست، دانش هسته‌ای می‌تواند به پاکسازی آب‌ها و خاک‌های آلوده و تصفیه پسماندهای شهری، صنعتی و بیمارستانی کمک کند.
دانش تعیین‌کننده
شهرام ملازاده، معاون سرمایه‌گذاری و اقتصادی سازمان انرژی اتمی ایران در این نمایشگاه بر تعیین‌کننده بودن این دانش تأکید و به جنگ اوکراین اشاره کرد. ملازاده با بیان اینکه اگر هر کشوری از فناوری، دانش روز و فناوری ها بهره ببرد، می‌تواند در عرصه جهانی حرفی برای گفتن داشته باشد، ادامه داد: «شاید جنگ اوکراین این مسئله را نشان داد که هر کشوری از علم و دانش هسته‌ای و علوم مختلف بهره‌مند باشد، می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد.»
- تصاویر | فولکس تمام‌برقی در راه است | جولان فولکس‌های الکتریکی تا ۳ سال دیگر
شاید بتوان این گزاره را در قالب بازدارندگی هسته‌ای تعبیر کرد. اوکراین چند سال پیش زیرساخت‌های هسته‌ای خود را از دست داد و احتمالا صحبت‌های ملازاده به همین موضوع اشاره دارد.
تمایل کشورهای منطقه به هسته‌ای
کشورهای اطراف ایران ازجمله کشورهای عربی که منابع غنی نفتی دارند نیز به سمت دانش هسته‌ای رفته‌اند. به‌گفته ملازاده، عربستان، امارات و ترکیه به این سمت رفته‌اند و قصد دارند برق خود را از انرژی هسته‌ای تامین کنند.
