قشم یکی از جزیرههای استان هرمزگان است که در جنوب و کنار آبهای خلیجفارس قرار دارد این جزیره بزرگترین جزیرهی ایران و خلیجفارس و یکی از بهترین مقصدهای سفر و گردشگری در داخل کشور بهشمار میرود.غار مرموز نمکی یک از مهم ترین مکان های دیدنی این جزیره است.طول کشفشدهٔ این غار ۶٬۶۰۰ متر است. به علت صعبالعبور بودنِ بعضی از قسمتهای غار و ناشناخته و کشف نشده ماندنِ بعضی از قسمتها، هنوز طول نهایی آن مشخص نیست و انتظار میرود بیشتر از این باشد.
کشف غار نمکدان
در سال ۱۹۹۸ این غار به وسیلهٔ مهندسان زمینشناس جمهوری چک و با همکاری دانشگاه شیراز کشف شد.
در طول این پروژه، مهندسان جمهوری چک از ۱۶ گنبد نمکی بازدید کردند و بیش از ۶۰ غار را کشف کردند و توانستند از ۳۰ تا از غارها نقشهبرداری کنند. آنان از غار نمکدان، هرمز و جهانی به عنوان جذابترین و شگفت انگیزترین گنبدهای نمکی و غارهای نمکی یاد کردند.
کشف طولانیترین غار نمکی جهان یعنی «غار نمکدان قشم» مهمترین دستاورد این پروژه تحقیقاتی بود. نتایج این پروژه تحقیقاتی، غار نمکدان را از بی نامی درآورد و به شناخته شدهترین و طولانیترین غار نمکی جهان تبدیل کرد.
ایجاد ژئوپارک قشم
نتایج پروژه غار نمکدان قشم به سرعت در خبرگزاریها و رسانههای صوتی و تصویری و مجلات معتبر منتشر شد و از تلویزیون جمهوری چک و ایران و بیبیسی و نشنال جئوگرافی پخش شد.
به دلیل کشف و مستندسازی و جهانی شدن پروژه غار نمکدان، بخشی از جزیره قشم در سال ۲۰۰۶ به عنوان ژئوپارک قشم اعلام شد و در لیست یونسکو ثبت شد.
زیبایی های غار نمکی قشم
وجود رگه های سفید نمک بر بدنه این کوه از دور منظره ای زیبا را نمایان می سازد. این گنبد نمکی در فاصله ی ۹۰ کیلومتری از شهر قشم قرار گرفته است و در بخش انتهایی جنوب غربی جزیره کوه جنوب غربی جزیره کوه گنبدی که به شکل ۲۳۷ متر از سطح دریا فاصله دارد نیز واقع است.
غار نمکی هرمزگان در فاصله ی ۲ کیلومتری از ساحل جاده همجوار خود قرار گرفته است، اگر اهل پیاده روی و گردش در طبیعت هستید پیشنهاد می کنیم که پای پیاده این مسیر را طی کنید. داخل این غار به ویژه در اعماق آن، نور کافی وجود ندارد و برای مشاهده استالاکتیت های بلورین نمک نیاز به چراغ قوه پرنور است. سقف غار نمک را قندیل های مرمرین و بلورین در اشکال مختلف پوشش داده اند و منظره ای بدیع به وجود آورده اند. سعی کنید حتما با کسی که نسبت به این غار آشنایی کامل دارد همسفر شوید تا از راه و چاه آن مطلع باشید.
در کف این غار جریان هایی از آب نمک قابل مشاهده است که منظره فوق العاده ای را برای بازدید کنندگان پدید می آورد. رطوبت هوای جزیره و نفوذ آب در غارها سبب چکیده شدن آب نمک اشباع شده بر بدنه قندیل ها می شود و باعث به وجود آوردن پیوسته این قدیل ها می شود. این جریان آب در دل کوه نمکدان به طور یک جریان دائمی زیرزمینی است و راه را به خارج از این غار می گشاید.
در مقال این غار یک حوضچه ای طبیعی به رنگ سفید وجود دارد که آبی که از دل این غار بیرون می آید درون آن جمع می گردد و به صورت یک چشمه نمک در دامنه کوه جلوه گری می نماید. این جشمه در تمام طول سال جریان دارد و در بخش های داخلی این غار نمکدان نیز جریان آب قابل مشاهده است. گاهاً آب نمک موجود در غار همانند آینه تصاویر را منعکس میکند و این خود باعث به وجود آمدن منظره ای زیبا و بی نظیر در این منطقه می گردد. بستر اصلی این چشمه رنگی سرخ دارد و میتوان رسوبات گِل اخرا (خاک نسوز) را در آن مشاهده کرد. رسوباتی که در این منطقه به وجود آمده اند نیز حاوی ترکیبات اکسید آهن و به خصوص هماتیت هستند. بخش بالایی یا همان سقف غار نیز ساختار زیبایی دارد و توسط قندیلهای بلورین که اشکال مختلفی دارند پوشیده شده است.
مطالب مرتبط: تنگه هایقر مکانی مناسب برای تبدیل شدن به یک ژئوپارک
داستان سه مرد برهنه در غار نمکدان
نام اولیه این غار به نام غار سه مرد برهنه هست و داستان این نامگذاری به این علت است که سه متخصص اهل جمهوری چک وارد این غار برای کشف و نقشهبرداری میشوند و در عمق غار به جایی میرسند که آب نمک غلیظ بود و راهی به جز شنا برای رفتن به آن سمت غار نبود، این سه متخصص از آنجایی که تجربه داشتند که اگر با لباس به آب نمک بروند و بعد از آن به راه رفتن در سطح غار ادامه بدهند به علت رسوبات نمک در لباس و سفت و سخت شدن لباس و چسبیدن به بدنشان قادر به راه رفتن نخواهند بود و لباسشان مثل یک تیکه چوب میشود، پس کاملاً برهنه شدند تا بتوانند از آب نمک عبور کنند برای کشف ادامهٔ غار. به همین علت چون این سه مرد به صورت برهنه این غار را کشف و نقشهبرداری کردهاند اسم این غار را غار سه مرد برهنه گذاشتند.
نحوه ایجاد غار
قدمت نمکهای غار به دوره پیش از کامبرین بازمیگردد و بیش از ۵۷۰ سال عمر دارند. در گذشته نمکها به صورت یک لایه بودند که به مرور زمان برآمده شده و تحت اثر خاصیت شناورى که دارد، با توجه به آن که وزن حجمى آنها از وزن سنگهاى اطراف آن کمتر است، آنها را کنار مىزند و به سمت بالا حرکت میکند.
لایه های نمکی که در این غار وجود دارند نیز به مرور زمان برآمده شده اند و تحت اثر خاصیت های شناور قرار دارد. این لایه ها با توجه به این که وزن حجمی آن ها از وزن سنگ هایی که در اطراف قرار دارند نیز کمتر است آنها را بالا می زنند و بالا می روند.
غارها و گنبدهای نمکی در جزایر قشم و همچنین هرمزگان علاوه بر اینکه جزء پدیده های بی نظیر زمین شناسی محسوب می گردند نیز جزئی از ثروتهای ملی کشور ایران هم هستند و باید در حفظ و نگهداری آنها نسل در نسل تلاش کنیم و آن ها را مورد حفاظت قرار دهیم.
گنبد نمکى نمکدان، تنها گنبد نمکى در جزیره قشم است که از میان دماغه جنوب، تا قدیس سلخ و دماغه شمال غربى تا قدیس باسعیدو بالا آمده است و در نقشه تقریبا دایرهاى شکل و به قطر ۷× ۵/۶ کیلومتر است. بام گنبدى داراى توپوگرافى نامنظم بوده و دیواره آن بسیار پرشیب است. در بخش جنوبى گنبد نمکى نمکدان، غارهاى نمکى یاد شده وجود دارد که ارتفاع آنها تا ۲۰ متر نیز اندازهگیرى شده است.
دسترسی
همانطور که گفته شد، غار نمکدان در فاصله ۹۰ کیلومتری از شهر قشم واقع شده است و امکانات رفاهی زیادی را در آن شاهد نیستیم. گردشگران برای رسیدن به این غار میتوانند از سه بندر باسعیدو، سلخ و گورمی استفاده کنند و مسیری شوسهای ولی نسبتا مناسب را برای بازدید از این غار پشت سر بگذارند.