به گزارش گروه اجتماعی تیتربرتر؛ آموزش مجازی که این روزها به خاطر شیوع ویروس کرونا در کنار سایر روشهای آموزشی در دانشگاه استفاده میشود می تواند برخی نواقص و کمبودهای موجود در نظام آموزش دانشگاهی را برطرف سازد.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: با این حال برای بعضی از رشتهها و دروس، امکان برگزاری کلاس به صورت مجازی وجود ندارد و باید دانشجو در محیط کلاس و آزمایشگاه بتواند به مهارت لازم در آن درس دست پیدا کند.
پیشقدم افزود: گاهی در آموزش مجازی امکان مدیریت ۵۰ نفر دانشجو به صورت همزمان برای استاد وجود ندارد و ممکن است امر آموزش با اخلال رو به رو شود.
وی اضافه کرد: ارتباط چهره به چهره در بسیاری از کلاسها به اساتید و دانشجو در امر آموزش و برطرف کردن ابهام دانشجویان کمک بسیار زیادی کرده است که نباید از آن غفلت کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: با توجه به امکان آموزش مجازی در بسیاری از مراکز آموزشی دنیا هنوز بسیاری از دانشگاههای بزرگ به صورت کامل به سمت آموزش مجازی نرفتهاند و از آن به عنوان یک ابزار کمکی استفاده میکنند.
پیرو مصوبه شورای دانشگاه فردوسی مشهد و با توجه به عدم برگزاری کلاسهای آموزشی حضوری تا پایان سال ۱۳۹۸ آموزش در این دانشگاه به صورت مجازی پیگیری میشود و در صورتی که به هر دلیل برگزاری کلاس مجازی در زمان خود امکان پذیر نباشد کلاسهای جبرانی دروس در روزهای کاری و ایام تعطیل تا پایان نیمسال تحصیلی جاری برگزار خواهد شد.
براساس آخرین آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اضافه شدن ۳۰ مبتلای جدید، تعداد مبتلایان به کرونا در خراسان رضوی به ۴۲۵ نفر رسید که ۲۷۳ نفر از کل مبتلایان به ویروس کرونا در این استان در مناطق زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد قرار دارند و بقیه در مناطق زیرپوشش سایر دانشکدهها و دانشگاههای علوم پزشکی این استان هستند.
اینترنت رایگان برای معلمان و دانشآموزان
مرکز پژوهشهای مجلس در راهکاری تصریح کرده است که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات حجم اینترنتی رایگان در اختیار معلمان و دانشآموزان قرار دهد تا معلمان بتواند به آموزش مجازی در بستر شبکه پیامرسانهای داخلی و مجاز اقدام کنند.
دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ این مرکز در گزارشی با عنوان «بررسی مشکلات و چالشهای آموزش الکترونیکی وزارت آموزش و پرورش» آورده است؛ درحال حاضر دامنه شیوع ویروس کرونا تمامی استانهای کشور را دربرگرفته است. در مواجهه با گسترش ویروس و بهمنظور حفظ سلامت بخش عظیمی از جمعیت کشور، وزارت آموزش و پرورش مشابه سایر کشورها مدارس را تعطیل کرده است. تدوام شرایط موجب خواهد شد تا موضوع جبران عقبماندگی تحصیلی دانشآموزان اهمیت بسزایی پیدا کند. بر همین اساس وزارت آموزش و پرورش سازوکارهای متعددی با محوریت «آموزش از راه دور» پیش گرفته است و بیشترین تمرکز این وزارتخانه در وضعیت کنونی ارائه آموزشها از طریق تلویزیون برای دانشآموزان است. بنابر ظرفیتها و زیرساختهای موجود، سازوکارهای در پیش گرفته شده در عین ارزشمندی با کمبودهای و نقدهای جدی همراه است.
گزارش مرکز پژوهشهای مجلس با هدف اصلاح امور و ارتقای سطح آموزشهای از راه دور، به بررسی مشکلات و چالشهای فراروی این نوع آموزشها پرداخته و راهکارهایی را برای بهبود وضعیت ارائه داده است.
گزارش مرکز پژوهشهای مجلس با بررسی آموزش الکترونیکی، عنوان کرده است که وزارت آموزش و پرورش با استفاده از ظرفیت دیگر شبکههای رسانه ملی به ویژه شبکههای رادیویی (که تاکنون مغفول مانده است) به تولید و ارائه برنامههای آموزشی تمامی دروس با در نظر گرفتن همه دانشآموزان عادی و دانشآموزان با نیازهای ویژه اقدام کند.
این مرکز در راهبردی دیگر تصریح کرده است که وزارت آموزش و پرورش با توجه به غلبه رویکرد آموزشی بر آموزشهای تلویزیونی فعلی، از ظرفیت شبکه پویا (نهال) و شبکه امید برای ارائه آموزشهای تربیتی، پرورشی و مهارتهای زندگی بهویژه برای نوآموزان پیشدبستانی و دانشآموزان دوره ابتدایی استفاده کند.
همچنین آموزشهای مجازی ارائه شده نمیتواند جایگزین آموزشهای مدرسهای شود بنابراین فرایند یادگیری و زمان واقعی آموزش محقق نمیشود. ازاینرو سال تحصیلی با مصوبه مجلس (با توجه به محدودیت قانون بازگشایی مدارس در آغاز مهرماه هرسال، مصوب 1376) بهمنظور جبران تعطیلات بهوجود آمده، تغییر یابد.
راهکار دیگر مرکز پژوهشهای مجلس میافزاید وزارت آموزش و پرورش بستههای آموزشی بهمنظور آموزش تولید محتوای الکترونیکی و نحوه ارائه آن برای معلمان در اسرع وقت تهیه و توزیع کند.
مرکز پژوهشهای مجلس در راهکاری دیگر تصریح کرده است که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات حجم اینترنتی رایگان در اختیار معلمان و دانشآموزان قرار دهد تا معلمان بتواند به آموزش مجازی در بستر شبکه پیامرسانهای داخلی و مجاز اقدام کنند.
برتری آموزش مجازی به آموزش حضوری
مدرسان و توسعه دهندگان احتیاج به تغییر شکل کلی در نحوه تدریس، یادگیری مهارت های نوین، استفاده از روش های متفاوت، یادگیری کامل بهره وری از ابزار توسعه و طراحی و در انتها نیاز به تغییر روش از مربی محور به شاگرد محور دارند.
آموزش حضوری :
در زمان برگزاری دوره های آموزش حضوری با هماهنگی قبلی است، محل برگزاری آن به صورت عمومی در مکان های مشخص و به صورت اختصاصی امکان پذیر می باشد. اما مقایسه نرم افزار آموزش مجازی LMS و حضوری در این است که هزینه این نوع دوره ها به علت نیاز به تجهیزات فیزیکی زیاد، بالا است ولی یادگیری در این نوع دوره ها از سطح خوبی برخوردار می باشد. استفاده از اساتید برجسته و کارگاه های آموزشی مجهز از جمله مزایای مهم این نوع دوره ها محسوب می گردد.
آموزش مجازی :
یکی از اهمیت آموزش مجازی یا کلاس مجازی با حضوری در این است اگر شما شاغل هستید میتواند این نوع آموزش برای شما بسیار آیده آل باشد , لازم نیست که شما در تمامی کلاسها شرکت کنید زیرا این کلاسها ضبط میشوند و شما بعدا میتوانید انها را دانلود کرده و استفاده نمایید.
چند دلیل برتری آموزش مجازی به آموزش حضوری در این است که آموزش حضوری نیاز به تجهیزات فیزیکی زیاد بالا است ولی یادگیری در این نوع دوره ها از سطح خوبی برخوردار می باشد ولی در آموزش مجازی اگر شما شاغل هستید میتواند این نوع آموزش برای شما بسیار آیده آل باشد.
در حدود ۱۵ سال قبل، آموزش مجازی متدی آزمایشی برای تدریس موضوعات بسیار تکنیکی بود. امروزه، مدرسان کلیه رشته ها از آموزش آنلاین برای آموزش هر مطلبی استفاده می کنند. یافتن یک مدرسه یا دپارتمان آموزشی که آموزش مجازی را در برنامه های کار خود نگنجانده باشد، دشواراست.
با نهایت تاسف، بعضی از مدرسان با تجربه که به تازگی از آموزش مجازی مطلع شده اند، در برابر تشکیل دوره های آنلاین مخالفت می کنند که بیشتر به دلیل کمبود دانایی در این مورد و یا بسیاری از آنهایی که اطلاعات ناقصی در حوزه مجازی دارند، بیشتر از همان روش های آموزشی سنتی در انواع یادگیری الکترونیکی استفاده می کنند، با اینکه تعاملات، فعالیت ها و رخدادهای یک کلاس درس در چنین محیط هایی غیر عملی و بدون دلیل است.
اگر چه آموزش مجازی نزدیکی بسیار زیادی به یک کلاس درس را دارد، این نوع آموزش دارای بعضی ویژگی های منحصر به فرد نیز است. نقش مربی نیز در این آموزش ها متفاوت است. کل این گفته ها به این منظور است که مدرسان و توسعه دهندگان احتیاج به تغییر شکل کلی در روش تدریس روش تدریس آموزش مجازی، یادگیری مهارت های نوین، استفاده از روش های متفاوت، یادگیری کامل بهره وری از ابزار توسعه و طراحی و در انتها نیاز به تغییر روش از مربی محور به شاگرد محور دارند.
آموزش های متعددی بصورت آنلاین و یا غیر حضوری شروع به انتشار در ایران نموده اند. در زیر، لیستی از تفاوت های عمده آموزش در کلاس و آموزش آنلاین آورده شده است.
1) زمینه های لازم آموزش مجازی
حوزه و روش تدریس آموزش مجازی که سامانه آموزش مجازی باید داشته باشد بسیار گسترده است اگر درباره آموزش مجازی بخواهیم بدانیم بر عکس آموزش معمولی در کلاس فعالیت فردی است؛ فردی بودن آموزش آنلاین صادق خواهد بود حتی اگر کلیه اشخاص تحت آموزش درون یک اتاق باشند و همگی به اتفاق یک کار مشابه را انجام دهند. مربیان باید دوره ها را با توجه به این قضیه طراحی کنند. برای مثال، انزوا موجب خواهد شد که دانش آموزان آن دوره را نادیده گرفته و حذف کنند، در صورتی که روش های مناسب انگیزشی و حمایتی و بازخورد مناسب می تواند این ریسک را به حداقل می رسانند. در نتیجه، فردی سازی آموزش، که باید مشمول کاربرپسند (انسان پسند) بودن این آموزشها شود، یکی از روش های مهم برای برقراری ارتباط با دانش آموزان و پیشگیری از ایجاد احساس انزوا در آنان می باشد.
بعلاوه، رسانه آنلاین یک محیط منحصر به فرد برای تدریس و یادگیری ایجاد می کند: مهمتر از همه، داشتن وقت متغیر و تفاوت فعل و انفعالات آموزشی. البته که تعیین مهلت یادگیری برای جلوگیری از عقب افتادن دانش آموزان امری مهم است.
2) تاثیر انواع رسانه ها در حوزه آموزش مجازی
نقش آموزش مجازی در یادگیری خلاق موضوعی ثابت شده است ولی آموزش به شیوه سنتی برای گفتار و عکس ها محدود است، در حالیکه مربیان نقش آموزش الکترونیکی در یادگیری امکان بهره وری از انواع رسانه ها برای گفتار و نقل موضوع، جذب و درگیر کردن دانش آموزان و ایجاد پل ارتباطی در میان دانش آموزان و مربیان را دارند. برای مثال، استفاده از صدا و تصویر (ویدئو)، برای اشخاص در جهت پسند تر کردن این دوره ها مفید هستند. ولی استفاده از رسانه باید درست و عاقلانه باشد، مطالب و محتوای رسانه ها باید پیوسته ارزش دوره را افزایش دهد و به دانش آموزان تجربه ای القا کند که جای دیگری نمی توانند آن را دریافت کنند. تعامل در سامانه یادگیری الکترونیکی بسیار با اهمیت است، به همان مقیاس کیفیت در یادگیری الکترونیکی مهم است. واگذاری آن به شانس عاقلانه نیست. مولفه های زبان دیداری در طرح آموزش مجازی شامل موارد زیر است:
• طرح بندی موارد دوره آموزشی آنلاین؛
• فن چاپ (تایپوگرافی)، شامل استایل و اندازه فونت ها؛
• رنگ بندی و بافت عناصر متعدد
• علائم، آیکن ها، نمادها و تصاویر در دوره؛
• انیمیشن یا ویدئو؛
• و ترتیب دهی مواردی که باعث داستان وار شدن مطلب خواهد شد.
قانون های زیر می توانند این هدف را به شما القا کنند:
• انیمیشن ها و تصاویر هر دو می توانند فراگیری را تسریع کنند، اگرچه هیچ یک نسبت به هم استفاده بیشتری ندارند.
• صدا در قالب گویندگی می تواند فراگیری را بهتر کند، اما آهنگ پس زمینه که بسیار شدید باشد می تواند برای یادگیری مختل کننده باشد.
• کلمات و موارد گرافیکی تنها برای زیبایی بیشتر از یادگیری می کاهد.
این مسائل را بهینه سازی کنید، یعنی به اندازه نیاز خود از آنها استفاده کنید و بقیه را حذف کنید، زیزا که موجب حواس پرتی دانش آموزان میشود و با کیفیت بالای تصاویر و نوشته ها این اطمینان را حاصل کنید که پیام به وضوح منتقل می شود.
3) فعالیت های اجتماعی پیرامون آموزش مجازی
از جمله موارد مورد نظر درباره آموزش مجازی، برقراری ارتباط است. برخلاف محیط سنتی، ارتباط با دیگر دانش آموزان و با مربی در سامانه یادگیری الکترونیکی تنها از راه انجمن های بحث (Discussion Forums)، چت، و ایمیل است. برقراری ارتباط از این طریق برای آموزش مجازی موثربا اهمیت است زیرا در این دوره ها مولفه رو در رو بودن، که به دانش آموزان امکان می دهد در آموزش در کلاس ارتباط اجتماعی واقعی برقرار کنند، وجود ندارد.
پس، کلیه آموزشها باید به روش دوستانه و با حضور فعال باشند تا دانش آموزان به هر طریقی گمراه نشوند. این کارها می تواند با گام به گام بودن موارد و راهنمایی های مورد نیاز در قسمت های مبهم باشد.
4) بهره وری زمانی بیشتر در آموزش مجازی
یک دقیقه از یک کلاس درس برابر با یک دقیقه تمرین آنلاین نیست. یک موضوع تدریس شده به روش آموزش آنلاین، تقریبا ۲۵ تا ۶۰ % کمتر از آموزش به شیوه سنتی وقت می برد، چرا که به امکانات خاصی نیاز نیست و همچنین کلاس مجازی فشرده تر و مفیدتر از تدریس های سنتی است.
اما، در دوره ها تقریبا همواره نیاز به تدریس به مدت زمان طولانی دارند. به عنوان نمونه، ۱۶ ساعت آموزش به شیوه سنتی یک دوره ممکن است تنها شامل موارد دو روز از آموزش آنلاینی باشد که ظرف یک هفته و در هر روز بمدت دو ساعت برگزار می شود. دانش آموزان دوره های آنلاین باید همواره در نظر داشته باشند که بهترین آموزش وقتی اتفاق می افتد که یادگیری خود را به قسمت های کوچکتری تقسیم کنند – سه کلاس ۹۰ دقیقه ای بهتر از یک کلاس مدام ۴٫۵ ساعتی است.
از دیگر مزایای سیستم آموزش مجازی ، امکان دسترسی به کلیه نقاط آنها در هر زمانی است. هر زمان که فراگیری پایان می یابد، می توانید فردا از همان نقطه ادامه دهید. یا اگر قسمتی از آموزش را متوجه نشده اید، به عقب برگردید و آن را دوباره مرور کنید و یا اگر قسمتی از درس به یادتان نمی ماند، آن قسمت را هر روز مرور کنید. بهره وری زمانی بیشتر در آموزش مجازی به گونه ای است که می توانید هنگام بیکاری از آموزش های آنلاین استفاده کنید، و آنچه را که دلتان می خواهد را آموزش ببینیند؛ یعنی نیازی نیست که برای فراگیری یک مورد، ۱۰ مورد دیگر را نیز گوش بدهید.
5) موارد نوشته شده و مختصر سازی محتوا در آموزش مجازی
نوشتن متن برای ویدئو، یا نوشتن مجازی، مهارتی متفاوت از ساخت موارد برای فراگیری در کلاس است. مدرسان باید در نظر داشته باشند که کاربران معمولا صفحات را اجمالی بررسی می کنند، و می توانند با سرتیترهای درست، نوشته های bold شده، فهرست ها و همچنین تقسیم نوشته ها به پاراگراف ها، یادگیری را به حداکثر برسانند. این امر در ویدئو نیز می تواند با نشانه گذاری در قسمت های مختلف یک فیلم آموزشی، نکته وار کردن بعضی مباحث و مرور آنها انجام شود. موراد زیر می تواند در ضرورت آموزش الکترونیکی یاری دهنده باشد:
• نوع گفتار. همانطوری که در متد نرم افزار آموزش مجازی LMS تنها روش انتقال اطلاعات نوشتار و یا گفتار است، باید توجه شود که آیا مطلب گفته شده منظور را می رساند یا خیر.
• وضوح. نوشته و گفته می بایست تا حد امکان آشکار و شفاف باشد؛ یقینا توانایی پرسیدن سوال در بعضی شرایط برای طرف دیگر وجود ندارد. یکی از بهترین راه ها برای بررسی شفافیت، خواندن مطلب برای فرد دیگر است تا ببینید طرف مقابل مطلب را به راحتی میفهمد یا نه.
• مختصر سازی. محتوا باید تا حد امکان مختصر و مفید باشد تا از محو شدن موارد مهم بین مطالب غیرمهم ممانعت گردد.
• از تحریف مطلب جلوگیری شود تا وقت دانش آموزان تلف نشود.
