به گزارش گروه گردشگری تیتربرتر؛ براساس ارزیابی سازمان گردشگری جهانی باتوجه به محدودیت‌های گسترده مسافرتی در سراسر جهان پیش‌بینی این سازمان برای سال ۲۰۲۰ در مقایسه با آمارهای سال ۲۰۱۹، کاهش حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصدی گردشگران ورودی بین‌المللی است.
بزرگترین ضربه گردشگری قرن
براساس پیش‌بینی سازمان جهانی گردشگری، با شیوع پاندومی ویروس کرونا و فراگیری آن در حدود ۲۰۰ کشور جهان، تعداد ورودی‌های گردشگران بین‌المللی در سال ۲۰۲۰ حداقل بین ۲۰ تا ۳۰ درصد سقوط خواهد کرد. سازمان جهانی گردشگری در هفته‌های گذشته همزمان با شروع شیوع ویروس کرونا در چین و چند کشور آسیای شرقی در پیش‌بینی اولیه خود از تاثیر این ویروس در گردشگری بین‌المللی به کاهش ۲ تا ۳ درصدی اشاره کرده بود که بیشترین میزان آن در منطقه آسیا-اقیانوسیه و خاورمیانه با کاهش ۱۲ درصدی تخمین زده شده بود.
این سومین پیش‌بینی سازمان جهانی گردشگری درباره بازار توریسم ۲۰۲۰ است که به فاصله کمتر از سه ماه منتشر می‌شود. پیش‌تر این سازمان قبل از آنکه ویروس کرونا ابتدا در چین شیوع پیدا کند به‌دلیل مسائلی همچون درگیری‌ها و جنگ‌های داخلی در برخی کشورها و همچنین رفتارهای سیاسی آمریکا و حتی موضوع خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، برآورد کرده بود بازار گردشگری ۲۰۲۰ بدون هر نوع رشد منفی یا مثبت نسبت به ۲۰۱۹ به فعالیت خود ادامه می‌دهد و تعداد گردشگران بین‌المللی نیز به میزان آنچه در سال ۲۰۱۹ رقم خورد خواهد بود.
اما در ابتدای ۲۰۲۰ و بعد از شیوع گسترده ویروس کرونا در چین به‌دلیل وزن بالای توریست‌های چینی در بازار گردشگری بین‌المللی از یکسو و همچنین سرایت این ویروس به سایر کشورها از سوی دیگر، بلافاصله سازمان جهانی گردشگری پیش‌بینی اولیه خود از بازار ۲۰۲۰ را تغییر داد و پیش‌بینی کرد تعداد گردشگران در کل جهان در سال‌جاری میلادی بین ۲ تا ۳ درصد نسبت به سال ۲۰۱۹ کاهش پیدا خواهد کرد. اکنون رکود سنگین همه فعالیت‌های ریز و درشت گردشگری و تفریحی در همه کشورهای جهان و از آن مهم‌تر توقف کامل فعالیت شرکت‌های هوایی بزرگ جهان باعث شده برداشت سوم سازمان جهانی گردشگری از آینده یکساله توریسم به مراتب تیره‌تر از قبل باشد. در برداشت جدید سازمان جهانی گردشگری از بازار توریسم ۲۰۲۰، رکودی سنگین‌تر از بحران اقتصادی ۲۰۰۸ برای فعالان این بازار پیش‌بینی شده است. شغل‌های فعال در بازار گردشگری به‌گونه‌ای است که اگر چه امکان احیای آنها در کوتاه‌مدت و میان‌مدت وجود دارد اما آنچه در واقعیت و به شکل پایدار می‌تواند رونق دوباره گردشگری در جهان را رقم بزند «وجود تقاضای گردشگری» است. عاملی که به‌نظر می‌رسد تبعات اقتصادی ویروس کرونا برای همه شهروندان جهان نتواند آن را در بازار گردشگری به این زودی فعال کند. تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها و شغل‌ها در کشورهای درگیر ویروس کرونا درآمد خانوارها را در سال‌جاری کاهش می‌دهد و باعث می‌شود افراد نسبت به تنظیم هزینه‌ها در سبد ماهانه خانوار رو بیاورند. در این حالت احتمال می‌رود هزینه‌های غیرضرور همچون گردش و تفریح از سبد حذف شود که پیامد آن رکود سنگین در بازار گردشگری خواهد بود.
بازار گردشگری جهان به‌عنوان یک فعالیت اقتصادی تاثیرگذار و بخش جدایی‌ناپذیر برنامه توسعه پایدار اکنون به‌دلیل شیوع ویروس کرونا با چالش عظیمی مواجه شده است که منجر به افول حیرت‌انگیز بازار گردشگری جهان شده است درحالی‌که این بازار نقش کلیدی در رشد اقتصادی و بهبود جامعه هدف ایفا می‌کند. سازمان جهانی گردشگری باتوجه به دراولویت قرار دادن سلامت عمومی، امنیت افراد براساس توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت مبنی بر اعمال محدودیت‌های مسافرتی و تجاری در جهان بر کاهش سفرهای غیرضروری تاکید کرده است و به همراه دیگر سازمان‌های بین‌المللی و آژانس‌های مسافرتی درخواست ارائه برنامه‌ها و پیشنهادهایی در جهت بهبود بازار گردشگری کرده است.
اکنون سازمان جهانی گردشگری جدیدترین ارزیابی خود از تاثیر احتمالی کووید ۱۹ در گردشگری بین‌المللی را منتشر کرده است که براساس این ارزیابی باتوجه به محدودیت‌های گسترده مسافرتی در سراسر جهان پیش‌بینی این سازمان برای سال ۲۰۲۰ در مقایسه با آمارهای سال ۲۰۱۹، کاهش حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصدی گردشگران ورودی بین‌المللی است. البته سازمان جهانی گردشگری تاکید می‌کند که این ارزیابی براساس آخرین تحولات صورت گرفته است و جامعه جهانی با یک چالش بی‌سابقه اقتصادی و اجتماعی روبه‌رو شده است که باید با احتیاط بسیار و براساس شرایط نامشخص بحرانی کنونی به تفسیر شرایط در آینده گردشگری پرداخت.
کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی گردشگران بین‌المللی می‌تواند منجر به کاهش درآمدهای حاصل از گردشگری بین ۳۰۰ تا ۴۵۰ میلیارد دلار یعنی تقریبا یک سوم درآمد سال ۲۰۱۹ که بیش از یک هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار بوده است بشود. بر این اساس با توجه به روندهای رشد طی ۵ تا ۷ سال گذشته، شیوع کرونا منجر به از بین رفتن رشد خواهد شد. در سال ۲۰۰۹ پس از بحران اقتصاد جهانی ۲۰۰۸، میزان ورود گردشگران بین‌المللی با کاهش ۴ درصدی همراه بوده است و این درحالی است که در سال ۲۰۰۳ پس از شیوع سارس بازار جهانی گردشگری تنها با کاهش ۴/ ۰ درصدی تعداد گردشگران مواجه شده بود. شیوع ویروس کرونا در بیشتر کشورهای جهان منجر به لغو و به تعلیق درآمدن بخش عظیمی از پروازها در سراسر جهان شده است و آژانس‌های مسافرتی در جهت تامین امنیت و جلوگیری از شیوع کرونا پکیج‌های مسافرتی خود را لغو کرده یا به حالت تعلیق درآورده‌اند.
سیاست سازمان جهانی گردشگری بنابر اعلام زوراب پولولیکاشویلی دبیر این سازمان در جهت کمک به وضعیت اضطراری بهداشت جهانی برای مقابله با شیوع کرونا به‌عنوان مهم‌ترین اولویت خود درنظر گرفته شده است. باتوجه به اینکه سخت ترین آسیب در بخش‌های اقتصادی به بازار گردشگری وارد شده است باید تلاش‌هایی در جهت کاهش بحران اشتغال و ایجاد شرایطی در جهت بهبود گسترده ایجاد مشاغل و رفاه اقتصادی در سراسر جهان صورت پذیرد. اگرچه ارزیابی کامل از تاثیرات کووید ۱۹ در بازار گردشگری بسیار زود است اما براساس اعلام شورای جهانی گردشگری حدود ۵۰ میلیون شغل در این بخش در معرض خطر قرار گرفته است شرکت‌های کوچک و متوسط حدود ۸۰ درصد از کل مشاغل گردشگری جهان را به خود اختصاص داده‌اند که این بخش‌ها فرصت‌های اشتغال برای زنان، جوانان و جوامع روستایی ایجاد کرده است و باید با برنامه‌ریزی گسترده در جهت بهبود شرایط و کاهش آسیب اقدامات ویژه و اساسی صورت گیرد. سازمان جهانی گردشگری بر اهمیت همکاری‌های بین‌المللی و تضمین بازار گردشگری به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی اقتصاد جهان به احیای شغل‌های ورشکسته و از دست رفته و همچنین ایجاد شغل‌های جدید پس از شرایط بحران کرونا تاکید می‌کند.
سازمان جهانی گردشگری همزمان با شیوع ویروس کرونا با همکاری دیگر سازمان‌های بین‌المللی به‌ویژه سازمان جهانی بهداشت به ارائه توصیه‌های بهداشتی و کلیدی به سیاست‌گذاران دولت‌ها و گردشگران در حوزه گردشگری پرداخته است و در جهت پاسخگویی بهتر و اقدامات عملی کمیته بین‌المللی بحران گردشگری را تاسیس کرده است. این کمیته تاکید دارد گردشگری غیرضروری و تفریحی باید به‌عنوان یکی از مهم‌ترین خطرات شیوع کرونا در جهان به پایین‌ترین سطح ممکن محدود شود و با همکاری‌های بین‌المللی و ارائه توصیه‌های بهداشتی سازمان جهانی بهداشت در جهت مهار کرونا در سراسر جهان اقدامات موثر و گسترده‌ای انجام شود.
رکود گردشگری، سنگین‌تر از ۲۰۰۸
براساس پیش‌بینی سازمان جهانی گردشگری، با شیوع پاندومی ویروس کرونا و فراگیری آن در حدود ۲۰۰ کشور جهان، تعداد ورودی‌های گردشگران بین‌المللی در سال ۲۰۲۰ حداقل بین ۲۰ تا ۳۰ درصد سقوط خواهد کرد. سازمان جهانی گردشگری در هفته‌های گذشته همزمان با شروع شیوع ویروس کرونا در چین و چند کشور آسیای شرقی در پیش‌بینی اولیه خود از تاثیر این ویروس در گردشگری بین‌المللی به کاهش ۲ تا ۳ درصدی اشاره کرده بود که بیشترین میزان آن در منطقه آسیا-اقیانوسیه و خاورمیانه با کاهش ۱۲ درصدی تخمین زده شده بود.
موتور اقتصاد اروپا در پساکرونا
گردشگری به‌عنوان سومین گروه بزرگ صادراتی و پردرآمد پس از صنعت مواد شیمیایی و سوخت سهم مهمی در افزایش و رشد اقتصادی جهان داشته و اگرچه شیوع کرونا ضربه سهمگینی بر این صنعت وارد کرده و آثار مخرب آن تا مدت‌ها باقی خواهد ماند؛ اما بازار گردشگری به‌دلیل منعطف بودن پس از بحران کرونا امکان بازگشت در مسیر رشد را فراهم خواهد کرد که در نتیجه به بهبود اقتصاد جهان منتهی می‌شود.
بازار گردشگری و سفر در جهان با افزایش نرخ رشد سالانه تولید ناخالص داخلی ۵/ ۳ درصد برای نهمین سال متوالی رشد و توسعه پایدار داشته و از تولید سالانه ناخالص جهان که حدود ۵/ ۲ درصد بوده، پیشی گرفته است. این امر بازار گردشگری را به سومین بازار برتر اقتصادی جهان از نظر رشد تولید ناخالص داخلی و درآمد تبدیل کرده است. درآمدهای حاصل از گردشگری در سال ۲۰۱۸ معادل ۴/ ۴ درصد رشد داشته که از میزان رشد تولید ناخالص جهان با رشد ۶/ ۳ درصدی بالاتر بوده است. در سال ۲۰۱۷ نیز نرخ رشد درآمد گردشگری با ۲/ ۵ درصد رشد از رشد تولید ناخالص جهانی ۸/ ۳ درصد پیشی گرفته بود.
اروپا به‌عنوان پردرآمدترین و پرگردشگرترین منطقه جهان به‌شمار می‌رود به‌گونه‌ای که تا پیش از خروج انگلیس ۵ کشور از اتحادیه اروپا شامل فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و آلمان در میان ۱۰ مقصد برتر جهان در جذب گردشگر بین‌المللی و همچنین پردرآمدترین کشورها در بازار گردشگری جهان بوده است.
بخش گردشگری طی دهه گذشته نسبت به کل اقتصاد اروپا رشد قابل توجهی داشته و گزارش‌ها حاکی از آن است که پس از عبور ازبحران بیماری همه گیر کووید۱۹ سفر و گردشگری سهم اساسی و مهم در بهبود و قدرت مجدد اقتصادی اتحادیه اروپا خواهد داشت. شورای جهانی گردشگری و سفر به‌عنوان نماینده بخش خصوصی گردشگری و سفر در جهان، سالانه گزارشی از تاثیر اقتصادی گردشگری در جهان منتشر می‌کند که باتوجه به گزارش‌ها، آمارها نشان دهنده نقش اساسی این بازار در کل اقتصاد اتحادیه اروپا است. اروپا در سال ۲۰۱۸ با جذب ۵۷۰ میلیون توریست و ۵ درصد رشد پربازدیدترین منطقه جهان بوده است همچنین سهم درآمدی اروپا از بازار گردشگری با ۳۹ درصد از کل درآمد گردشگری جهان حدود ۵۷۰ میلیارد دلار بوده است که دارای رشد ۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۷ بوده است.
اروپا در سال ۲۰۱۹ با رشد ۴ درصدی همراه بود که همچنان با ۵۱ درصد از کل گردشگران بین‌المللی با ۷۴۲ میلیون نفر بیشترین سهم از گردشگران بین‌المللی را به خود اختصاص داده است و چهار کشور فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و آلمان همچنان جزو ۱۰ کشور برتر گردشگرپذیر جهان قرار گرفتند. اگرچه در سال ۲۰۱۹ با توجه به افزایش تنش‌های اقتصادی و سیاسی در اروپا میزان ورود گردشگر کندتر بود اما همچنان جزو گردشگرپذیرترین منطقه جهان محسوب می‌شود که درآمدهای حاصل از گردشگری سهم مهمی در اقتصاد اتحادیه اروپا ایفا می‌کند. در بزرگترین اقتصادهای اتحادیه اروپا سهم سفر و گردشگری در تولید ناخالص داخلی در آلمان حدود ۳۴۷ میلیارد دلار، در ایتالیا ۲۶۰ میلیارد دلار، در فرانسه ۲۲۹ میلیارد دلار و اسپانیا ۱۹۸ میلیارد دلار بوده است.
فرانسه در سال ۲۰۱۸ مقام اول پربازدیدترین کشور جهان با حدود ۸۹ میلیون گردشگر خارجی را داشته که نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۷ حدود ۳ درصد رشد داشته است. فرانسه در جذب ورود گردشگران خارجی حدود ۵/ ۱۲ درصد از سهم کل گردشگران جهان را به خود اختصاص داده است. میانگین گردشگران خارجی فرانسه بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۸ حدود ۸۲ میلیون نفر بوده است که در سال ۲۰۱۸ حدود ۸۹ میلیون نفر و در سال ۲۰۰۳ حدود ۷۶ میلیون گردشگر خارجی بوده است. همچنین درآمد حاصل از گردشگری بین‌المللی در فرانسه ۶۳ میلیارد دلار بود. در آلمان میزان ورود گردشگران به این کشور در سال ۲۰۱۸ با رشد ۳/ ۳ درصدی همراه بوده که حدود ۵/ ۳۴ میلیون گردشگر به این کشور سفر کرده است. ایتالیا با ۵/ ۶۱ میلیون توریسم خارجی رشد ۷/ ۵ درصدی داشته است و اسپانیا پذیرای ۸۳ میلیون گردشگر بین‌المللی بوده است. گردشگری در اسپانیا پس از بخش‌های صنعتی و تجاری-بانکی سومین رکن اقتصادی این کشور به‌شمار می‌آید که حدود ۱۵ درصد از تولید ناخالص اسپانیا را تشکیل می‌دهد و دومین کشور پربازدید برای توریست‌ها محسوب می‌شود.
بازار سفر و گردشگری در اروپا نقش حیاتی در تقویت اقتصاد اتحادیه اروپا، ایجاد مشاغل جدید، بازگرداندن گردشگران و تاثیر مثبت اقتصادی بر فعالان و شرکت‌های بزرگ و کوچک در سراسر این قاره خواهد گذاشت. در این راستا باید تمامی کشورها و دولت‌های سراسر اروپا برای محافظت از اقتصاد اتحادیه اروپا اقدامات لازم و گسترده‌ای را انجام دهند. در حال حاضر ۷۵ میلیون شغل در سطح جهان در معرض خطر قرار گرفته است که این رقم در اتحادیه اروپا حدود ۴/ ۶ میلیون شغل است.
درآمدهای حاصل از گردشگری با توجه به تحلیل‌های موجود در اتحادیه اروپا منجر به ایجاد مشاغل در سراسر اتحادیه اروپا شده است و ۸۱ درصد از کل پول نقد هزینه شده را تشکیل می‌دهد و این در حالی است که سهم تجارت حدود ۱۹ درصد یعنی کمتر از یک پنجم است. با توجه به بررسی‌های بخش اقتصادی شورای جهانی گردشگری، حدود ۳۳۰ میلیون شغل در جهان به بخش گردشگری اختصاص دارد که سهم آن در کل مشاغل جهان حدود ۳/ ۱۰ درصد است.
در سال ۲۰۱۹ بخش سفر و گردشگری حدود ۶/ ۲۲ میلیون شغل یعنی حدود ۲/ ۱۱ درصد از کل نیروی کار اتحادیه اروپا را شامل می‌شد. همچنین تولید ناخالص داخلی آن ۱۳۱۹ میلیارد یورو یا ۵/ ۹ درصد از کل اقتصاد اتحادیه اروپا بوده است. با توجه به اینکه نرخ رشد اقتصاد اتحادیه اروپا ۴/ ۱ درصد بوده است بازار گردشگری حدود ۳/ ۲ درصد نسبت به مدت مشابه خود در سال ۲۰۱۸ رشد داشته است. اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹ با مبلغی معادل ۴۲۷ میلیارد یورو بزرگترین و پردرآمدترین منطقه جهان در بخش گردشگری است که ۲/ ۶ درصد از کل صادرات اتحادیه اروپا را دربرمی‌گیرد.
اشتغال در بخش گردشگری در کشورهای اروپایی سهم مهمی از کل اشتغال را به خود اختصاص داده است. در فرانسه نزدیک به ۴/ ۱ میلیون نفر در بخش گردشگری و سفر فعالیت دارند که هر ساله فرصت ایجاد شغل‌های بیشتر و خلاقانه‌تر را ایجاد می‌کند.در آلمان بیش از ۱/ ۲ میلیون نفر در بازار گردشگری اشتغال دارند و این رقم در ایتالیا ۲ میلیون و در اسپانیا ۳/ ۲ میلیون نفر بوده است. سهم بخش گردشگری از اشتغال در ایتالیا و اسپانیا ۱۲ درصد از کل اشتغال این کشورها است.
گردآورنده:امیرحسین بذلی
