به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش تیتربرتر؛ سال تحصیلی ۹۸-۹۹ را شاید بتوان با تعطیلی‌های طولانی مدتش متفاوت‌تر از سال‌های قبل معرفی کرد، تعطیلاتی که به دلایل مختلف از ویروس کرونا تا آلودگی هوا حدود یک ماه از زمان آموزش دانش‌آموزان را بلعید.
در تعطیلاتی که پیشتر به دلیل آلودگی هوا رقم خورد موضوع جبران زمان از دست رفته آموزش مطرح شد و حتی برخی مدارس هم چند هفته‌ای از روزهای پنجشنبه را به برگزاری کلاس‌های جبرانی اختصاص دادند.
حالا اما ویروس کرونا، تعطیلات طولانی مدتی را به مدارس تحمیل کرده است و دانش‌آموزان چند هفته‌ای می‌شود مجبور به خانه‌نشینی‌اند اما اینبار جریان آموزش تعطیل نیست و خانه دانش‌آموزان به مدرسه آنها تبدیل شده است.
بخش مهم آموزش دانش‌آموزان از طریق تلویزیون و دو شبکه آموزش و ۴ در حال انجام است؛ البته این فقط یک روی سکه است و بخشی دیگر از آموزش‌ها توسط معلمان و از طریق فضای مجازی در حال اجراست.
معلمان این روزها با ضبط ویدیوهایی از تدریس خود در خانه و بارگذاری آن در کانال مدرسه، جریان آموزش را تعطیل نکرده‌اند و در این میان مدیران و معاونان با حضور فیزیکی در مدارس جریان آموزش مجازی را رصد می‌کنند.
آموزش روی یخچال
تصاویر مختلفی هم از تلاش معلمان برای آموزش مجازی دانش‌آموزان منتشر شده است و پر سروصداترین آن تلاش معلم حق‌التدریس حمیدیه خوزستان بود که یخچال خانه خود را به تخته وایت برد تبدیل کرد؛ همان معلمی که این کارش حتی تقدیر وزیر را هم در قالب یک توییت به همراه داشت.
آموزش مجازی و از راه دور اینبار راهکار موثری برای جبران عقب‌افتادگی تحصیلی دانش‌آموزان است اما فعالیت معلمان در بستر فضای مجازی با مشکلاتی هم همراه شده که ضرورت همراهی مسئولان برای حل آن بیش از هر زمان دیگری نیاز است.
در گفت‌وگوهایی که با معلمان درباره تجربه آنها از تدریس مجازی داشتیم، مسائل مختلفی مطرح شد و شاید یکی از اصلی‌ترین مشکلات سرعت اینترنت و ایجاد مشکل در بارگذاری فیلم‌هاست. از سوی دیگر آموزش و پرورش دستورالعملی صادر و استفاده از برخی اپلیکیشن‌ها را ممنوع کرده است.
ضبط ویدیو و صدا برای آموزش مجازی دانش‌آموزان
دبیر فارسی یکی از مدارس شهر تهران می‌گوید: مدرسه یک گروه تلگرامی دارد که دانش‌آموزان و دبیران عضو هستند و برنامه روزانه درسی از یک روز قبل به دانش‌آموزان اطلاع داده می‌شود و هر معلمی سر ساعت تعیین شده، حضور یافته و محتوای درس خود را ارائه می‌دهد، بعضی از معلمان از مراحل تدریس فیلم ضبط می‌کنند که در خانه و بر روی تخته وایت برد مشغول تدریس هستند.
او ادامه می‌دهد: من با نرمافزار ویدئو میکر صدایم را به همراه پاورپوینت ارائه می‌دهم و به این ترتیب عملا مدارس تعطیل هستند اما آموزش تعطیل نیست. از طرف دیگر ساعاتی هم تعیین شده که دانش‌آموزان مشکلات درسی و تمرین‌های خود را با معلم مربوطه مرور می‌کنند، من از ساعت ۵ تا ۷ عصر برای پاسخ به سوالات دانش‌آموزان و بررسی تکالیف آنها آنلاین هستم.
این معلم اشاره می‌کند که باید تا آخر اسفند درس ۱۴ کتاب فارسی را تدریس می‌کردم و اکنون به درس ۱۳ رسیده‌ایم، روش آموزش مجازی برای دانش‌آموزان جالب است و این موضوع را از بازخورد حل تمرین‌هایی که به آنها ارائه می‌دهم، متوجه شدم.
یک دستورالعمل و یک مشکل برای تدریس مجازی
او با اشاره به مشکلات می‌گوید: دسترسی به اینترنت یکی از مشکلات است که امیدوارم قول وزیر آموزش وپرورش مبنی بر ارائه اینترنت رایگان برای آموزش مجازی محقق شود. از سوی دیگر آموزش و پرورش ملزم کرده است که نباید از تلگرام استفاده کنیم و باید یکی از پیام‌رسان‌های داخلی را نصب کنیم اما همه دانش آموزان و معلمان به پیام‌رسان سروش دسترسی ندارند و این مسئله در جریان آموزش اخلال ایجاد کرده بود که مدیر مدرسه گفت اگر می‌خواهید با مسئولیت خودتان برای آموزش مجازی دانش‌آموزان در همین تلگرام کار را ادامه دهید که ما نیز پذیرفتیم.
دانش‌آموزان مناطق محروم را دریابیم
این معلم معتقد است در برخی مناطق نیز به دلیل عدم دسترسی به اینترنت امکان آموزش مجازی وجود ندارد؛ مثلا در مناطق حاشیه‌ای یا روستاها قطعا این مشکل وجود دارد که باید برای دانش‌آموزان آن مناطق فکری کرد.
موضوع دیگر در آموزش‌های تلویزیونی اطمینان از این موضوع است که تمام دانش‌آموزان پای تلویزیون نشسته و از آموزش‌ها استفاده می‌کنند که این مسئله برای دانش‌آموزان دبستانی کمی دشوارتر است.
تعطیلات طولانی مدت مدارس و آسیب به دانش‌آموزان ضعیف
در همین رابطه مادری که پسرش کلاس دوم دبستان است، می‌گوید: فرزندم به سختی پای تلویزیون و تماشای آموزش‌ها می‌نشیند و به نوعی آموزش را جدی نمی‌گیرد، با تعطیلی طولانی مدت مدارس و از سوی دیگر اگر قرار باشد آموزش‌های ارائه شده توسط تلویزیون یکبار دیگر پس از باز شدن مدارس، مرور نشود دانش‌آموزانی که پایه درسی آن ضعیف‌تر است به شدت ضرر می‌کنند.
مادر یکی از دانش‌آموزان نیز با اشاره به اینکه هنوز آموزش مجازی توسط مدرسه فرزندش رقم نخورده است، می‌گوید: الان فرزندم فقط از آموزش تلویزیونی استفاده می‌کند، که زمان آن هم کوتاه و حدود ۲۰ دقیقه است. همچنین الزام کرده‌اند باید نرمافزار ایرانی نصب کنید که این نرم‌افزارها روی همه گوشی‌ها نصب نمی‌شود. مدیر مدرسه گفته با آموزش و پرورش منطقه صحبت خواهد کرد تا اگر اجازه می‌دهند آموزش مجازی توسط معلمان از طریق واتس‌اپ ارائه شود.
استفاده از ظرفیت تلویزیون و فضای مجازی برای آموزش دانش‌آموزان در ایام تعطیلات ناخواسته اقدام قابل ستایشی از سوی مسئولان است اما این موضوع نیازمند حل برخی مشکلات به ویژه در حوزه آموزش‌های مجازی است.
البته وزیر آموزش و پرورش قول داده است، اینترنت رایگان برای آموزش مجازی دانش‌آموزان پیش‌بینی شود از سوی دیگر باید در شرایط فعلی دستورالعمل‌های محدودیت آفرین را تعدیل کرد تا خللی در آموزش‌ها پیش نیاید.همچنین دانش‌آموزان مناطق محروم و روستایی تا امروز کمتر محور توجه بوده‌اند؛ بسیاری از آنها به اینترنت که هیچ؛ حتی به شبکه‌های تلویزیونی هم دسترسی ندارند بنابراین باید برای جبران زمان از دست رفته آموزش آنها برنامه‌ریزی کرد تا این تعطیلات تحمیلی به زیان دانش‌آموزان مناطق محروم و روستایی ختم نشود.
مستندسازی آموزش‌های مجازی موفق معلمان
وزیر آموزش وپرورش با تأکید بر اینکه آموزش‌ها باید به خوبی به دانش‌آموزان ارائه شود، گفت: آموزش‌های خوب مجازی باید مستند شوند.
محسن حاجی میرزایی در سومین گردهمایی مشترک اعضای معاونان و مدیران کل آموزش و پرورش که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، اظهار کرد: روزهای پایانی سال روزهای انباشت کارهاست امسال وجود بیماری کرونا مزید بر علت شده بنابراین از همه کسانی که تلاش می‌کنند تشکر می‌کنم.
وی افزود: برخی از معاونت‌ها کارهای سنگین‌تری در این روزها دارند از جمله معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع که با توجه به پایان سال مالی روزهای پرتلاشی را می‌گذرانند و سعی می‌کنند پرداخت‌ها نه تنها به موقع انجام شود بلکه به مراتب وضعیت بهتری نسبت به سال‌های قبل داشته باشیم.
حاجی میرزایی تصریح کرد: معاونت‌ها تلاش دارند تا این روزها را به بهترین و ماندگارترین روزهای آموزش و پرورش تبدیل کنند کار ادارات در این روزها خیلی بیشتر از زمانی است که مدارس باز بود و روزهای عادی را می‌گذراندند.
وی ادامه داد: این رویداد در یک صد سال اخیر بی‌سابقه است از کشتار ناشی از قحطی و جنگ جهانی اول که منجر به تلفات بسیار سنگینی در جامعه ایران شد بگذریم تا به امروز با چنین رویدادی روبه‌رو نبوده‌ایم.
وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: انسان‌های بزرگ در این موارد خودشان را نشان می‌دهند اینکه چه کسی در این دوران فرصت‌هایی را به وجود می‌آورد خیلی مهم است. هر حادثه‌ای در درونش فرصت‌ها و امکاناتی خلق می‌کند فرصت‌هایی برای اثبات کارایی و هنرنمایی ایجاد می‌کند، حادثه‌ای مانند جنگ شخصیت‌هایی را پرورش داد افراد با سنین کم مجالی برای آشکار کردن استعدادهای خود خلق کردند.
حاجی میرزایی تصریح کرد: فرصت‌ها پایدار نیست و مثل ابرها به سرعت می‌گذرد چنانکه حضرت علی "ع" فرمودند؛ از دست دادن فرصت‌ها اندوه بار است لذا این فرصت مجالی برای ایفای نقش دولت و انسجام درونی حاکمیت است و نشان می‌دهد که چقدر می‌توانیم هم‌افزایی و همراهی داشته باشیم.
وی افزود: ما وارد مانور حقیقی شدیم که می‌خواهد توانمندی مدیریت کشور و توانمندی‌های قشرهای مختلفی از جمله معلمان، پرستاران و پزشکان و ... را مشخص کند.
وزیر آموزش و پرورش گفت: همه ما در معرض امتحان بزرگی قرار گرفته‌ایم این رویداد همیشه مهمان مانیست و انشاالله به زودی رخت بر می‌بندد؛ اما باید دید آیا می‌توانیم و هنر آن را داریم به عنوان مسئول آموزش کشور منسجم عمل کنیم، آیا می‌توانیم، انسجام، هماهنگی و بسیج همگانی در کشور ایجاد کنیم.
وی افزود: به هرحال این فرصت از بین می‌رود و همه ارکان و بخش‌های مختلف آموزش و پرورش از ستاد تا مدارس هر روز وقت می‌گذارند تا بتوانند از این فرصت به نحو شایسته‌ای در جهت ارتقای نظام تعلیم و تربیت بهره‌برداری کنند.
با آموزش مجازی می‌توانیم نمونه‌های خلاقی را نشان دهیم
حاجی میرزایی افزود: اعتقاد دارم آموزش مجازی فرع برآنچه می‌گویم است، آموزش مجازی وسیله است اما هدف اصلی بسیج ظرفیت‌ها و انسجام و ارائه خلاقیت‌هاست و اینکه بتوانیم ظرفیت‌های خود را بروز دهیم باید قدردان این فرصت باشیم تا قدرت نفوذ خود در جامعه را آشکار کنیم و نمونه‌های خلاق آموزشی را نشان دهیم.
وی ادامه داد: این روند باید بعد از این رویداد ادامه یابد به طوری که بتوانیم در هر لحظه‌ای به هردلیلی با مدارس، مدیران و معلمان تماس داشته باشیم و بتوانیم توجه معلمان را جلب کنیم و از ایده آنها بهره‌مند شویم.
وزیر آموزش و پرورش سرعت موثر واکنش به موقع به این رویداد را بسیار مهم دانست و افزود: هرچند این بیماری جان تعدادی از عزیزان را گرفته است اما به نوعی کرونا به ما جان می‌دهد تا توانایی‌های خود را نشان دهیم.
مدیران کل تلاش کنند آموزش‌ها به خوبی به دانش‌آموزان ارائه شود
وی ادامه داد: استفاده از بخشنامه نباید تنها وسیله مدیریت باشد بلکه یک مدیر باید قدرت نفوذ و تعامل و اعمال فکر داشته باشند. لذا مدیران کل استان‌ها باید تمام توانشان را براین موضوع مصروف کنند تا آموزش به نحو مناسبی به دانش آموزان ارائه شود.
وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه باید دغدغه خودمان را به دغدغه اجتماعی تبدیل کنیم تا بتوانیم لحظات به یاد ماندنی را خلق کنیم؛ گفت: مستند کردن وقایع خوب آموزش‌های مجازی این روزها بسیار مهم است تا درآینده به عنوان تجاربی ارزشمند برای استفاده آیندگان باشد، بنابراین باید تمام لحظات این رویداد را مستند کنیم و یک دانش بومی از این مانور جهادی خلق کنیم تا از این تجارب بتوانیم درآینده بهره ببریم.
حاجی میرزایی افزود: از صمیم دل از همه مدیران تشکر می‌کنم می‌دانم چقدر وقت می‌گذارید امیدوارم سال آینده سرشار از آسانی‌ها باشد چنانکه خداوند در قرآن وعده داده، بعد از هر سختی آسانی است.
