یکشنبه, ۰۵ تیر ۱۴۰۱ ۲۲:۴۴

صفر تا صد ساز فلوت

صفر تا صد ساز فلوت
در این مقاله قصد داریم بیشتر با این ساز آشنا شویم و با تاریخچه، ساختار، طریقه ی نواختن فلوت آشنا شویم.

تیتربرتر: یکی از مشهورترین سازهای بادی در جهان که دارای قدمت بالایی است امّا در ایران کاربرد کمتری دارد، ساز ” فلوت ” میباشد. این ساز در طول تاریخ نام های مختلفی داشته و همچنین دارای انواع گوناگونی مانند فلوت آلتو، باس، پیکولو و … میباشد اما بارزترین آنها، فلوت کنسرتی است که با همان نام فلوت رایج میباشد. از نظر ظاهری، این ساز تقریباً مشابه ساز ایرانی نی میباشد امّا از نظر ساختاری تفاوت هایی دارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

تاریخچه فلوت

تاریخچه فلوت
تاریخچه فلوت

همانطور که گفته شد، ساز فلوت جزء قدیمی ترین سازهای جهان میباشد و طبق نشانه های موجود، قدمت این ساز به ۵۰ هزار سال میرسد. جنس این ساز در ابتدا تماماً از چوب بوده ولی ساختار جدید آن که امروزه نیز مرسوم است، از فلز ساخته میشود. نوع فلزی این ساز در قرن ۱۹ میلادی توسط فردی به نام ” تئوبالد بوهم ” ساخته و به جهان معرفی شده است.

محل ابداع این ساز، کشور آلمان بوده و با گذشت زمان، در تمامی کشورهای جهان شناخته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین گفتنی است که این ساز را نام های مختلفی مانند فلوت استاندارد، فلوت کنسرتی، فلوت کلیددار، فلوت کوک دو و … نیز میشناسند امّا عموم مردم، به همان نام تنهای فلوت قناعت میکنند.

برلیوز آهنگساز نامی فرانسوی (1803-۱۸69) که کتاب معروف او به نام (ساز شناسی و ارکستر شناسی) که حتی امروزه هم یکی از معتبرترین کتب در این رشته است، فلوت را با عبارت (تقریبا فاقد قدرت بیان) توصیف می کند. صدای فلوت را در ارکستر سمفونیک اغلب همراه با صدای تیز و نافذ پیکولو (نوعی فلوت کوچک که صدای آن یک اکتاو از صدای فلوت معمولی زیرتر است) می شنویم.

ساختار فلوت

ساختار فلوت
ساختار فلوت

ساز فلوت بر خلاف ظاهر فریبنده اش، ساختار ساده ای دارد. تمام ساختار این ساز به ۳ قسمت سرساز، بدنه و بخش انتهایی ساز تقسیم بندی میشود. سرساز بخشی است که دهانه ی ساز حضور دارد و دو بخش دیگر یعنی بدنه و بخش انتهایی ساز، قسمت هایی هستند که کلیدها روی آن قرار گرفته اند.

این ساز بر خلاف ساکسیفون و کلارینت، قَمیش (تکه ای چوبی که روی دهانه ی ساز قرار میگیرد) ندارد و با دمیدن در قسمت بالایی دهانه ی ساز، صدای آن منتشر میشود. جنس این ساز معمولاً از فلز میباشد امّا در برخی موارد از نقره و طلا نیز ساخته میشود.

مطالب مرتبط:

نواختن فلوت

نواختن فلوت
نواختن فلوت

نواختن ساز فلوت به این صورت است که نوازنده کاملاً صاف و بدون اینکه قوز کند، ایستاده و دهانه ی ساز را رو به روی دهان خود قرار میدهد و در قسمت بالایی آن میدمد. باید توجه داشت که دست چپ نوازنده، روی کلیدهای قسمت میانی ساز و دست راست نوازنده، روی کلیدهای پایینی ساز قرار خواهد گرفت.

این ساز را به صورت نشسته نیز میتوان نواخت امّا بر روی استیج، معمولاً نوازنده ها به صورت ایستاده نوازندگی میکنند. در صورتی که روی صندلی و یا روی زمین نشسته و در حال نواختن این ساز میباشید، این نکته را در نظر داشته باشید که کمرتان قوز نکند و در حالت کاملاً صاف باشد.

نگهداری از فلوت

هر سازی در این جهان، مانند یک حیوان خانگی است و شما پس از خرید ساز موردنظر، نیاز به مراقبت و نگهداری از آن دارید تا مشکل خاصی برای ساز شما ایجاد نشود؛ ساز فلوت نیز از این قاعده مستثنی نیست و در ادامه به نکاتی در راستای نگهداری از این ساز اشاره شده است که با رعایت کردن آنها، موجب میشود که کیفیت سازتان را در دراز مدّت حفظ نمایید.

  1. فلوت از جمله سازهای ظریف دنیای موسیقی میباشد. در نتیجه مراقب باشید که سازتان ضربه شدید نخورد چرا که موجب شکستگی میشود و کیفیت آن به شدّت اُفت پیدا خواهد کرد.
  2. پس از تمرین و نواختن، سازتان را درون هاردکیس آن قرار دهید.
  3. همیشه سازتان را تمیز نگه دارید و از انباشته شدن گرد و غبار بر روی بدنه ی سازتان جلوگیری کنید.
  4. حتماً داخل سازتان را با یک دستمال نخی تمیز کنید زیرا پس از تمرین کردن و نواختن این ساز، رطوبت دهان شما وارد این ساز شده و این رطوبت در درازمدّت به ساز شما لطمه وارد خواهد کرد.

انتخاب یک فلوت مناسب

انتخاب یک فلوت مناسب
انتخاب یک فلوت مناسب

همانطور که گفته شد، ساز فلوت انواع مختلفی دارد که میتواند انتخاب فلوت مناسب برای شروع یادگیری را برای شما کمی دشوار کند. در ادامه نکاتی را ذکر میکنیم که میتوانید با در نظر گرفتن آن ها، انتخاب مناسب تری داشته باشید.

جنس فلوت

جنس فلوت بر صدایی که از آن خارج میشود، تاثیر میگذارد. فلوت از جنس نقره یکی از بهترین و پرطرفدارترین انواع این ساز است. فلوت‌ها از جنس تیتانیوم یا پلاتین هم موجودند.

سطح مهارت

ساز فلوتی که برای مبتدیان ساخته میشود، مسلماً با فلوت های حرفه ای متفاوت است. اگر قصد یادگیری این ساز را دارید، بهتر است ابتدا به سراغ فلوت هایی بروید که سبک هستند و برای نواختن به هوای کمتری نیاز دارند. فلوت ریکوردر می تواند انتخاب خوبی برای مبتدیان باشد. اما اگر نوازنده‌ فلوت حرفه ای هستید و یا قصد ارتقای ساز خود را دارید، سایر انواع این ساز نیز می‌توانند با توجه به سطح مهارت و علاقه شما، گزینه های خوبی باشند.

بدنه ساز

گاهی بر روی سطح فلوت خراش های مویی و بسیار کوچکی مشاهده میشود، این خراش ها از کیفیت صدای فلوت و نت های آن به هنگام نواختن، میکاهند. همچنین تمام قطعات باید در جای خود قرار گرفته باشند و چیزی از آن‌ها کم نشده نباشد.

مهارت نفس گیری

فلوت مناسب برای شروع نوازندگی، فلوتی است که نیاز به حجم هوای کمتری برای نواختن داشته باشد، به همین دلیل بهتر است ابتدا به سراغ فلوت رکوردر و یا پن فلوت سرخپوستی از جنس بامبو بروید. فلوت های چوبی عموما به هنگام نواختن نیاز به حجم هوای بیشتری دارند و برای نوازندگان حرفه‌ای، گزینه مناسب تری هستند.

وزن ساز

به طور کلی هر چه وزن ساز مورد نظر شما کمتر باشد، در دست گرفتن و کنترل آن آسان تر خواهد بود، به همین دلیل اگر نوازنده ای مبتدی هستید، بهتر است به سراغ فلوت های چوبی که وزن بیشتری دارند، نروید زیرا کنترل آن ها نیازمند مهارت بیشتری میباشد.

پد اسفنجی

زیر کلیدهای فلوت، پدهای رنگی و اسفنجی قرار دارد که باید حفره های موجود در آن بخش از ساز را به خوبی بپوشانند. هنگام خرید فلوت دقت کنید که این پدهای اسفنجی سالم و عاری از هر گونه آلودگی باشند. این پدها قابلیت تعویض هم دارند.

ساختار لبه فلوت

جنس قسمت سر فلوت، در کیفیت صدای آن بسیار مهم است. به همین دلیل اگر توانایی خرید فلوت نقره را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم به سراغ فلوت‌هایی بروید که سری نقره داشته باشند. همچنین توجه کنید که لبه فلوت به گونه‌ای باشد که به هنگام نواختن، لب‌های شما را اذیت نکند.

ساز فلوت یکی از دیرینه ترین سازهای شناخته شده در جهان است که بر اساس عقیده بسیاری، قدمت آن به هزاران سال پیش باز می‌گردد. ساز فلوت انواع مختلفی دارد که میتواند انتخاب بهترین گزینه را کمی دشوار کند. در این مطلب سعی بر آشنایی شما با این ساز داشتیم، امیدواریم با در نظر گرفتن مواردی که پیش تر گفته شد، بهترین و مناسب ترین انتخاب را داشته باشید و از صدای ساز خود لذت ببرید.

آنچه دیگران میخوانند:

گردآورنده: زهرا فرامرزی