شعار سال ۲۰۱۹ روز جهانی هپاتیت «سرمایه‌گذاری برای حذف هپاتیت و پیدا کردن میلیون‌ها نفری که از بیماری خود بی‌اطلاع هستند» انتخاب شده که راهکار‌ها و اقداماتی را برای هدایت مردم جهان برای از بین بردن این بیماری مهلک ارائه می‌دهد.
عامل بیماری هپاتیت ویرال (ویروسی) یک ویروس است و در ابتدا می‌تواند مثل یک سرماخوردگی بروز نماید؛ ولی بیماری مزمن هپاتیت "C" بر عکس سرماخوردگی معمولی به دلیل از کار افتادن کبد و مشکل بودن درمان می‌تواند حیات بیمار را تهدید کند. بیشتر مبتلایان به هپاتیت از نوع C و B علائمی ندارد. برخی از این بیماران علائم سرشتی عفونت ویروسی را نشان می‌دهند از قبیل خستگی، دل درد، لاغری شدید، درد عضلانی و تهوع و بی اشتهایی، ولی در موارد پیشرفته علائم نارسایی کبدی بروز می‌کند که شامل تورم شکم، اندامها، یرقان و خونریزی‌های گوارشی و … است.
در ایران بالغ بر ۳٪ افراد آلوده به این ویروس می‌باشند. حدود ۷۵ الی ۸۰ درصد از افرادی که تازه به این ویروس مبتلا شده‌اند، دچار پیشرفت و مزمن شدن این بیماری شده و از بین آن‌ها نیز ۶- الی ۷۰ درصد به بیماری‌های مزمن کبدی دچار می‌شوند. از بین افراد حدود ۵ الی ۲۰ درصد به سیروز کبدی مبتلا شده و ۱ الی ۵ درصد آنان بر اثر بیماری سیروز کبدی یا سرطان کبد می‌میرند. لازم است به نوع دیگری از هپاتیت اشاره شود که بر اثر تخریب سلولهای کبدی توسط سیستم دفاعی بدن صورت می پذیرد و به آن هپاتیت خودایمنی یا اتو ایمیون گفته می شود. هپاتیت اتو ایمیون یا خود ایمنی بیماری است که در آن سیستم ایمنی بدن، سلول های کبدی را دچار التهاب می کند.از علل التهاب کبد می توان به هپاتیت های ویروسی، استفاده از برخی داروها و تجمع چربی در کبد، هپاتیت اتو ایمیون یا خود ایمنی اشاره کرد.درصورتی که این بیماری مزمن به موقع تشخیص و درمان نشود، کبد فرد دچار نارسایی شدید در عملکرد یا سیروز خواهد شد. علت ایجاد این بیماری هنوز کاملا شناخته نشده است اما زنان و دختران جوان بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند به طوریکه حدود 70 درصد این بیماری در زنان دیده می شود و کودکان نیز از این بیماری مصون نیستند. هپاتیت اتو ایمیون یا خود ایمنی مسری نیست، برخی از بیماران علائم این بیماری را مانند سرما خوردگی شدید یا آنفلوانزا گزارش داده اند و همچنین بسیاری از بیماران از علائمی مانند ضعف و خستگی شدید شکایت داشتند و حتی بعد از مدت طولانی دچار زردی یا یرقان می شوند. از دیگر نشانه های شایع بیماری هپاتیت اتو ایمیون به مواردی زردی (یرقان)، خستگی شدید، بی اشتهایی،درد روی ناحیه کبد، بزرگ شدن کبد، خارش، درد مفاصل و گاهی جوش های شدید صورت در دختران جوان و اختلالات قاعدگی اشاره کرد. آزمایش خون مربوط به آنزیم ها کبدی، سونوگرافی و بیوپسی (نمونه برداری) کبد از مهم ترین ابزارهای تشخیصی هپاتیت خودایمنی است. هدف از درمان این بیماری کم کردن التهاب کبد است و با توجه به نقش سیستم ایمنی بدن بیمار در روند بیماری، درمان اصلی مبتلایان از طریق داروهای مهار کننده ایمنی است. بیماری سیر پیشرونده خود را در کبد به صورت خاموش طی می کند و بیماران گاهی در مراحل پیشرفته به پزشک مراجعه می کنند.
مطالب مرتبط : سرمایه‌گذاری برای مبارزه با هپاتیت افزایش یابد
به گفته امیرعلی سهراب‌پور، رئیس شبکه هپاتیت، «سازمان بهداشت جهانی برای برخورد با عفونت‌های مهم بشر به ویژه عفونت‌های ویروسی برنامه‌ریزی کرده و در نظر دارد تا سال ۲۰۳۰ در جهت حذف هپاتیت C از کشور‌ها اقدام کند.» در حالی که هپاتیت پنج نوع است، مهمترین آن هپاتیت‌های ویروسی B، A و C هستند. ۳۲۵ میلیون نفر در دنیا با هپاتیت B و C زندگی می‌کنند و در سال ۲۰۱۷، حدود دو میلیون و ۸۵۰ نفر به این بیماری مبتلا شدند. این در حالی است که تخمین زده می‌شود ۳۰۰ میلیون نفر از بیماری خود بی‌اطلاع هستند.
انواع هپاتیت
هپاتیت A
شیوه انتقال
نشستن دست‌ها
تماس جنسی با فرد آلوده
خوردن و آشامیدن غذا، آب و مایعات آلوده به ویروس هپاتیت A
مصرف موادمخدر
علائم بیماری
زرد شدن چشم‌ها و پوست
تب، حالت تهوع و استفراغ
مدفوع تیره یا رنگ‌پریده
معده‌درد
احساس خستگی یا کاهش اشتها
روش‌های کنترل
شستن دست‌ها با آب ولرم و صابون بعد از اجابت مزاج و قبل از غذا خوردن و آماده کردن غذا
اگر به هر دلیلی در معرض ابتلا به هپاتیت A هستید، خودتان را واکسینه کنید
افراد در معرض خطر
افرادی که موادمخدر مصرف می‌کنند
افراد کارتن‌خواب و بی‌خانمان
افرادی که به تازگی در زندان بوده‌اند
افرادی که از قبل سابقه بیماری کبدی داشته‌اند
هپاتیت B
هپاتیت B طی ۲۰ سال گذشته در ایران مهمترین علت بیماری کبدی بوده است.شیوع این نوع از هپاتیت در ایران ۳ درصد (از هر ۱۰۰ ایرانی ۳ نفر مبتلا) بوده و ۹۵ درصد موارد خود به خود بهبود می‌یابد.
شیوه انتقال
خون و ترشحات آلوده
از طریق تماس خون فرد آلوده با خون یا زخمی در بدن فردی دیگر
تماس جنسی
انتقال از مادر به فرزند
روش‌های کنترل
شناسایی افراد مبتلا به عفونت ویروسی
اطلاع‌رسانی نسبت به شیوه‌های انتقال
در ۹۸ درصد موارد واکسیناسیون مؤثر است
افراد در معرض خطر
نوزادانی که از مادران مبتلا متولد می‌شوند
معتادان تزریقی
افرادی که با فرد مبتلا تماس جنسی داشته‌اند
مبتلایان به اختلالات کبدی
علائم بیماری
زردی پوست و چشم‌ها
تیرگی ادرار
خستگی مفرط
حالت تهوع و استفراغ
درد شکمی
نارسایی کبدی
چه کسانی باید واکسن هپاتیت B تزریق کنند؟
همسر و اعضای خانواده فرد مبتلا
کادر درمانی شامل پزشکان، پرستاران و دانشجویان پزشکی و پرستاری و آزمایشگاهی که با خون افراد مختلف در ارتباطند
افرادی که مبتلا به بیماری کبدی بوده‌اند.
هپاتیت C
۷۱ میلیون نفر در دنیا مبتلا به هپاتیت C هستند. مرگ ۳۹۹ هزار نفر در سال ۲۰۱۶ گزارش شده است. در ایران از هر ۳۰۰ نفر، یک نفر مبتلا به هپاتیت C است. می‌توانیم با درمان هر فرد مبتلا به هپاتیت C، مانع از ابتلای ۱۰ تا ۲۰ نفر شویم. هپاتیت C اگر به موقع درمان نشود، در ۷۰ تا ۸۰ درصد موارد مزمن شده و کبد را از بین می‌برد.
شیوه انتقال
انتقال از خون آلوده به ویروس که معمولا بر اثر تزریق خون آلوده ایجاد شده انتقال از سوزن آلوده که بیشتر در معتادان تزریقی شایع است از طریق تماس خون فرد آلوده با خون یا زخمی در بدن فردی دیگر
علائم بیماری
دو هفته تا شش ماه دوره نهفتگی بیماری
در ۸۰ درصد موارد بدون علائم
تب
خستگی
کاهش اشتها
تهوع و استفراغ
درد شکمی
تیرگی ادرار
مدفوع رنگ‌پریده
درد مفاصل
زردی پوست و چشم‌ها
افراد در معرض خطر
بیماران مبتلا به اچ. آی. وی (۵۰ درصد مبتلا به هپاتیت C).
معتادان تزریقی ۳۰ درصد (یعنی از هر سه تا ۲۰نفر، یک نفر مبتلاست)
افرادی که حتی یک بار وارد زندان شده‌اند
افرادی که خالکوبی یا تتو انجام می‌دهند به‌ویژه در اماکن غیربهداشتی.
