تيتربرتر، در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان یکی از اسناد بالادستی در نظام آموزشی کشور، تربیت یکی از محوری‌ترین واژه‌ها است و بر آن تاکید بسیاری شده است.

همزمان با تأکیدات مقام معظم رهبری، دولت نیز در راستای تحقق نظام تعلیم و تربیت بر اجرای سند تحول اقداماتی را انجام داده است. یکی از این اقدامات تاکید بر واژه و گفتمانی سازی کلمه تربیت است. تربیت در شش ساحت تعریف شده و هر یک از آنان کاربردهایی را به همراه دارند.

پیش از این به تعریف چیستی تربیت پرداختیم و به این موضوع اشاره کردیم که تربیت شدن در واقع همان یادگیری‌های مفید و نافع برای ما هستند. بر این اساس تربیت اسلامی نیز آن دسته از یادگیری‌های نافعی است که از ناحیه دین اسلام معین شده است. یعنی دین برای ما معین کرده است یادگیری چه چیزی برای ما مناسب است یا یادگیری چه چیزی برای ما مناسب نیست. چه چیزی نافع و مفید است و چه چیزی مضر است.

همچنین به این موضوع هم اشاره کردیم که جداسازی آموزش و امور تربیتی کار غیر علمی است؛ جدا کردن آموزش و تربیت کار مربی تربیتی را دشوار می‌سازد. با جداسازی تعلیم و تربیت از یکدیگر چه در نظریه و چه در عمل اهداف یادگیری دچار از هم گسیختگی می‌شود؛ یک معلم با جدا دیدن مسئولیت‌ها و وظایف، خودش را صرفاً مسئول انبوه سازی اطلاعات در ذهن کودک می‌پندارند؛ مربی تربیتی هم ابزارهای تربیتی را از دست می‌دهد؛ زیرا ما جز یک مسیر واحد برای یادگیری نداریم؛ در حقیقت با جداسازی تعلیم و تربیت اهداف یادگیری دچار از هم گسیختگی می‌شود.

از سوی دیگر تعریف ناصحیح از تربیت به رشد دکان‌های پررونق شیادی منجر می‌شود؛ دکان‌هایی که با استعدادیابی دروغین، به زمینه‌های رشد و تربیت واقعی کودک آسیب می‌زنند.

اصغر باقرزاده معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در خصوص تربیت گفت: تربیت دیگر مختص وظیفه و کار یک قشر خاص نیست. تربیت اتفاقی است که درون آدم رخ می‌دهد و این اتفاق می‌تواند ناشی از عوامل بیرونی باشد اما هر چه هست رخدادی درون فرد است.

وی با بیان اینکه تربیت به نوعی یک جوشش درونی است؛ گفت: این اتفاق درونی عوامل بیرونی دارد. عوامل بیرونی تا مدت‌ها شاید خانواده، تلویزیون و مدرسه بود اما امروزه دیگر تربیت بین عوامل زیادی توزیع شده است. بازی‌ها، بازی‌های رایانه‌ای، همنشینی با گروه همسالان، تماشای انیمیشن و فیلم‌ها از عوامل تربیتی در عصر حاضر است. این عوامل تربیتی اگر با یکدیگر هم‌سو نباشد که متأسفانه در بسیاری از مواقع هم تا کنون همسو نبوده‌اند می‌تواند منجر به یک جوشش درونی نامناسب شود و فرد گرایش‌های مادی و حیوانی که پیدا کند؛ پرخاشگر شود و مسیر درست فطرت انسانی را پیدا نکند.

افراد از آموزش و پرورش و دیگر نهادهای تربیتی بیشتر مطالبات سخت افزاری دارند و کمتر به مسائل نرم افزاری و محتوا در تربیت توجه می‌کنند

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش تاکید کرد: متأسفانه مطالبه‌گری ما در زمینه تربیت روبنایی و سطح شده است. ما از آموزش و پرورش تنها توقع داریم که حقوق معلم‌ها را تأمین کند؛ کلاس‌ها را ساماندهی کند. کلاس درس را گرم نگه دارد یا نگذارد سرویس مدارس تعطیل شود. این مطالبات عمدتاً روبنایی و اولیه است نه اولویتی. افراد از آموزش و پرورش و دیگر نهادهای تربیتی بیشتر مطالبات سخت افزاری دارند و کمتر به مسائل نرم افزاری و محتوا در تربیت توجه می‌کنند. خانواده‌ها کمتر به این مسئله توجه می‌کنند که فرزندان در زمینه صبر، خلاقیت، آرامش پذیری و ادب چه طور تقویت می‌شوند.

باقرزاده با اشاره به این‌که مطالبه‌گری یکی از ملزومات تربیت صحیح است؛ گفت: مطالبه گری باید واقع بینانه باشد؛ ویژگی دیگر مطالبه گری آینده‌نگری است؛ اینکه در ده یا پنج سال آینده باید چطور با کودک رفتار کنیم. تا ویژگی‌های شخصیتی مناسب از درون فرد رشد کند. مطالبه‌گری برای آینده فعالیت مربیان و متربیان بسیار جدی است. باید از همه دستگاه‌ها مثل صدا و سیما و آموزش و پرورش بخواهیم که برنامه‌های خود را برای ۱۰ تا ۱۵ سال آینده تدوین کنند.

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش گفت: اگر در گذشته موضوع آموزش و پرورش جدا از مسائل اجتماعی سیاسی و فرهنگی قابل تبیین بود امروزه نمی‌توان تربیت و آموزش را موضوعی جدا از دیگر موضوعات دانست. آموزش و پرورش با دیگر موضوعات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی عجین شده است و حد و مرزی نمی‌توان به حوزه‌های اجتماعی در نظر گرفت.