تیتربرتر: هوش مصنوعی که از آن حرف می‌زنیم و رد پایی از آن را در هر گوشه‌وکنار اینترنت می‌بینیم، از چت‌بات ChatGPT گرفته تا Dall-E و Midjourney و Stable Diffusion، از نوع هوش مصنوعی مولد (Generative AI) است. هوش مصنوعی مولد به کمک تکنیکی موسوم به یادگیری ماشین (Machine Learning) از داده‌هایی که از قبل توسط انسان‌ها ایجاد شده، استفاده می‌کند تا نتایج جدیدی ارائه دهد که به نظر منحصر‌به فرد می‌آید، اما درواقع چیزی جز چیدمان جدیدی از داده‌های از پیش تولید‌شده نیست.

هدف از توسعه هوش مصنوعی مولد این است که با تقلید از رفتار انسان‌ها، کاربران را از انجام کارهای خسته‌کننده، تکراری و زمان‌بر نجات دهد؛ مثل ابزارهایی که به‌طور خودکار تصاویر را ویرایش می‌کنند، غلط‌های تایپی را درست می‌کنند و مانند دستیار صوتی Siri و گوگل اسیستنت، انجام بسیاری از کارهای مرتبط با گوشی هوشمند را سرعت می‌بخشند.

ربات احمق

هوش مصنوعی و ربات‌ها شبیه شخصیت‌های خاکستری داستان‌ها، نه صددرصد پلید هستند و نه صددرصد فرشته‌ی نجات و ابرقهرمان. در همان حال که می‌بینیم دارند برخی از شغل‌ها را از دست انسان‌ها می‌گیرند تا خودشان آن‌ها را بسیار سریع‌تر و دقیق‌تر انجام دهند، درحال ایجاد شغل‌های هیجان‌انگیز جدیدی هستند که به نیروی انسانی ماهر نیاز دارد.

از سال ۲۰۰۰ تاکنون، ربات‌ها و سیستم‌های اتوماسیون با سرعتی آهسته ۱٫۷ میلیون شغل در حوزه‌ی تولید را کنار گذاشته‌اند. اما از آن طرف هم پیش‌بینی می‌شود هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۵، ۹۷ میلیون شغل جدید ایجاد کند.

بیشتر بخوانید:

درآمدزایی در هر ۳۰ ثانیه ۶۰۰ دلار با کمک هوش مصنوعی

اما برخی از افراد به هوش مصنوعی این‌طوری نگاه نمی‌کنند؛ مثلا شان چو، مدیرعامل استارتاپ هوش مصنوعی Catalytic، معتقد است که ربات‌ها احمق هستند‌ و البته او تنها کسی نیست که این نظر را دارد. او می‌گوید برای اثبات حماقت ربات‌ها کافی است در گوگل تایپ کنید «YouTube robot fail» تا با کلی ویدیو از اشتباهات خنده‌دار ربات‌ها رو‌به‌رو شوید.

البته از این حرف، اشتباه برداشت نکنید؛ منظور این نیست که ماجرای خیزش ربات‌ها و آخرالزمان ماشینی کاملا منتفی است. بلکه واقعیت این است که این خیزش بسیار آهسته‌تر از هیاهو و جنجال رسانه‌ها در حال وقوع است؛ که خب این خبر خوبی برای افرادی است که فکر می‌کنند ربات‌ها و دیگر تکنولوژی‌های مبتنی‌بر هوش مصنوعی به‌زودی آن‌ها را از کاربی‌کار خواهند کرد.

هوش مصنوعی قواعد جنگ را تغییر می دهد

هوش مصنوعی با وجود تمامی مزایایش در زندگی روزمره، ابزاری تهدیدآمیز است و می‌تواند روی قدرت نظامی اثر بگذارد. اریک اشمیت، مدیرعامل سابق گوگل، می‌گوید تأثیر هوش مصنوعی بر جنگ مشابه دورانی است که سلاح هسته‌ای معرفی شد.

اشمیت که سال ۲۰۱۶ به یکی از بنیان‌گذاران هیئت نوآوری دفاعی دولت آمریکا تبدیل شد، در مصاحبه‌ای با مجله‌ی وایرد به استفاده از جدیدترین فناوری‌های روز در تجهیزات ارتش آمریکا اشاره کرد و گفت ایالات متحده به‌لطف هوش مصنوعی، می‌تواند فاصله‌ی نظامی خود را با چین افزایش دهد.

از نگاه اریک اشمیت، هوش مصنوعی می‌تواند قواعد جنگ را تغییر دهد: «اینشتین در دهه‌ی ۱۹۳۰ نامه‌ای به روزولت نوشت و گفت فناوری جدیدی با عنوان سلاح هسته‌ای وجود دارد که می‌تواند جنگ را تغییر دهد و چنین اتفاقی هم افتاد. به‌نظر من، سیستم‌های خودکار و غیرمتمرکز و توزیع‌شده‌ی مبتنی‌بر هوش مصنوعی به همان اندازه قدرتمند هستند.»

اشمیت که در سال ۲۰۱۹ از تیم هیئت‌مدیره‌ی آلفابت (شرکت مادر گوگل) جدا شد، در دهه‌ی اخیر تلاش کرده است جنگ‌افزارهای مبتنی‌بر هوش مصنوعی را وارد هیئت نوآوری دفاعی دولت آمریکا کند. رهبران این آژانس دولتی معتقدند که هوش مصنوعی می‌تواند تغییری انقلابی برای سخت‌افزار نظامی و جمع‌آوری اطلاعات و نرم‌افزارهای بک‌اند به‌همراه بیاورد و به ایالات متحده برای رقابت بهتر با چین کمک کنند.

روند معکوس هوش مصنوعی

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که یکی از بزرگترین موهبت‌های هوش مصنوعی، توانایی آن در نجات انسان‌ها از انجام کارهای تکراری و خسته‌کننده است؛ به‌طوری که وقت‌شان برای انجام پروژه‌های پیچیده‌تر و ارزشمندتر آزاد شود یا اصلا بتوانند وقت بیشتری را به استراحت بپردازند.

بااینکه نگرانی از جایگزینی بخشی از وظایف کنونی کارگران با تکنولوژی، کاملا به‌جا است، چو می‌گوید آنچه درواقع اتفاق می‌افتد این است که آن وظایف و خروجی‌ها به جای حذف شدن، به سمت چیزهایی هدایت می‌شود که بهره‌وری‌شان بیشتر است.

برخی فکر می‌کنند افزایش بهره‌وری و کارایی می‌تواند حتی ساعت‌های کاری را کاهش دهد، که خب، روی کاغذ خبر خوبی به نظر می‌رسد، اما چالش‌های خودش را هم دارد؛ مثلا اینکه ساعت‌های کاری کمتر چه تاثیری روی حقوق‌ و مزایای افراد خواهند داشت؟ و چه کسی بخش عمده‌ای از پاداش‌ها را درو خواهد کرد؟ این‌ها سوالاتی است که پاسخی برایشان نداریم.

مسئله اینجا است که تا این‌ لحظه، تکنولوژی کار بیشتری روی دست انسان‌ها گذاشته؛ چون باید یاد بگیریم که چطور از تکنولوژی استفاده کنیم و این فرایند یادگیری، می‌تواند زمان‌بر و طاقت‌فرسا باشد؛ اما جاستین آدامز، مدیر عامل سابق Digitize.AI معتقد است به‌زودی به نقطه‌‌ی عطفی در تاریخ خواهیم رسید که هوش مصنوعی این روند را معکوس خواهد کرد و باری از دوش انسان‌ها برخواهد داشت.

مهارت های عصر هوش مصنوعی

برای اینکه بتوانید در کنار هوش مصنوعی، زندگی مسالمت‌آمیزی داشته باشید و شغل‌تان را از دست ندهید، نیاز به مهارت‌های خاصی دارید؛ ازجمله ریاضیات پایه، ارتباط کلامی و نوشتاری قوی، خلاقیت، مهارت‌های مربوط به منابع انسانی، هوش هیجانی، تفکر نقادانه و حل مسئله.

دن پلات معتقد است بهترین راه برای آماده‌سازی افراد برای کار در دنیای مبتنی‌بر هوش مصنوعی این است که سعی کنیم آن‌ها را خیلی سطحی با مفاهیم زیادی آشنا کنیم تا بتوانند راحت‌تر با شرایط جدید کنار بیایند و فرصت‌های شغلی برایشان ایجاد شود. او می‌گوید لازم نیست به همه آموزش دهیم که زبان برنامه‌نویسی پایتون یاد بگیرند؛ اما اگر به آن‌ها اصول پایه‌ی مهندسی یا طرز کار ابزارهای جدید را یاد بدهیم، احتمال جایگزین‌ شدنشان به‌شدت کاهش می‌یابد.