همشهری نوشت، امروزه اهمیت گیاهان دارویی در سطح جهان بر کسی پوشیده نیست و میلیون‌ها نفر از مردم جهان در زمینه کشت، برداشت، فرآوری و سایر جنبه‌های گیاهان دارویی فعالیت دارند. 

استان ایلام نیز این موضوع مستثنی نیست و با گستره ۲۰ هزار کیلومتر مربع مساحت دارای یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار جنگل و مرتع است و ۷۸ درصد مساحت استان را عرصه‌ منابع طبیعی تشکیل می‌دهد. 

این عرصه به دلیل قرار گرفتن در دامنه رشته کوه‌های زاگرس و شرایط آب و هوایی مناسب، از جنگل، مرتع و پوشش گیاهی قابل توجهی برخوردارند به همین دلیل ایلام یکی‌از مهمترین رویشگاه‌های انواع مختلف گیاهان وحشی در کشور به شمار می‌رود.  

تشنه داری، آویشن، هفت تخمه، په گل، گل گاوزبان، خارشتر، شیرین بیان از مهمترین گیاهان دارویی در استان هستند که تعدادی از این گیاهان ویژه فصل پاییز هستند. 

یکی از گیاهان دارویی استان ایلام که گل حسرت نام دارد در فصل پاییز می‌رود؛ این گل که به نام گل زعفران و یا گل حضرتی نیز معروف است. 

این گل کمتر از یکماه عمر دارد و با اولین بارندگی‌ها با دنیای گل بودنش خداحافظی می‌کند، این گل در دامنه‌ها و ارتفاعات بالای پانصد متر در عرصه‌های سنگلاخی رشد می‌کند. 

سعید یعقوبی کارشناس گیاهان دارویی گفت: گل حسرت نام یک رده از راسته سوسن سانان، تیره گل حسرتیان است. این گیاه در اصطلاح زبان محلی ایلام به نام گل کل مس هم شناخته میشود. 

وی افزود: سورنجان رده‌ای است علفی با حدود ۳۰ گونه که بومی اوراسیا هستند؛ گل‌های آن‌ها بدون ساقه و شبیه گل زعفران است که در پاییز می‌شکفد و به آن‌ها زعفران پاییزه یا چمنزار نیز گفته می‌شود. 

کارشناس گیاهان دارویی یادآور شد: پیاز آن در عمق ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر در خاک فرو می رود و در پائیز گل‌های سفید یا بنفش شش بخشی از آن خارج می شود. 

وی اضافه کرد: بوییدن گل سورنجان باعث باز شدن بینی و ازبین رفتن سردرد و از ریشه آن برای ازبین رفتن بیماری نقرس و موثر در درمان رماتیسم و سیاتیک بسیار موثر است. 

مناطق پراکنش آن در کشور سرتاسر رشته کوه‌های زاگرس، نواحی مرکزی ایران و حتی دامنه جنوبی البرز است. 

دلیل نامگذاری این گل به افسانه ای قدیمی باز میگردد. طبق این افسانه ، گل حسرت )سورنجان( در اواخر اسفندماه رشد میکند، ولی به دلیل تلخ بودن این گل، موجوداتی مانند پرندگان و پروانه ها به این گل نزدیک نمیشوند و این گل در حسرت دیدن آنها و از غم و غصه این اتفاق پژمرده می شود و سپس در پاییز دوباره به شوق دیدن پرندگان و پروانه ها رشد خواهد کرد ولی باز هم در حسرت دیدار این موجودات زیبا میماند.

این گل شفا بخش بسیاری از بیماران است

معینی فر داروساز استان ایلام نیز   گفت:گل حسرت از گیاهان با خواص دارویی و درمانی که فرآورده آن نسخه شفا بخش بسیاری از بیماری ها است. 

وی افزود: خاصیت درمانی این گیاه ضد التهاب بودن آن است که مخصوصا در درمان نقرس بسیار موثر است.

این داروساز یادآور شد: برای استفاده دارویی از این گیاه از پیازچه آن استفاده میکنن آن هم تحت نظرت پزشک و از برگ و دانه نباید استفاده نمی شود. 

وی گفت: این گیاه حاوی کلشیسین است که  به صورت قرص هم در ایران وجود دارد که متاسفانه امروزه با کمبود ماده موثر این قرص مواجه هستیم. 

معینی فر اضافه کرد: حفاظت از رویشگاه های این گل برای پیشگیری از انقراض ان میتواند به صنعت دارو سازی کشود در تامین دارو های کمیاب کمک کند. 

گل حسرت با خواص دارویی و درمانی فراوان در این فصل، جلوه‌ای خاص به طبیعت پاییزی کبیر کوه بخشیده است از جمله گل‌های خودروی طبیعت استان ایلام هست که هرساله با خنک شدن هوا رشد می‌کند و شبیه گیاه زعفران است. 

گیاهی مخصوص بز وحشی

کریم نصیری مدیر منابع طبیعی و آبخیز داری شهرستان دره شهر   گفت: این گل در مناطق سنگلاخی و در ارتفاع بالای ۵۰۰ متر رشد می کند. 

وی افزود: این گل در ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر و دارای ۶ گلبرگ صورتی و سفید است بجز بز کوهی از این گل هیچ جانور اهلی و وحشی استفاده نمی کند. 

مدیر منابع طبیعی و آبخیز داری شهرستان دره شهر با بیان اینکه رویش این گل زیبایی خاصی در فصل پاییر به طبیعت داده است بیان کرد:مناطق پراکنش آن سرتاسر رشته کوه های زاگرس،  نواحی مرکزی ایران و دامنه جنوبی البرز است. 

نصیری اضافه کرد: علاوه بر کشور ایران درکشور های دیگر مثل پرتغال، اوکراین،انگلستان، هند، ترکیه، قفقاز دیده می شود. 

بر خلاف عقیده بسیاری از مردم تمام قسمت‌های این گیاه سمی است و ممکن است باعث مرگ شود، ساقه زیرزمینی این گیاه را در فصل پاییز جدا می کنند و در معرض آفتاب خشک کرده و برای مصارف دارویی از آن استفاده می شود.

از طرفی پرورش بهینه و ساماندهی این گیاه به صورت گلخانه و فراهم آوردن محیطی مناسب برای رشد آن میتواند در ایجاد اشتغال جوانان استان ایلام نیز موثر باشد.