شاهرود- آبرسانی به شاهرود، از جمله قول‌هایی است که در حد حرف باقی مانده و همچنان آینده آب در شاهرود روشن نیست، آن هم شهرستانی که بیش از ۲۵۰ لیتر بر ثانیه کمبود آب دارد.
محمد علی عباس نژاد: یکی از مهم‌ترین مشکلات و موانع پیشرفت شاهرود کمبود منابع آب است. امروز عمده دشت‌های شاهرود در حالت بحرانی به سر می‌برند و با توجه به این وضعیت و تشدید افت آب‌های زیرزمینی، تعداد زیادی از چشمه‌ها، قنوات و چاه‌ها در این شهرستان آب دهی خود را از دست داده و میزان تغذیه دشت‌ها کاهش یافته است که ادامه این روند مشکلات جدی را برای تأمین آب رقم خواهد زد.
سال‌ها است که از انتقال آب چشمه سار های قطری به شاهرود سخن گفته می‌شود، انتقال آب گران قیمتی که با هزینه ۶۰ میلیارد تومان آن هم از دو دهه قبل تاکنون، سرانجامی نداشت و به گفته مدیر آبفای شاهرود در جلسه تنش آبی شهرستان شاهرود به نظر می‌رسد طرح منتفی خواهد بود.
در زمان کلنگ زنی سد کالپوش، تأمین آب شرب پایدار برای شاهرود مطرح و در زمان افتتاح سد کالپوش مصوبه دولت برای تأمین آب شرب شاهرود از محل این سد اخذ شد، مصوبه‌ای که که هیچ وقت عملی نشده است، پس شاهد هستیم که نه تنها شاهرود بی آب است بلکه منابع آبی جدید هم ندارد.
تأمین آب برای شاهرود
مدیرکل آبفای استان سمنان ضمن بیان اینکه یک دهه است که در تمام تابستان‌ها شاهرود با کم آبی روبرو می‌شود، گفت: حتی در سال‌هایی که بارندگی بهتر بوده هم در شاهرود دچار تنش بودیم اما این مسئله تشدید شده است لذا تلاش شد که آب پایدار برای شهرستان فراهم شود که مشکلات کمتری را شاهد باشیم اما به خاطر برخی مسائل تلاش‌ها هم به سرانجام نرسیده است.
محمد طاهری با بیان اینکه دنبال راهکارهای کوتاه مدت هستیم، تاکید کرد: با مدیریت خاص و راهکارهای کوتاه مدت توانسته‌ایم وضعیت آب شرب شاهرود را در حد نسبتاً متعادلی نگه داریم ما هم اکنون مجوز تخصیص آب از ۲۰ چاه را در شاهرود داریم اما چاه قطری هنوز حفاری نشده است. چاه صحرای جلالی که ۲۰ لیتر بر ثانیه آب داشت امروز به دو لیتر بر ثانیه کاهش یافته و چاه صنوف نیز خشکیده است، همچنین چاه شماره پنج ساحلی نیز حفاری شده اما به آب مورد نظر نرسیدیم.
وی با تأکید بر اینکه حفر یک حلقه چاه به چهار میلیارد تومان هزینه نیاز دارد، افزود: برای تأمین این میزان هزینه از محل اعتبارات شهرهای تنش زا پیگیری کردیم مصوب شده ۴۰ میلیارد تومان اعتبار این محل به ما داده شود که ۱۰ میلیارد تومان آن تخصیص یافت.
استفاده از ظرفیت ادارات
فرماندار شاهرود نیز با بیان اینکه دو پروژه اصلی این شهرستان انتقال آب سد کالپوش و انتقال آب از چشمه سارهای قطری باید جدی تر پیگیری شود، گفت: ما همچنان با نسخه‌های کوتاه مدت و برنامه‌ریزی کوتاه مدت مشکل بی آبی شاهرود را پیش می‌بریم اما نیازمند به حمایت پشتیبانی و همراهی و همکاری شهرداری، دانشگاه‌ها، راه آهن و و نهادهای که چاه اختصاصی دارند هستیم.
ابوطالب جلالی با تاکید بر اینکه ما برای تأمین و تولید آب در شهرستان شاهرود مشکل داریم بیان می‌کند: سرمایه‌گذاری در گذشته در این خصوص انجام نشده اما به هر صورت محدودیتی برای استفاده از آب بخش غیر دولتی نداریم.
وی با بیان اینکه برای تأمین آب اجازه داریم از همه ظرفیت‌هایی که در شهرستان در اختیار دیگر نهادها قرار گرفته، استفاده کنیم، افزود: توصیه و تاکید می‌کنیم مجموعه‌ای که به دنبال بد اخلاقی و فضاسازی بوده و رفتارهای تنش زا و مسئله ساز دارند به مشکل آب شهرستان دامن نزنند.
مدیریت مصرف به جای تأمین
نکته قابل توجه درباره آب چشمه ساران قطری در صحبت‌ها فرماندار پیشین شاهرود که هم اکنون سکاندار استانداری استان سمنان را عهده دار دارد نهفته است که گفته بود: انتقال آب از سرچشمه‌های قطری نخستین راه برای جبران کمبود آب شاهرود است، حدود ۹۸ درصد کار انجام شده و ۴۴ کیلومتر از ۴۵ کیلومتر مسیر انجام شده است.
هنوز این طرح بعد از دو دهه اجرایی نشده است و به نظر هم نمی‌رسد این طرح بتواند آورده‌ای برای شاهرود داشته باشد در نتیجه باید به فکر «مدیریت مصرف» بود. ابراهیم باقری رئیس اداره آب و فاضلاب شهری شاهرود نیز ، ضمن تاکید بر برخورد با انشعاب‌های غیر مجاز در محدوده خدماتی این اداره، گفته بود: باغ‌های سبزی محدوده شهر با استفاده از نقشه‌های GIS مشخص شده است همچنین انشعاب‌های غیرمجاز در منازل مسکونی راحت تر از باغ‌ها شناسایی و در صورت گزارش مردمی و یا احتمالی مبنی بر وجود چنین انشعاب‌هایی در باغ‌ها، با دریافت مجوز ورود، بررسی صحت موضوع به سرعت در دستور کار قرار می‌گیرد.
این در حالی است که شهروندان شاهرودی اعتقاد دارند با برنامه‌ریزی‌های دقیق و اصولی می‌توان ازآنچه که در مورد انتقال آب از چشمه سار های قطری به شهر شاهرود گفته می‌شود که ظاهراً رها شده و همچنین انتقال آب دریای خزر به استان سمنان که در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، در تأمین آب شرب و کشاورزی شهروندان به ویژه شهروندان شاهرودی استفاده کرد.
چرا فاضلاب رها شده است؟
امام‌جمعه شاهرود که بارها درباره انتقال آب به این شهرستان لب به انتقاد از مسئولان گشوده و عقیده دارد که حداقل با راه اندازی فاضلاب می‌توان بخشی از آب را بازچرخانی کرد، ، می‌گوید: آب به عنوان اولین و آخرین مسئله و دغدغه شهرستان محسوب می‌شود لذا تکمیل پروژه فاضلاب ضرورت دارد حال آنکه با وجود گذشت بیش از ۲۵ سال از شروع پروژه تنها ۱۵ درصد از جمعیت از این امکان بهره‌مند شدند.
حجت‌الاسلام عباس امینی از استاندار سمنان خواست تا پیگیری‌های لازم برای تکمیل پروژه فاضلاب شاهرود انجام شود و تاکید داشت: مسئولان فکری برای تأمین آب مورد نیاز مردم کنند چرا که همه چیز با آب گره خورده است.
علی اصغر خانی نماینده شاهرود و میامی در مجلس نیز در صحن علنی مجلس در تذکر شفاهی خطاب به رئیس جمهور اعلام کرد: کمبود آب در حال تبدیل شدن به یک بحران در شاهرود است. وضعیت بحرانی آب در سفر وزیر نیرو به شاهرود تشریح شد، تا به امروز هیچ اقدام جدی صورت نگرفته است. چندین بار کمبود آب این شهرستان در صحن علنی مجلس به وزیر نیرو تذکر داده شد، اما تاکنون هیچ اتفاقی در این راستا رخ نداده است.
اختلاف بین ارگان‌ها
در شاهرود چاه‌های متعددی در اختیار شهرداری است شاید این شهرستان را بتوان تنها شهرستان ایران دانست که مردم می‌توانند از تمام شلنگ‌ها و شیرهای آب پارک‌ها و میدان‌ها آب بخورند چرا که همگی شرب هستند و دهه‌ها است که حتی چمن‌ها با آب شرب آبیاری می‌شوند. در بحران اخیر آبفا چند چاه را از شهرداری شاهرود گرفته تا بتواند به شرب کمک کند که این موضوع نارضایتی شهرداری شاهرود را هم در پی داشته است.
محسن احمدی شهردار شاهرود در نشست علنی شورای شهر بیان کرد: قطعاً تأمین آب شرب شهروندان به فضای سبز ارجحیت دارد اما سوال ما اینجا است آیا فردا که فضای سبز شاهرود را از دست بدهیم کسی این حرف را خواهد زد که شهرداری به وظیفه انسانی خود عمل کرده و چاه‌های موجود و در دسترس خود را در حوزه تأمین آب شرب به سازمان آب واگذار کرده است، دستگاه‌های بسیاری هستند که دارای چاه بود و میزان بهره‌برداری نسبت به فضای سبزشان کم‌تر است و می‌توان از آنها در راستای تأمین آب شرب شهروندان استفاده کرد.
نیاز آبی شدید داریم
اما ابراهیم باقری مدیر آبفای شاهرود ضمن بیان اینکه محاسبه نیاز آبی شهر شاهرود با توجه به جمعیت ۲۰۱ هزار نفر برآورد شده اما به جمعیت ۲۲۰ هزار نفر خدمات ارائه می‌کنیم، گفت: در شهرستان شاهرود نیاز آبی ما در زمان پیک مصرف ۸۰۹ لیتر در ثانیه است که با داشتن ۳۱ حلقه چاه، قنات و آب قطری حدوداً ۶۵۷ لیتر در ثانیه آب تولید می‌کنیم و ۱۵۲ لیتر در ثانیه با کمبود آب مواجه هستیم متأسفانه حمایت لازم در زمینه تأمین آب پایدار در شاهرود انجام نشد.
وی می‌گوید: به پروژه‌های پیشنهادی اعتبار درستی تخصیص نمی‌یابد و این یک چالش جدی برای تأمین آب در شاهرود است.
قانون اجازه برداشت از اعتبارات را می‌دهد
در حالی باقری از کمبود اعتبارات صحبت می‌کند که کمال طاهریان مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان ، اعلام می‌کند: قانون مدیریت بحران در موارد بحرانی با کسب اجازه از استاندار، به مدیر اجازه می‌دهد از اعتبارات استانی استفاده و حتی در بحث اعتبار ملی نسبت به جابجایی اعتبارات اقدام کند و هیچ محدودیتی هم نخواهد داشت لذا با انجام این مهم بخشی از دغدغه ما در خصوص اجرای طرح در شاهرود را کاهش می‌دهد.
وی با بیان اینکه در بحث رفع تنش آب شاهرود از سازمان برنامه بودجه کشور اقدام شد و اعتبار مناسبی مورد موافقت قرار گرفته است، ابراز داشت: اگر این اتفاق در اسرع وقت انجام شود تمام نگرانی‌هایی که در بحث تأمین اعتبار آب در شرکت آب و فاضلاب استان برای تأمین آب شرب رفع می‌شود.
در نهایت باید پذیرفت، آینده شاهرود در زمینه آب روشن نیست، امروز چاه‌ها به نهایت استحصال شأن رسیده‌اند و آب دهی کاهش یافته است از سوی دیگر سایر منابعی که پیدا شده‌اند یا کیفیت پایین دارند و یا قابل استفاده نیستند چرا که از عمق زیادی می‌آیند و قطعاً در آینده با مشکل روبرو می‌شویم.
