به گزارش تیتربرتر؛ احمد بختیاری با اشاره به ماهیت کار داوطلبانه، گفت: متاسفانه در کشور ما کار داوطلبانه در بسیاری از مواقع با کار خیر و مسئولیتپذیری اشتباه گرفته میشود این درحالیست که تمامی انسانها میتوانند عضوی از یک کار داوطلبانه باشند. کار داوطلبانه محدودیت سنی ندارد و یک کودک تا یک بزرگسال میتوانند کار داوطلبانه انجام دهند.
فضای مجازی چیست؟
فضای سایبر که به غلط فضای مجازی ترجمه شدهاست، فضایی تئوری و علمی است که ارتباطات کامپیوتری در آن رخ میدهد.
در مورد ترجمه تحتاللّفظی کلمه cyber باید گفت ترجمههای صورتگرفته از لفظ (Cyber) دقیق نیست و هر چند بعضاً لفظ مجازی به عنوان معادل آن گرفته میشود اما چون (Cyber) بیانی از موضوعات واقعی و قابل مشاهده و لیکن غیرقابل لمس است نمیتواند بر لفظ مجاز که به موضوعات ذهنی و تصوری اشاره دارد، حمل شود. واژه سایبری در دههٔ ۱۹۸۰ وارد ادبیات علمی ـ تخیلی شد و شاغلان در زمینهٔ کامپیوتر و علاقهمندان بهسرعت آن را به کار بردند و در دههٔ ۱۹۹۰ رایج شد.
در این دوره، استفاده از اینترنت، شبکه و مخابرات دیجیتال سریعاً در حال رشد بود و لفظ «فضای سایبری» میتوانست بسیاری از ایدهها و پدیدههای نوظهور را نمایندگی کند که به صورت مستقیم و غیر مستقیم نمایندگی میکند. لفظ مادرِ فضای سایبر، سایبرنتیک است که از دانشمند یونانی باستان بهمعنای فرماندار یا راننده مشتق شده، واژهای که نوربرت وینر برای کار پیشگامانهاش در مخابرات الکترونیک و علم کنترل بهکار برد.
با این که نباید فضای سایبری (فضای مجازی) را با اینترنت اشتباه گرفت، از این لفظ غالباً در اشاره به اشیا و شخصیتهایی که تا حد زیادی در خود شبکه مخابراتی وجود دارد به کار میرود تا جایی که برای مثال ممکن است بهطور استعاری گفته شود یک وبگاه، «در فضای مجازی وجود دارد».
بر اساس این تعبیر، اتفاقاتی که در اینترنت رخ میدهد در «فضای سایبری» به وقوع میپیوندند نه جاهایی که شرکت کنندگان یا سرورها بهطور فیزیکی واقع شدهاند. میشل فوکو فیلسوف از لفظ هتروتوپیا در توصیف چنان فضاهایی که بهطور همزمان فیزیکی و ذهنی هستند استفاده کرد.
مزایای استفاده از فضای مجازی چیست؟
1 – عمومی بودن فضای مجازی که به هر فردی در هر نقطه از جهان امکان میدهد از طریق این فناوری به آسان ترین وجه، جدیدترین اطلاعات مورد علاقه خود را بدست آورد و مرزهای جغرافیایی یا سیاسی تاکنون نتوانسته جلوی استفاده از فضای مجازی و گسترش روزافزون آن را بگیرد.
2 – کاهش هزینههای اقتصادی، اجتماعی و …با استفاده از امکانات موجود در فضای مجازی، که در بسیاری از روابط اقتصادی و اجتماعی دیگر نیازی به مراجعهی حضوری برای خرید کالا یا خدمات نیست و طبیعی است که این امر باعث کاهش قابل توجهی از هزینههای اقتصادی میشود. کاهش رفت و آمدهای غیر ضروری درون شهری و در نتیجه کاهش مصرف انرژی و کاهش آلودگی هوا. همچنین کاهش مصرف کاغذ و هزینههای چاپ و نشر و سایر هزینه ها با استفاده از امکانات موجود در فضای مجازی
3 – دستیابی آسان به آخرین اطلاعات تخصصی در زمینه های مختلف اعتقادی، اجتماعی، اقتصادی، هنری و … که در سطح جهان بصورت مقاله، کتاب، نرم افزار و … در سطح جهان منتشر شده و میشود.
4 – تبادل اطلاعات و تاملی بودن روابط و ارتباطات در فضای مجازی بدون محدویتهای حاکم بر دیگر رسانهها که معمولا در آن ها عده ای گوینده و نویسنده هستند و جمع دیگری صرفا شنونده و خواننده
5 – جذابیت و تنوع در فضای مجازی و مخاطب محور بودن اغلب داده ها در آن، بطوریکه امکان نظرسنجی و ارزیابی در این فضا برقرار و به روزتر است و این توانایی را به دادهپردازان میدهد که از آخرین خواستههای مخاطبان خود مطلع گردند که این امر در کنار تنوع و جذابیت فضای سایبری تأثیر بسزایی در جذب مخاطب دارد.
6 – گسترش عدالت رسانهای: در گذشته فقط افراد خاصی آنهم در شهرهای بزرگ میتوانستند به مطبوعات و نشریات دسترسی داشته و از اخبار روز و رویدادهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و … مطلع شوند و حال آنکه با وجود فضای مجازی و فناوریهای گوناگون اطلاعاتی و ارتباطاتی، تمام افراد حتی در دورترین نقاط نیز میتوانند به شکل برابر، از این اطلاعات مطلع و از آن بهره برداری کنند.
7 – گسترش تعاملات و تبادل نظرها با سرعت بسیار بالا در فضای مجازی و بخصوص در «شبکههای اجتماعی» که این امکان را فراهم می سازد که افراد به تبادل آراء و افکار بپردازند و…
مدیرعامل انجمن فعالیتهای داوطلبانه وزارت ورزش و جوانان که در یک برنامه رادیویی صحبت میکرد، با بیان این که در ایران زیرساخت مناسبی برای جذب داوطلبانه نداریم، اظهار کرد: از آن جایی که ایران جزو ۱۰ کشور اول آسیبخیز در حوادث و بلایای طبیعی است، زیرساخت کارهای داوطلبانه در این حوزه خوب و مطلوب جا افتاده است.
وی با اشاره به این که بسیاری از ورزشکاران و هنرمندان معروف دنیای حقیقی در شبکههای اجتماعی دنبال کنندگان زیادی دارند، عنوان کرد: زمانی که مردم نمیتوانند در رسانههای رسمی حضور داشته باشند و خودشان را معرفی کنند، فضای مجازی میتواند برای مردم به ویژه جوانان محیطی جذاب باشد.
بختیاری با بیان این که همه انسانها به دیده شدن نیاز دارند، گفت: اینستاگرام فضا و محیطی بسیار راحت را در اختیار جوانان قرار میدهد تا از این طریق دیده شوند.
وی با اشاره به این که در حال حاضر بسیاری از مردم برای فعالیت در اینستاگرام از کارگاههای آموزشی استفاده میکنند، تصریح کرد: حضور ۵۰ هزار کسب و کار در فضای اینستاگرام نشان میدهد که عملکرد این نرم افزار بسیار بهتر از پروژههای دولتی است. در حال حاضر بسیاری از ارگانهای رسمی برای رونق کسب و کار در فضای مجازی دورههای متناسب با این فضا را نیز تعریف کردهاند. اکثر کسب و کارهای خصوصی نیز امروزه بیش از ۵۰ درصد از هزینههای تبلیغاتی خود را در حوزه اینستاگرام و شبکههای مجازی غیررسمی هزینه میکنند.
مطالب مرتبط:
معایب فضای مجازی چیست؟
1- القای فرهنگ لیبرال دمکراسی: مهمترین آسیب وارده از ناحیه فضای مجازی به جوامع بشری، هضم فرهنگ های اصیل بومی در فرهنگ «لیبرال دمکراسی» غرب است و این آسیب رسانی در تمام جوامع، موضوعیت داشته و محدود به جامعه و یا اقلیتی خاص نمی شود.
2- ایجاد آشفتگی در خانواده ها: شکستن حرمت ها و قبح شکنی از گناهان همراه با ایجاد آشفتگی در اصلی ترین عنصر سازنده ی جامعه یعنی “نهاد خانواده” که این کار با هدف از بین بردن نقش سازنده خانواده در تربیت فرزندان صورت میگیرد.
3- افزایش هنجار شکنی در جامعه: ویژگی های فضای مجازی موجب بالا رفتن آمار جرم و اعمال مجرمانه و تشدید آسیب های اجتماعی شده و ارزش های انسانی مانند اخلاق خانوادگی، حیا، حریم خصوصی، آموزهای سنتی و آداب و رسوم فرهنگی را مورد تاخت و تاز قرار داده است که نتیجه ی این تهاجم، درگیر نمودن نهاد خانواده با چالش های و تهدیدات جدی و کم رنگ شدن بسیاری از «ارزش های اجتماعی» برای افراد است.
4- جهانی سازی از طریق تبلیغ و القاتی فرهنگ غربی: درگذشته، افرادی که در یک محدودهی جغرافیایی زندگی میکردند، دارای فرهنگ مخصوص همان محدوده بوده و از آن پیروی میکردند اما با گسترش فضای مجازی، این مرزهای فرهنگی از میان رفته و در نتیجه فرهنگ کاربران فضای مجازی تا حدود زیادی به هم شبیهتر شده است تا جایی که بسیاری از صاحبنظران حوزهی ارتباطات، فضای مجازی و شبکههای اجتماعی را بخشی از پروژهی «امریکایی شدن» می دانند که وظیفه دارند فرهنگ تمام مردم دنیا را به فرهنگ غرب نزدیک کند.
5- کمرنگ شدن نقش نظارتی خانواده ها: بسیاری از والدین به دلیل ویژگیهای خاص فضای مجازی و نو بودن این پدیده، فرصت و یا توان کافی برای شناخت دقیق این فضا و کاربردهای آن را به دست نیاورده اند که این عدم آشنایی با فضای سایبری در کنار استفاده روزمره نوجوانان و جوانان و حتی کودکان از این فضا باعث شده است که یک فضای محرمانه و خصوصی بدون احساس وجود ناظر برای فرزندان ایجاد شود و آنها بدون دغدغه به سایت ها و احیانا شبکه های مختلف مجازی دسترسی یافته و به دلیل ویژگی های سنی و کنجکاوی های خود، از فضاهای ناسالم موجود در اینترنت متأثر شوند که این مساله در بلند مدت باعث تغییر رفتار فرد و به تبع آن جامعه می شود که معمولا در مغایرت با عرف و ارزش های سنتی خانواده ها است.
6- تعارض ارزشها و باورهای اجتماعی: ورود اینترنت همراه با ارزش های غربی، چالش های جدیدی را در جوامع مختلف به وجود آورده است. قدرت های غربی و صاحبان بزرگ کارتل های اقتصادی از ظرفیت های فضای مجازی برای نیل به اهداف خود سوء استفاده کرده و در تلاش هستند که با حاکمیت ایدئولوژی «سرمایه داری» تمامی حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی سایر جوامع را پذیرای عقاید خود سازند.
7- اختلال در شکل گیری شخصیت: عناصر سه گانه هویت، یعنی خود شخص، فرهنگ و جامعه، در تکوین شخصیت هرفرد نقش مهمى را ایفا مىکنند. از آن جا که فضای سایبری، صحنه ای فرهنگى و اجتماعى است که کاربر را در موقعیت هاى متنوع، نقش ها و سبک هاى زندگى قرار مى دهد، زمینه ای است برای آسیب پذیری شخصیت کاربر و در بسیاری از مواقع، چند شخصیتی شدن فرد میشود.
8- به خطر افتادن حریم شخصی: گردانندگان شبکه های اجتماعی با تجاوز به حریم خصوصی کاربران تجاوز کرده و اطلاعات شخصی افراد را در اختیار مراکز اطلاعاتی و امنیتی، شرکت های تجاری و سایر مراکز متقاضی قرار میدهند. در هنگام نصب برنامه شبکه های اجتماعی، کاربر به سایت مربوطه اجازه میدهند تا اطلاعات شخصی او را با منابع خارجی به اشتراک بگذارد؛ بدون اینکه تنظیماتی بری غیر فعال کردن این موضوع وجود داشته باشد.
9- شکاف نسلها: استفاده از اینترنت شکاف میان نسل ها را بیشتر کرده و با ورود وسایل و تکنولوژیهای جدید به عرصه خانوادهها، شاهد هستیم که اعضای خانواده ساعت های متمادی در کنار یکدیگر مینشینند، بدون آنکه حرفی برای گفتن داشته باشند. امروزه نشست های خانوادگی که در آن والدین و فرزندان درباره موضوعات مختلف خانوادگی و کاری با هم گفتگو کنند، رو به کاهش است. روابط موجود میان والدین و فرزندان رو به سردی گرائیده و دو نسل به دلیل داشتن تفاوتهای اجتماعی، زندگی را از دیدگاه خود تفسیر میکنند.
10- اعتیاد به اینترنت: یکی از آسیب های اینترنت، اعتیاد به آن است که افراد معتاد به این ابزاز، بعلت استفاده افراطی از اینترنت، با معضلات زیادی گریبان گیر هستند و این نوع اعتیاد مدرن، در جامعه ما نیز با گسترش روزافزون استفاده از اینترنت، رشد فزاینده ای پیدا کرده است که خود آغاز یک آسیب بزرگ برای نیروی انسانی کشور می باشد. قابل ذکر است که ترک این نوع اعتیاد، سخت تر و پرهزینه تر از سایر اعتیادها است.
11- گسترش ارتباطات نامتعارف و سوء استفاده های جنسی: اینترنت به دلیل تسهیل ایجاد روابط دوستانه و عاشقانه، زمینه رفتارهای غیر اخلاقی را فراهم ساخته و موجب سهولت خیانت در روابط زناشویی و ایجاد روابط نامشروع و همچنین سوء استفاده جنسی شده است.
12- تضعیف اعتقادات و گسترش شبهات فکری: طرح و نشر انواع شبهات در فضای مجازی، موجب تزلزل در باور کاربران سست عقیده، کماطلاع و زودباور میشود. اتاق های فکر متعدد در مراکز امنیتی و فرهنگی نظام سلطه تشکیل گردید و بطور دائم در حال تولید و ایجاد بدعت، تحریف و شبهه در حوزه های دینی، فرهنگی، تاریخی و … می باشند که این موارد با توجه به انفعال و کم کاری دستگاههای ذیربط و در مواردی باور نداشتن شبیخون فرهنگی و جنگ نرم دشمنان از سوی مسئولین مربوطه، خسارت و صدمات جبران ناپذیری بر فرهنگ و بینش مخاطبان و بخصوص جوانان وارد کرده است.
انیس خوش لهجه، دبیرکل خانه روانشناسان نیز با اشاره به این که عبارت «شاخ مجازی» در جامعه مجازی ایران ایجاد شده است، گفت: شبکههای غیر رسمی با انعکاس اخباری که در شبکههای رسمی اعلام نمیشوند و یا اعلام می شود اما جذابیت خاصی ندارند، برای مخاطب خود جذابیت ایجاد میکنند.
وی با بیان اینکه زمانی که شبکههای رسمی نتوانند نیاز به جذابیت در محتوا را در مردم تامین کنند، شبکههای غیر رسمی در لایههای پنهان جامعه فعالتر میشوند و خوراک مورد نظر مردم را به آنها ارائه میدهند، اظهار کرد: چهار فاکتور اصلی شبکههای مجازی غیررسمی شامل کسب اطلاعات و به روزرسانی اخبار، اطلاع رسانی و عرضه کردن خود، ایجاد فضای کسب و کار و درآمد و دریافت توجه برای فرار از تنهایی هستند.
دبیرکل خانه روانشناسان که در یک برنامه رادیویی صحبت میکرد، با تاکید بر اینکه فرهنگ حاکم بر جامعه تعیین میکند که کدام یک از فاکتورهای شبکههای مجازی باید بیشتر از دیگری پر رنگ شود، تصریح کرد: افراد مختلف برای رفع نیازهای رسانهای خود به شبکههای غیر رسمی رجوع میکنند. بسیاری از افراد به دلیل اهتمام به مد و یادگیری مشاهدهای سعی میکنند تا همانند دیگران در شبکههای مجازی فعالیت کنند.
وی با اشاره به شیوه فعالیت کاربران پرمخاطب اینستاگرامی، توضیح داد: بسیاری از کاربران پرمخاطب اینستاگرام در ابتدای فعالیت خود سعی میکنند با تولید محتوای جذاب نیاز مخاطبان خود را برآورده کنند و دنبال کنندههای بسیاری را جذب کنند و پس از جذب مخاطب به فروش یا تبلیغ محصول بپردازند.
گردآورنده: علی اکبر رضایی