در دهه اخیر بیماری سرطان پستان به شدت در حال افزایش و قربانی گرفتن است اما چرا اینگونه باید قربانی بگیرد در حالی که می شود از بروز آن تا حدودی جلوگیری کرد و حتی درمان کرد پس آگاهی از این بیماری شرط اول درمان است مانند بسیاری از بیماری های دیگر.

یکی از بیماری رایج در بین خانم‌ها سرطان پستان است که در بیشتر مواقع به دلیل عدم شناخت و غربالگری به موقع ، زمانی متوجه بروز این بیماری می‌شوند که پیشرفت کرده و درمان آن دشوار می‌شود. سرطان پستان چگونه به وجود می‌آید؟ چه علایمی دارد؟ راه‌های پیشگیری از آن چیست؟

نشانه های بیماری سرطان پستان در خانم های چیست

وجود غده در سینه: اگر خانم‌های جوان با لمس سینه متوجه توده‌ی مشکوک در آن شدند باید به پزشک مراجعه کنند. غده سرطانی به شکل توده‌ سفت بدون درد است که به یک نقطه چسپیده و حرکت نمیکند. این توده ممکن است خوش خیم یا بد خیم باشد سرطانی بودن آن تنها با معاینه قابل تشخیص میباشد.
ترشح نوک سینه: اگر بدون فشار و  خود به خود از نوک سینه ترشحات صورت خون، خونابه، آبکی، ترشحاتی که از یک پستان بیرون بیایید؛ یا این ترشحات بعد از یائسگی همراه با وجود غده در سینه باشد احتمال ابتلا به سرطان را دارد.
این ترشحات میتواند دلایل متعددی مانند اختلال هورمونی، مصرف دارو، تغییرات فیبروکیستیک، اتساع مجاری پستان، یا در خانمهای چندقلوزا امکان ترشح شیری تا چند سال وجود دارد.

تغییر پوست سینه: اگر در پوست سینه فرورفتگی، کشیدگی، برآمدگی، وجود زخم، تغییر در رنگ پوست دیده شود هر چند که دلیل قطعی ابتلا به سرطان نیست ولی باید مورد توجه قرار بگیرد. غده سرطانی رباط‌های نگهدارند پستان را کوتاه میکند که باعث فرورفتگی آن میشود.
کشیدگی همیشه از علایم سرطان نیست. بافت‌های سرطانی وقتی پیشرفت کنند باعث ایجاد زخم در سطح پستان‌ها و یا پوست آنها پرتقالی،گرمی، قرمز و بدون درد میشود. در این مواقع ممکن است تشخیص اشتباه داده شود و پزشک و بیمار تصور کنند که این علایم ناشی از بیماریهای عفونی است و مدتها تحت درمان های ضدعفونی قرار بگیرد. اما بیماریهای عفونی با تب و لرز همره است. ولی سرطان این علایم را ندارد.

تغییر نوک سینه: فرورفتگی، قرمزی، پوسته پوسته شدن همراه با خارش در نوک سینه میتواند بعد از شیردهی یا بعد از سن بلوغ اتفاق بیوفتد. اما گاهی علت این فرورفتگی وجود غده در زیر نوک سینه و یا هاله سینه است.

مطالب مرتبط : معرفی داروی قوی ضد سرطان

چگونه می توان سرطان پستان را شناخت

نوعی از سرطان پستان را بیماری پاژه نوک پستان مینامند؛ که باعث میشود نوک پستان به صورت ضایعات اگزمایی مرطوب و خشک، قرمزی، ضخامت، خارش، سوزش، سفتی و خراشیدگی نوک پستان همراه باشد. ممکن است آن را اگزما و بیماری پوستی تشخیص دهند و مدتها تحت درمان موضعی قرارگیرد. این درمان بیماری را به تاخیر می‌اندازد.

تغییر در سایز سینه: در حالت عادی سایز دو سینه کاملا یکسان نیست؛ این اختلاف کاملا فاحش نمیباشد. اما اگر به طور ناگهانی بین سایز سینه‌ها اختلافی مشاهد شد؛ باید آنها را معاینه کنیم. رشد زیاد تومورهای سرطانی در یکی از پستانها باعث میشود از حالت متقارن خارج شوند و یکی بزرگتر از دیگری شود.
بزرگ شدن غده لنفاوی زیر بغل: بزرگ شدن این غده همیشه به معنای ابتلا به سرطان نمیباشد؛ اما بهتر است که به پزشک مراجعه کنیم. ممکن است بزرگی این غده با لمس توده‌ای در سینه باشد گاهی هم توده ای لمس نمیشود. بزرگی غده لنفاوی کاهی به علت بروز دیگر سرطانها مانند ریه، تخمدانها، کبد، کلیه ومعده باشد.
پیشرفت سلولهای سرطانی باعث بسته شدن عروق لنفاوی زیربغل شده و مانع تخلیه مایع لنف اندامها میشود که تورم بازو و اندامهای فوقانی را به همراه خواهد داشت. گاهی به اشتباه علت این تورم را رماتیسم یا بیماری دیگری تشخیص میدهند. و بیمار تحت درمان مناسب قرار نمی‌گیرد.  

خال روی سینه: به وجود آمدن خال جدید در اطراف سینه یا تغییر در خال قبلی میتواند نشان دهنده سرطان پستان باشد.
احساس خستگی مفرط: خستگی و خوابآلودگی مداوم علارغم داشتن خواب کافی و یا اختلال در خواب.
سرفه‌های طولانی و گرفتگی صدا: پیشرفت سرطان و سرایت آن ریه باعث سرفه شدید و گرفتگی صدا میشود.
عدم توانایی کنترل مثانه: تکرر ادرار، قطره قطره ادرار کردن در هنگام سرفه یا خنده و ناتوانی در کنترل ادرار از علایم پیشرفت بیماری و رسیدن آن به مثانه میباشد.
کمردرد ناگهانی: اگر به صورت ناگهانی دردی در کمر و پیدا شود و به طوری که به ستون فقرات فشار بیاورد میتواند از علایم سرطان پستان باشد.
عوامل دیگری نیز وجود دارد که میتواند از علایم سرطان پستان باشد مانند: درد استخوانی در یک محل خاص، علائم تنفسی به دنبال درگیری ریه، زردی و علایم ناشی از بزرگی کبد، علائم عصبی ناشی از وجود فوده در مغز بزرگی غده لنفاوی شکم.

روش های شناخت

با اینکه راهی برای جلوگیری از بروز بیماری سرطان پستان نیست اما میتوان با تشخیص زود هنگام آن به درمان کامل این بیماری کمک کرد؛ از جمله راههای که میتوان سرطان سینه را تشخیص داد؛ عبارتند از:

از بیست سالگی به بعد سینه‌های خود را آزمایش کنید. بدین صورت که در مقابل آینه این مراحل را انجام دهید: دستها را به صورت آوبزان در دو طرف بدن نگاه دارید؛ دستها را به بالا و صاف قرار دهید؛ دستها را روی کمر فشار دهید و شانه را به عقب بکشید و یا خم شوید و دستها را در دوطرف بدن به صورت آویزان قرار دهید و سینه‌ها را بررسی کنید.
چند روش برای آزمایش پستان: اولین روش تنها با نرمه انگشتان سینه را لمس کنید هیچگاه سینه را با انگشت شست و انگشتان دیگر فشار ندهید زیر ممکن است اشتباها احساس وجود غده کنید.

دوم: سینه را به صورت دایره تصور کنید و مانند عقربه‌های ساعت آن را لمس کنید به گونه ای که تمام سینه از استخوان ترقوه تا لبه پایینی دنده‌ها و از جناغ سینه تا تمام زیر بغل را بررسی کنید.

پستان‌ها را فشار مختصری دهید و به ترشحات نوک پستانها توجه کنید. در زیر دوش حمام هم میتوان سینه‌ها را لمس کرد و به علت خیس و لغزنده بودن غده بهتر قابل تشخیص است.

زنان ۲۰ الی۴۰ ساله سه سالی یکبار و زنان ۴۰ سال به بالا سالی یکبار باید برای معاینه سینه خود به پزشک متخصص مراجعه کنند. بهتر است بعد از قطع عادت ماهانه در روزهای اول و در دوران یائسگی، حاملگی، شیردهی در روز اول ماه معاینه را انجام دهید.
داشتن زمینه‌های سرطان پستان
خانم های بالای۳۹-۳۵ سال، سالی یکبار باید ماموگرافی کنند. ماموگرافی همان تصویربرداری با اشعه ایکس است.
نمونه‌برداری یا بیوپسی: نمونه‌برداری از تومور به دو صورت انجام میشود؛ یکی به روش بیوپسی که در این روش به وسیله بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی قسمتی از سینه بیمار که بستگی به اندازه تومور دارد را برش میزنند و تمام یا بخشی از تومور را درمی‌آوردند و محل برش را بخیه میکنند. با میکروسکوپ تومور را مورد بررسی قرار میدهند تا مشخص شود که سراطانی هست یانه؟
نمونه‌برداری با سوزن روش دیگری برای تشخیص بیماری است. در این روش با بی‌حسی موضعی برش کوچکی روی قسمتی که تومور وجوددارد انجام میدهند و به وسیله سورن مخصوصی به نام core چندین نمونه از تومور را برمیدارند و آزمایش میکنند.

مطالب مرتبط : سرطان و 5 راه پیشگیری موثر

به چه علت سرطان پستان می گیرند

هنوز عوامل اصلی بروز این بیماری مشخص نشده بنابراین تمام زنان در معرض ابتلاء به بیماری سرطان‌اند؛ شرایطی هم برای بروز این بیماری پیش بینی شده اما دلایل قطعی نیستند که  در زیر به مهمترین آنها اشاره کرده ایم:

داشتن سابقه سرطان پستان در خود فرد یا خانواده او (مانند مادر، خواهر، دختر) خطر ابتلا فرد در سنین پایین‌تر و سرطان دو پستان را افزایش میدهد. عوامل ژنتیکی دیگری در بروز این بیماری موثرند؛ که عبارتند از: تشخیص دو یا سه نوع سرطان در یک فرد، سرطان دو طرفه یا چند کانونی در یک فرد، تشخیص سرطان در سنین جوانتر نسبت به سن مورد انتظار در سرطان پستان، ابتلا به سرطان پستان در یک فرد مذکر خانواده.
نازایی و بچه دار نشدن، مصرف داروهای ضدبارداری در شرایط خاص، درمان‌های هورمونی بعد یائسگی، عدم سابقه شیردهی به فرزندان:
مصرف داروهای ضدبارداری به مدت چهار سال یا بیشتر برای زنان جوان و قبل از بارداری اول به بروز این بیماری کمک میکند. اثر این داروها تا ده سال بعد از مصرف نیز در بدن دیده میشود.

درمانهای هورمونی بعد از یائسگی برای دلایلی مانند: کاهش گرگرفتگی و تعریق شبانه پس از یائسگی، کاهش خشکی مجرای تناسلی، برطرف شدن خستگی و تغییرات خلقی ناشی از یائسگی، برطرف شدن اختلالات خواب، برطرف شدن درجاتی از بی اختیاری ادرار، کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی، جلوگیری از پوکی استخوان؛ مورد استفاده قرار میگیرند.

پزشک برای تجویز این دارو باید عواملی مانند: سابقه مشکلات قلبی و فشارخون، سابقه مشکلات انعقاد خون، سابقه بیماری کیسه صفرا، سابقه ابتلا به سرطان پستان در فرد یا بستگان نزدیک او را مورد بررسی قرار دهد.

شیردهی بیش از شش ماه میتواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد در واقع شیردهی قیل از یائسگی و در سنین جوانتر مانند یک عامل حفاظتی برای سینه‌ها میباشد

قاعدگی زرد هنگام و یائسگی دیررس: سن بلوغ زیر ۱۲ سال به نسبت بلوغ در سن بالای ۱۵ سالگی و هر عاملی که باعث میشود بدن با استروژن تماس بیشتری داشته باشد خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش میدهد. زنانی که فعالیتهای هورمونی تخمدانهای خود را بیش از چهل سالگی از دست داده اند نسبت به زنانی که به طور طبیعی در سن ۵۵ سالگی یائسه شده اند؛ کمتر در معرض این بیماری‌اند.
زمانی که زایمان در سن بالای سی و پنج سال باشد بهتر است که به سلامت پستانهای خود توجه کنیم. بارداری در سن پایین باعث میشود که بافت پستان به بلوغ زودرس برسد و حساسیت سینه نسبت به عوامل سرطان‌زا کاهش یابد.
مصرف الکل و دخانیات: دود ناشی از سیگار حاوی عوامل سرطان‌زاست. در نتیجه افرادی که در سن نوجوانی سیگار میکشند یا در معرض استشمام دود آن قرار دارند. ممکن است به این بیماری دچار شوند. الکل نیز سرمی استرادیول را افزایش میدهد که آن هم به بروز سرطان پستان کمک میکند.
سابقه تابش زیاد اشعه یونیزان (رادیوترابی) به قفسه سینه: زنانی که در بمباران شیمیایی زنده مانده‌اند یا زنانی که به علل مختلف مدام تحت عکسبرداری قفسه سینه قرار گرفته اند خطر ابتلا وجود دارد البته به پایین بودن سن بیمار در این مسئله دخیل است.
عوامل دیگری که میتواند در بروز این بیماری دخیل باشد؛ عبارتند از: چاقی پس از یائسگی، مصرف زیاد چربی حیوانی در رژیم غذایی ، یائسگی دیررس در سنین بالای ۵۵ سال، بیماری‌های خوش خیم پستان، ابتلا به سایر سرطان‌ها، تجمع سموم ارگانوکلرهD.D.T در بدن، قرار گرفتن در معرض میدان‌های الکترو مغناطیسی.

مطالب مرتبط : مهار سرطان به آسان ترین شکل ممکن

آمار سرطان  سینه زنان ایرانی

آخرین آمارها در ایران مربوط به سال ۹۷ هستند. ایرنا سال گذشته به نقل از محمد هادی‌زاده، عضو هیات‌ علمی مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفته است که «زنان ایران نسبت به سایر کشورهای دنیا کمتر به این بیماری مبتلا می‌شوند» و «نسبت شیوع سرطان پستان در ایران ۳۰ به یکصد هزار است». با این حال او از افزایش شش درصدی سرطان پستان در ایران خبر داده است.

به گفته هادی‌زاده سن یکی از عوامل مؤثر در ابتلا به سرطان است و با افزایش سن، احتمال ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد. به گفته او، علت پایین بود ن آمار سرطان پستان در ایران، جمعیت جوان‌تر در ایران است. او هشدار داده است که در دهه‌های آینده آمار ابتلا به سرطان پستان در ایران هم بیشتر می‌شود.

البته سرطان پستان می‌تواند در مردان هم بروز کند اما آمار آن بسیار کم‌تر است. به گفته این پزشک ۹۹ درصد مبتلایان به سرطان پستان را زنان و یک درصد را مردان تشکیل می‌دهند و «در ایران نیز سالانه چیزی حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ مرد به سرطان پرستان مبتلا می‌شوند».

پنج سال پیش بهزاد رحمانی، رئیس هیئت مدیره انجمن جراحان عمومی ایران، از افزایش آمار ابتلا به سرطان پستان در ایران خبر داده بود. او گفته بود: «آمار فعلی ابتلا به سرطان سینه در کشور حدود ۲۵ درصد است، به این معنی که اگر همه زنان ۸۰ سال عمر کنند یک نفر از هر چهار نفر به سرطان سینه مبتلا می‌شود. درحالی که این آمار قبلا بسیار کمتر بوده است.»

او به "استرس" به عنوان یکی از عوامل بسیار موثر در تضعیف سیستم ایمنی بدن و ابتلا به سرطان اشاره کرده بود. به گفته او «استفاده از مواد نگهدارنده در غذاها، ترکیبات بنزین در هوا و مصرف سیگار به عنوان دیگر عوامل تاثیرگذار در ضعف سیستم ایمنی و ابتلای افراد به سرطان» است.

راه های درمان سرطان پستان چیست

اگر بیماری را در همان مراحل اولیه تشخیص بدیم احتمال درمان آن افزایش مییابد. در گذشته برای درمان این بیماری تمام سینه را با جراحی برمیداشتند؛ این قطع عضو باعث میشد بیمار را به لحاظ روحی دچار افسردگی شود. اما حالا با پیشرفت علم تنها غده و قسمت‌های از اطراف آن را برمیدارند. البته نیز به دلیل انتشار بیماری یا علت کسانی وراثتی بودن بیماری مجبور میشوند کل سینه را بردارند.