به گزارش تیتربرتر؛ رسانه‌های آمریکا جو بایدن نامزد حزب دموکرات را با 290 رای الکترال به‌عنوان رئیس‌جمهور منتخب این کشور اعلام کردند. البته این درحالی است که دونالد ترامپ همچنان قائل به تقلب در انتخابات است و خود را برنده این رقابت می‌داند و آراء قطعی در چند ایالت همچنان اعلام نشده است.
این اتفاق با استقبال مقامات ایران روبه رو شده است. اغلب ایرانی‌ها نیز که از چند روز قبل پیگیر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بودند، از نتیجه کسب شده خوشحالند.
جو بایدن پیشتر اعلام کرده بود که اگر رییس جمهور شود به برجام بازخواهد گشت. البته ممکن است او شروطی در این رابطه داشته باشد، اما به هر حال انتخاب او بن‌بست شکن است و می‌تواند مسیر گفتگو‌ها را هموار کند. از طرف دیگر قطعا با حضور بایدن در کاخ سفید از فشارهای تحریمی علیه ایران کاسته خواهد شد که این خبر خوبی است.
اما واقعا بایدن فرصت است یا تهدید؟ پاسخ این است که هم می‌تواند به تهدیدی فراتر از ترامپ و اوباما علیه ایران تبدیل شود، و هم می‌تواند فرصتی برای ایران باشد. اینکه کدام سمت این معادله رخ می‌دهد بستگی به نقشه راه ما دارد.
برنامه بایدن برای ایران
جو بایدن در یادداشتی که در سایت شبکه خبری سی ان ان منتشر کرد، وضع خود را درباره ایران روشن و تاکید کرد در صورتی که ایران اجرای کامل توافق هسته‌ای را از سر بگیرد، دولت آمریکا در زمان ریاست جمهوری او به برجام باز خواهد گشت.
بایدن نوشت: "زمانی که دونالد ترامپ نامزد ریاست جمهوری بود، وعده توافق بهتری را برای مهار برنامه هسته‌ای ایران می‌داد و قول داد بر تهران فشار بیاورد تا به رفتار تهاجمی خود در خاورمیانه پایان دهد. مانند بسیاری دیگر از وعده‌های آقای ترامپ مشخص شد حرف هایش سخنان تو خالی بوده اند."
به نوشته بایدن، با خروج آمریکا از برجام، تهدید اتمی ایران بیشتر از قبل شده است.
جو بایدن با اشاره به تلاش دولت دونالد ترامپ برای فعال کردن مکانیسم ماشه و باز گرداندن تحریمهای بین المللی ایران گفت: "در یک ماه گذشته مشخص شد سیاست ترامپ در قبال ایران یک شکست خطرناک است. او حتی نتوانست یکی از متحدان آمریکا را با تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران همراه کند. او سپس سعی کرد که به طور یک جانبه تحریمهای سازمان ملل متحد علیه ایران را بازگرداند که در نتیجه آن اعضای شورای امنیت متحد شدند تا با این خواسته مخالفت کنند. "
بایدن با اشاره به گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره افزایش ده برابری ذخایر اورانیوم غنی شده ایران نسبت به پایان دوره ریاست جمهوری باراک اوباما نوشت: "سیاست فشار حداکثری ترامپ به نفع رژیم ایران و به ضرر منافع آمریکا بوده است. "
جو بایدن با تاکید بر افزایش تهدید هسته‌ای ایران در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ نوشت: "هیچ دیپلماسی جدی برای معکوس کردن این روند وجود ندارد. دست آخر این که ایران نسبت به زمان آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ به برخورداری از بمب هسته‌ای نزدیک‌تر شده است."
بایدن با اشاره به لزوم تغییر رویه آمریکا در برابر ایران، راهکار‌های خود را در صورت پیروزی در انتخابات فهرست کرده است. او خود را در درجه اول به پیشگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهد می‌داند. و وعده داد در صورتی که ایران اجرای کامل توافق هسته‌ای را از سر بگیرد، آمریکا هم به برجام بر می‌گردد تا گفتگو‌های تازه را آغاز کند.
به نوشته بایدن، آمریکا به همراه متحدانش در جهت تحکیم محدودیت‌های هسته‌ای و مذاکره درباره دیگر موضوع‌های مورد نگرانی اقدام خواهد کرد. به نوشته جو بایدن، از جمله این موضوع ها، تلاش برای آزادی آمریکایی‌هایی است که به صورت "ناعادلانه" در ایران زندانی شده‌اند.
او گفت فشار برای وادار کردن حکومت ایران به پاسخگویی درباره نقض حقوق بشر و محبوس کردن زندانیان سیاسی را افزایش خواهد داد و همچنین وعده داد با همکاری متحدان آمریکا برای پایان دادن به تنش‌های منطقه‌ای مانند جنگ یمن تلاش کند.
جو بایدن همچنین با تاکید بر ادامه "تحریمهای هدفمند آمریکا علیه نقض حقوق بشر به وسیله حکومت ایران، حمایت آن از تروریسم و فعالیت‌های موشکی تهران، "وعده داد تلاش کند تا تحریمهای آمریکا به مقابله ایران با همه گیری ویروس کرونا آسیب نزند."
مطالب مرتبط:
او همچنین تاکید کرد در نخستین روز ریاست جمهوری اش فرمان منع سفر شهروندان کشور‌های عمدتا مسلمان مانند ایران را لغو کند.
او با این حال، بر مقابله با اقدام‌های به گفته او بی ثبات کننده ایران علیه متحدان منطقه‌ای آمریکا تاکید کرد. بایدن گفت آمریکا اطمینان حاصل خواهد کرد که اسراییل از توانایی دفاع از خود در برابر ایران و متحدانش برخوردار است.
جو بایدن در پایان یادداشت خود در سایت سی ان ان نوشت: "اگر ایران در پی تقابل باشد، من برای دفاع از منافع حیاتی آمریکا و نظامیانمان آمادگی دارم. اما اگر ایران نشان دهد آماده دیپلماسی است، منم آماده هستم تا در مسیر دیپلماسی گام بردارم. "
برگشت به برجام، اولین اقدام جو بایدن
بنابر نوشته ایبنا؛ مدیرکل دفتر اروپا و آمریکا سازمان توسعه تجارت می گوید: مهم ترین اقدام اقتصادی که دولت جدید آمریکا باید در رابطه با ایران انجام دهد، برگشت به برجام است که هم پیام اقتصادی دارد و هم سیاسی.
بهروز حسن الفت تصریح کرد: هرچند ممکن است در این مدت که آمریکا از این تعهد بین المللی خارج شده است، از سوی دوطرف و البته بیشتر آمریکا ملاحظات و حاشیه هایی نیز تعریف شده باشد و صحبت از مذاکره و شرایط جدید باشد، اما اینطور نیست و آمریکا بدون هیچ قید و شرطی درست همانطور که از برجام خارج شد باید به آن برگردد.
وی با اشاره به صحبت هایی که بایدن درباره بازگشت آمریکا به برجام داشته است، تاکید کرد: این اتفاق، حامل این پیام است که استراتژی و اقدامی که از سوی دولت ترامپ انجام شد کاملا اشتباهی بود؛ چرا که برجام یک تعهد بین المللی است و سازمان ملل هم این اقدام را تایید کرده بود.
به گفته الفت، در هر صورت خروج از برجام اقدام غیراخلاقی، غیرحرفه ای و نامتناسب با شرایط و اصول بین المللی بود. مدیرکل دفتر اروپا و آمریکا سازمان توسعه تجارت در بخش دیگری از اظهارات خود معتقد است: اینکه برگشت به برجام تمام مسائل اقتصادی ما را به صورت کامل حل می کند تصور اشتباهی است؛ چرا که زمان امضا و اجرای برجام نیز انتظارات ما به ویژه در حوزه بانکی برآورده نشده بود.
وی ادامه داد: انتظار داشتیم روابط بانکی براساس وعده هایی که کشورها داده بودند برقرار شود و حتی با وجود اینکه از بُعد سیاسی مقامات عالی رتبه آمریکا هم در سخنرانی های خود بر ارتباطات بانکی با ایران تاکید می کردند اما در عمل شاهد هیچ گشایشی در این بخش نبودیم. این امر نشان می داد لایه های پشت پرده همچنان دارای قدرت هستند و زیربناهایی اقتصادی ایران در حوزه بین الملل را همچنان مورد هدف قرار دادند و اجازه نمی دهند که آن شرایط به حالت عادی برگردد.
علاوه بر فشارهایی خارجی، برخی مسائل نیز در داخل باید حل و فصل شود، موضوعی که الفت به آن اشاره کرد و گفت: ما در داخل هم درباره برجام مشکل داشتیم و آن اینکه سیستم بانکی آمادگی و شرایط قرار گرفتن در شبکه جهانی را نداشت. مصداق بارز آن FATF است که ارتباطی با برجام و تحریم های آمریکا ندارد، بلکه یک پدیده جهانی است که برای ارتباطات بانکی و مالی باید اصول و قواعد آن را بپذیریم.
مدیرکل دفتر اروپا و آمریکا سازمان توسعه تجارت افزود: به همین دلیل سیستم بانکی به دلایل مشخصی عقب ماند که برجام هم نتوانست در کوتاه مدت این موضوع را حل کند و عملا برداشتی در حوزه بانکی نکردیم. در نتیجه هرچند برگشت آمریکا به برجام به عنوان مهم ترین و اولین اقدام هم پیام سیاسی و هم پیام اقتصادی دارد، اما به تنهایی کافی نیست بلکه بعد از آن باید ببینیم سیستم بانکی دنیا با ایران چه رفتاری خواهد داشت.
الفت تصریح کرد: بخشی از این موضوع به خود آنها مرتبط است که هنوز در اختیار لایه ای از قدرت در نظام پولی جهان هستند که تمایل ندارند موضوعات مالی با ایران شفاف و به آسانی انجام شود و بخش دیگر هم به داخل کشور مرتبط است که باید درباره موضوع FATF یا امثالهم تعیین تکلیف شود.
شباهت سیاست بایدن با سیاست اوباما
دکتر علی بیگدلی در باره اینکه رویکرد بایدن اختلافی با رویکرد اوباما دارد یا نه، به فرارو گفت: "اعتقاد اوباما این بود که با توافق برجام می‌توان ایران را وارد فضای بین‌المللی کرد، امتیاز‌هایی مانند رفع تحریم‌ها و بی اثر کردن قطعنامه‌ها به ایران داده شود. وقتی ایران وارد فضای بین المللی می‌شود و از آثار آن برخوردار می‌گردد، رفته رفته از خود نرمش نشان می‌دهد و به این ترتیب می‌توان با استفاده از این فضا، ایران را با تعهدات جهانی بیشتر آشنا کرد."
بیگدلی با اشاره به مفاد برجام که تعهدات ایران را تا سال ۲۰۲۵ مشخص کرده است، گفت باراک اوباما معتقد بود این تاریخ را می‌توان در آن زمان مجددا تمدید کرد و زمان تازه‌ای را برای تمدید محدودیت‌های ایران مشخص کرد. اما ترامپ به خاطر فشار لابی‌های های یهودی ناچار شد از برجام خارج شود."
بیگدلی تاکید کرد سیاست بایدن درباره ایران همان سیاست اوباماست، "او پیشتر در یک مصاحبه‌ای تصریح کرده بود که اگر به پیروزی برسد احیای برجام را از سر می‌گیرد با این تفاوت که زمان تعهدات ایران افزایش پیدا خواهد کرد و ممکن است تا سال ۲۰۳۰ یا حتی ۲۰۵۰ برجام ادامه یابد. این همان شیوه هوشمندانه‌ای است که بایدن از آن حرف می‌زند و دموکرات‌های می خواهند به آن عمل کنند."
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «در این شیوه تحریم‌ها برداشته می‌شود ایران وارد فضای بین‌المللی می‌شود، می‌تواند روابط بانکی، صادرات و واردات، فروش نفت، خرید هواپیما و... داشته باشد. دقیقا همان چیزی که پس از توافق ۲۰۱۵ برجام برای ایران رخ داد. دموکرات‌ها تصور می‌کنند با ورود ایران به فضای بین المللی و با چشیدن لذت مناسبات بین‌المللی توسط مردم و دولت ایران دیگر امکان بازگشت به شرایط قبل برای ایران وجود نخواهد داشت."
او افزود که بایدن می‌گوید استقرار سیستم خصومت آمیز ترامپ علیه ایران مردم را به شدت تحت فشار قرار داده است، اما موفقیتی برای آمریکا درپی نداشته است و دولت ایران از مواضع خود عقب‌نشینی نکرده است.
بیگدلی با اشاره به مصاحبه‌ای از اوباما در استرالیا گفت: «اوباما معتقد بود ایران و آمریکا باید هر دو یکدیگر را بپذیرند. آمریکا نمی‌تواند با خصومت و جنگ از ایران بخواهد شرایط را تغییر دهد. منظور اوباما از شرایط هم بحث‌های حقوق بشری ایران در داخل کشور، مسئله موشک‌ها و دخالت در امور منطقه است. اوباما معتقد بود که با دادن امتیازاتی به ایران می‌توان این موارد را هم مطالبه کرد، ولی در فضای خصومت‌آمیز نمی‌توان به نتیجه رسید.»
این استاد دانشگاه درباره انتقادات جمهوری خواهان به روش اوباما و بایدن، گفت: «مسئله این است که پس از توافق هسته‌ای ایران زمان زیادی نداشت که رویکرد خود را نشان دهد. سال ۲۰۱۵ توافق صورت گرفت و سال ۲۰۱۷ هم ترامپ از برجام خارج شد. با خروج ترامپ و تحریم های یک جانبه فضا برای ایران اصلا مناسب نبود، باید اجازه داده شود ایران صادرات نقتش را بدون مشکل انجام دهد، صاحب پول شود و بتواند روابط بانکی و اقتصای کاملی با جهان داشته باشد. اگر جمهوری‌خواهان می‌گویند استراتژی اوباما ناموفق بوده است باید گفت استراتژی ترامپ هم کاملا ناموفق بوده است.»
او با تاکید بر اینکه به نظر می‌رسد استراتژی دموکرات‌ها درباره ایران بهتر بود، گفت: «آنها معتقد بودند ما به جای اینکه از ایران بخواهیم اول سیاست موشکی و منطقه‌ای‌اش را اصلاح کند بعد امتیاز بگیرد، ابتدا به ایران امتیاز می‌دهیم و بعد در فضای دوستانه خواستار اصلاح سیاست‌هایش شویم.»
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران می خوانند:
