تیتربرتر: انتخاب تهران به عنوان پایتخت و اهمیت و جایگاه سیاسی که این شهر از دوره شاهان قاجار به بعد کسب کرد، باعث به وجود آمدن کاخ‌های بسیاری در تهران شد. شاهان قاجار برای استحراحت و پذیرایی از مهمانان ویژه خود کاخ‌های با عظمتی در مناطق خوش آب و هوای تهران به ویژه منطقه شمیرانات بنا کردند. شاهان پهلوی نیز به مراودات سیاسی با کشورهای خارجی و بازگشت به حکومت‌های سیاسی بسیار اهمیت می‌دادند. از این رو بسیاری از کاخ‌های قجری در دوران پهلوی ویران شدند و به جای آن‌ها کاخ‌هایی با شکوه و عظمت بیشتری در دوران پهلوی بنا شد. به دلیل قدمت نه چندان زیادی که کاخ های تهران دارند نسبت به سایر کاخ‌های ایران استوارتر مانده‌اند و چندان تخریب نشده‌اند. در تهران کاخ‌های زیادی تاکنون بنا شده‌است که مربوط به دوران قاجار، پهلوی اول و پهلوی دوم هستند. از جمله کاخ‌های معروف تهران می‌توان کاخ سلطنت‌آباد، کاخ سعدآباد، کاخ نیاوران، عمارت عثمانی و پل رومی، حوض‌خانهٔ باغ قدیم نگارستان، کاخ گلستان و کاخ مرمر را نام برد.
عمارت مسعودیه
این عمارت زیبا و قدیمی در یکی از شلوغ‌ترین و قدیمی‌ترین محله‌های تهران، میدان بهارستان قرار دارد. در واقع این عمارت در ضلع جنوب غربی میدان بهارستان، در خیابان اکباتان واقع شده است.
معماری عمارت مسعودیه
مساحت این عمارت تقریبا ۴۰۰۰ مترمربع است و شامل بیرونی یا دیوان‌خانه، اندرونی و دیگر بخش‌ها می‌شود. معمار عمارت مسعودیه استاد شعبان معمارباشی و ناظر آن میرزا رضا قلی‌خانی ملقب به سراج‌الملک بود.
هنرهای زیادی در ساختمان عمارت مسعودیه خودنمایی کرده‌اند. از رشته‌های هنری که می‌توان ردی از آن‌ها را بر در و دیوار عمارت مسعودیه دید می‌توان به گچبری، کاشی‌کاری، خطاطی و نقاشی اشاره کرد.
شکل زمین عمارت مسعودیه به صورت ذوزنقه است که ۱۵۶۰۰ متر مربع مساحت دارد و زمین آن در جهت شمال شرقی جنوب غربی قرار دارد. ضلع شرقی این عمارت ۱۸۸/۵ متر، ضلع غربی ۱۳۸/۵ متر و ضلع جنوبی ۸۶ متر است.
تاریخچه عمارت مسعودیه
باغ عمارت مسعودیه به دستور مسعود میرزا، حاکم اصفهان، ملقب به ظل‌السلطان که فرزند ناصرالدین شاه بود ساخته شد. نام عمارت هم از او، مسعود میرزا گرفته شده و به عمارت مسعودیه معروف شده است. تمام کتیبه‌هایی که امروز بر بناهای مسعودیه دیده می‌شود، تاریخ ۱۲۹۵ قمری را دارد و سال ۱۲۹۰ قمری، که مسعودمیرزا آن را به عنوان سال ایجاد بنایش می‌داند دیده نمی‌شود. مجموعه عمارت مسعودیه هفت کتیبه دارد که دو کتیبه در سردر اصلی، یک کتیبه در سردر کالسکه‌رو، دو کتیبه در عمارت دیوان‌خانه و دو کتیبه هم در عمارت مشیریه قرار دارد.
موزه آبگینه و سفالینه
موزهٔ آبگینه و سفالینه‌های ایران یکی از موزه‌های شهر تهران است. عمارت این موزه، خانه‌ای تاریخی مربوط به دوره قاجار است و در تهران، خیابان سی تیر جای گرفته‌است. این اثر در تاریخ ۷ اردیبهشت ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۱۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. موزه آبگینه موزه تخصصی شیشه و سفال است.
این موزه یکی از پربازدیدکننده‌ترین موزه‌های شهر تهران است و بیشتر بازدیدکنندگان آن گردشگران خارجی هستند. سالانه به‌طور میانگین بیش از ۲ میلیون نفر از این موزه بازدید می‌کنند.
پیشینه
ساختمان موزه در دهه ۱۲۹۰ شمسی به عنوان یک خانه مسکونی برای احمد قوام بنا شد و سال ها منزل و دفتر کار وی بود. در سال ۱۳۱۱ این خانه به سفارت مصر فروخته شد و تا سال ۱۳۵۱ به عنوان سفارت مصر از آن استفاده می شد. لازم به ذکر است که در دهه ۴۰ شمسی رابطه سیاسی ایران و مصر قطع شد و این ساختمان نیز عملا خالی بود. با برقراری مجدد رابطه ایران و مصر در اوایل دهه ۵۰، مصری ها دوباره بازگشتند اما چون هزینه تعمیرات این مجموعه زیاد بود، بنابراین آن را به فروش گذاشتند. بانک بازرگانی ایران آن را در پاییز ۱۳۵۱ با مبلغ ۵ میلیون تومان خرید تا از آن به عنوان باشگاه کارکنان بانک استفاده کند. در سال ۱۳۵۵ دفتر فرح پهلوی این عمارت قاجاری را برای راه اندازی موزه خریداری کرد و با همکاری مهندسان ایرانی و اتریشی نوسازی و بهسازی آن آغاز شد.
طراحی این موزه به مهندسان ایرانی و طراحی ویترین‌ها و معماری داخلی آن به هانس هولاین، معمار برجسته اتریشی سپرده شد. هولاین در طراحی موزه آبگینه از آثار برجسته تاریخی ایران مانند کاخ تچر، ستون های تخت جمشید، قوس‌های صفوی و کعبه زرتشت الهام گرفته‌است. با اینکه ویترین ها و فضای کلی موزه به شیوه مدرن طراحی شده‌اند، اما این طراحی مدرن به فضای کلی ساختمان آسیب نزده و در هماهنگی کامل با آن است.
مطالب مرتبط:
کاخ سعدآباد
کاخ سعد آباد یا همان کاخ موزه سعد آباد یکی از بزرگ ترین مجموعه کاخ ها در تهران است. دور از ذهن نیست که سعدآباد همانند دیگر کاخ ها در منطقه ای خوش آب و هوا و در وسط باغات بنا شده باشد.
ساخت این کاخ زیبا به دوران قاجاریه باز می گردد. اما کاربری آن در ابتدا بیشتر به صورت ییلاقی بوده است. کاخی برای درباریان که در برخی فصول سال در آنجا زندگی می کردند. اما کاخ سعد آباد در زمان پهلوی رنگ و بویی تازه به خود گرفت و گسترده تر از قبل شد.
باغ و محوطه کاخ سعدآباد به حدی وسیع بود که در زمان پهلوی 18 کاخ باشکوه دیگر نیز در اطراف آن ساختند. کاخ هایی که امروزه تحت عنوان کاخ موزه های تخصصی از یکدیگر تفکیک می شوند. با این حال هر چه از وسعت و زیبایی کاخ ها و باغ اطراف این مجموع بگوییم کم است. بازدید از کاخ باشکوه سعدآباد ساعت و فصل خاصی نمی طلبد. سعدآباد تهران در هر فصلی از سال زیباست!
کاخ های مجموعه سعد آباد به شرح زیر است:
- کاخ سبز
- کاخ ملت یا کاخ سفید
- موزه نگارستان
- موزه برادران امیدوار
- موزه خط و کتابت میرعماد
- موزه چهره های ماندگار
- موزه ظرف
- موزه استاد بهزاد
- مووزه مردم شناسی
- موزه هنر های زیبا
- موزه مینیاتور استاد آبکار
- موزه نظامی
- موزه آب
باغ فردوس
باغ فردوس محله‌ای مرفه‌نشبن در شمیران که در نزدیکی خیابان ولیعصر و میدان تجریش واقع شده‌است. اکنون موزه سینمای ایران در این مکان واقع است.
تاریخچه
به دستور محمدشاه قاجار، در سال ۱۲۶۴ ق، قصری برای او در نزدیکی تجریش ساخته شد؛ اما همزمان با بیماری و مرگ او قصر نیمه‌تمام ماند و وی در همان قصر نیمه‌تمام به نام محمدیه (در محل محمودیه فعلی) از دنیا رفت.
همزمان با ساخت قصر محمدیه، درباریان نزدیک به او نیز در همان حوالی اقدام به احداث باغ یا عمارت ییلاقی کردند. از جمله حسینعلی‌خان معیرالممالک باغی احداث کرد که به باغ فردوس مشهور شد.
موزه زمان
ماشاگه زمان (خانه حسین خداداد) که به نام «موزه ساعت» هم شناخته می‌شود یک خانه تاریخی در زعفرانیه و مربوط به دوره قاجار است و در تهران، خیابان ولی عصر، خیابان زعفرانیه، نبش چهارراه پرزین بغدادی واقع شده‌است.
این اثر در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۸۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این بنا خانه شخصی حسین خداداد بوده که پس از انقلاب توسط بنیاد مستضعفان مصادره شده‌است.
تاریخچه
پیشینه این بنا به دوره قاجاریه برمی‌گردد. این ملک در سال ۱۳۴۲ توسط حسین خداداد، صنعتگر و کارفرین ایرانی خریداری شد. ساختمان آن در یک طبقه ساخته شده بود و وی با مقاوم‌سازی ساختمان و احداث یک طبقه روی همکف، تغییراتی در بنا ایجاد کرد. خداداد به دلیل علاقه‌ای که به احیای هنر طراحی و گچ بری در ایران داشت، بهترین استاد کاران را برای گچبری خانه‌اش به استخدام گرفت. گچ بری‌های این بنا دوازده سال به طول انجامید و در سال ۱۳۵۶ به پایان رسید. حسین خداداد یک سال در آن خانه زندگی کرد و پس از انقلاب ایران، علی‌رغم اینکه هیچ سمت و پست و مقام سیاسی نداشت، تمام دارایی وی و این ساختمان در جریان مصادره اموال در سال نخست پس از انقلاب، توسط بنیاد مستضعفان مصادره شد و هم‌اکنون با نام تماشاگه زمان برای بازدید عموم دایر است.
مطالب مرتبط:
نویسنده: زهره شعبانی