دوشنبه, ۰۵ آبان ۱۳۹۹ ۰۸:۴۷
نرخ تورم مهر ماه از 40 درصد عبور کرد

دلیل افزایش نرخ تورم در مهر 99

نرخ تورم مهر ماه از 40 درصد عبور کرد
طبق گزارش مرکز آمار ایران از شاخص قیمت مصرف کننده، درصد تغییر قیمت‌ها در مهرماه امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل یا همان نرخ تورم نقطه‌ای مهر ماه ١٣٩٩ به ٤١.٤ درصد رسیده است.

به گزارش تیتربرتر؛ بر اساس اعلام مرکز آمار ایران  تورم نقطه به نقطه در مهر ماه از ۴۱ درصد عبور کرده و تورم ماهیانه نیز رکورد جدید ثبت کرده است. بر این اساس، نرخ تورم نقطه‌ای در مهر ماه ١٣٩٩ به عدد ٤١.٤ درصد رسیده است؛ یعنی خانوار‌های ایرانی به طور میانگین ٤١.٤ درصد بیشتر از مهر ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالا‌ها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.

در این میان در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل «شهریور» مربوط به گروه «روغن‌ها و چربی‌ها» (کره پاستوریزه حیوانی و روغن جامد)، گروه «شیر، پنیر و تخم­مرغ» (تخم مرغ و خامه پاستوریزه)، گروه «سبزیجات» (فلفل دلمه‌ای، کاهو، نخود، پیاز و قارچ)، گروه «چای، قهوه و سایر نوشیدنی‌ها» (انواع نوشابه و آبمیوه) است.

در گروه عمده «کالا‌های غیر خوراکی و خدمات»، گروه «حمل و نقل» (قیمت انواع خودرو)، گروه «مبلمان و لوازم خانگی» (بخاری گازی، فرش ماشینی، لوازم پلاستیکی آشپزخانه، یخچال فریزر و ظروف شیشه‌ای آشپزخانه)، گروه «تفریح و فرهنگ» (لپ­تاپ، قطعات کامپیوتر، دوربین عکاسی و دوچرخه بچه­گانه) بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل «شهریور» داشته‌اند.

دلیل افزایش تورم در مهر ماه

دلیل افزایش تورم در مهر ماه
دلیل افزایش تورم در مهر ماه

احسان سلطانی پژوهشگر اقتصادی در روزنامه ایران نوشت: وقتی نرخ دلار در مهرماه امسال نسبت به مهر ۱۳۹۸ حدود ۱۵۰ درصد افزایش داشته است، نمی‌توان تناسب میان قیمت کالاهای مصرفی مردم و نرخ دلار را نادیده گرفت. هرچند که نرخ تورم بخش خدمات، آن را در سبد نرخ تورم به نسبت تعدیل می‌کند. با این حال ملاک بررسی را گزارش مرکز آمار قرار می‌دهیم و در یک نگاه کلی، امسال سه اتفاق رخ داده که روی نرخ تورم اثر داشته است.

نخست نرخ دلار است که روی قیمت تمام شده همه بخش‌ها اعم از واردات، کالاهای ساخت داخل، تأمین مواد اولیه تولید و کالاهای واسطه‌ای اثر داشته است. موضوع دوم، حذف ارز دولتی برای برخی بخش‌ها مانند نهاده‌های دامی و اقلام کالایی نظیر کره است. اتفاق سوم، روشن شدن موتور تورم در بخش خدمات و سرعت گرفتن آن است که در نهایت روی نرخ تورم اثر می‌گذارد.

در کنار این سه اتفاق، عامل مؤثر دیگر روی نرخ تورم، قیمت مسکن بوده است که بیش از دو برابر نسبت به سال قبل شده و این موضوع هزینه مسکن را بیش از دو برابر بالا برده است و می‌توان گفت که تورم دارایی‌ها مثل مسکن عامل چهارم محسوب می‌شود.

مطالب مرتبط:

برخی معتقدند که حجم نقدینگی نیز در تورم نقش داشته اما عامل و کانال اصلی همان نرخ دلار است و اگر روند کنونی ادامه دار باشد، در ماه‌های آتی و تا پایان سال‌جاری نیز شاهد این وضعیت تورمی خواهیم بود. ضمن آنکه در برخی بخش‌ها نظیر پوشاک به سبب قدرت کشش قیمتی ضعیف در بخش تقاضا، شاهد سرکوب قیمتی بوده‌ایم و احتمالاً با اتمام موجودی کالاها، بزودی شاهد افزایش قیمت در این بخش‌ها و به تبع آن تورم خواهیم بود.

در این میان یک عامل دیگر نیز روی نرخ تورم فزاینده مؤثر بوده و خواهد بود. آن هم تحریم هاست که هزینه‌های مبادله‌ای و واردات را افزایش و میزان ارز در دسترس را کاهش داده است. اکنون پیش‌بینی‌ها از انتخابات امریکا به نفع جو بایدن، نامزد دموکرات انتخابات امریکاست و اگر این اتفاق بیفتد یک عامل مهم از اقتصاد ایران حذف خواهد شد که روی روابط خارجی ایران و در نهایت نرخ تورم مؤثر واقع می‌شود.

حال حاضر اقتصاد ایران که درگیر مسأله شیوع ویروس کرونا نیز هست. لذا نیاز است که دولت با اقتدار بیشتری به کنترل و سختگیری اقتصادی بپردازد و درک بهتری از شرایط موجود داشته باشد. اکنون زمان اعتماد به مکانیسم بازار یا تسلیم در برابر فشار ذینفعان این مکانیسم نیست. دولت باید با قاطعیت بیشتری با محتکران دلار و کالا و قاچاقچیان کالا از کشور برخورد کند. حساب‌های ملی مرکز آمار و تراز ارزی بانک مرکزی و سایر آمار ملی کشور نشان می‌دهد که در سال ۹۸ حدود ۵۰ میلیارد دلار به‌صورت کالا از کشور خارج شده و ارز آن برنگشته است.

دولت باید با مواردی این چنین برخورد کند و قوه قضائیه و قوه مقننه نیز نباید در این شرایط دولت را تنها بگذارند. در غیر این صورت تورم فزاینده ادامه خواهد داشت و با تداوم این جریان آینده خوبی در انتظار کشور نخواهد بود.

فراموش نکنیم که کشور در شرایط نرمال نیست که بتوانیم بر اساس قاعده نرمال بازی کنیم. دولت، بانک مرکزی، وقوه مقننه و قضائیه می‌توانند در کنار هم راهی را برای مدیریت شرایط در هر سناریوی احتمالی «بایدن یا ترامپ» طراحی و اجرا کنند تا این نرخ تورم فزاینده و ویرانگر پایدار نباشد.

تأثیر تحریم ها در افزایش تورم

تأثیر تحریم ها در افزایش تورم
تأثیر تحریم ها در افزایش تورم

محمدقلی یوسفی استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه بر اساس آمار‌های رسمی تورم نقطه به نقطه طی مهرماه به بیش از ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است، گفت: امروز که نگاه می‌کنید سفره بسیاری از مردم بسیار کوچکتر شده، دلیل این موضوع نیز به عوامل بسیار زیادی مرتبط است، در حال حاضر مشاهده می‌کنید که در برخی از نقاط کشور برخی از اقلام اساسی مردم کمیاب شده، در این رابطه مدیریت ناکارآمدی که حاکم بوده، یکی از مهم‌ترین مسائلی است که باعث شده اکثریت مردم امروز با مشکلات معیشتی بسیار زیادی دست و پنجه نرم کنند.

وی با تاکید بر اینکه دولت مدام می‌گوید تحریم‌هایی که آمریکا بر علیه ایران وضع کرده، علت اصلی وضع امروز اقتصادی کشور است، افزود: اما این تنها پاک کردن صورت مسئله است، به عنوان مثال در پیش گرفتن سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالا‌های اساسی آیا راهگشا بوده که دولت امروز همچنان بر اجرای آن اصرار دارد، بیش از دو سال و نیم از اجرایی شدن این تصمیم می‌گذرد، طی سال‌های ۹۷ و ۹۸ تخمین زده می‌شود، بیش از ۳۰ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالا‌های اساسی، مواد اولیه و دارو تخصیص داده شده است.

یوسفی اظهار داشت: اما این کار تنها باعث توزیع رانت شد و نفعش به جیب عده‌ای رانت‌خوار رفت، برخی از کسانی که این ارز را دریافت کردند، اصلا آن را به کشور برنگرداندند و با این پول‌ها در کشوری همچون کانادا برای خود زمین و ویلا خریدند، برخی نیز دلار‌های ۴۲۰۰ تومانی را در بازار آزاد فروختند و برخی دیگر که کالا وارد کردند، این اقلام را به نرخ آزاد در بازار عرضه کردند، با این همه فسادی که در چنین سیاستی رخ داده، باز جای سوال است که چرا همچنان این وضعیت ادامه پیدا می‌کند.

این اقتصاددان با اشاره به اینکه تورمی که امروز مردم با تمام وجود آن را در زندگی خود لمس می‌کنند، رهاورد سال‌ها سوء مدیریت و ناکارآمدی است، بیان داشت: طی تمام این سال‌ها انواع و اقسام اشتباهات و قصور‌ها انجام شد و نه تنها با این مسائل هیچ‌گونه برخوردی نشد، در مقابل این بی‌تدبیری‌ها زنجیروار تا امروز ادامه پیدا کرده و شما مسلم بدانید، اگر همین وضعیت همچنان برقرار باشد، این گرانی‌ها و افزایش قیمت‌ها در آینده نیز ادامه دارد، اینکه ما تنها به این امید باشیم که بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب شود و به برجام برگردد، تا ما بتوانیم نفت بفروشیم و اوضاع را درست کنیم، چنین اتفاقی نمی‌تواند چیزی را حل نخواهد کرد.

نقش دولت در افزایش تورم

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به نقش دولت در به وجود آمدن مشکلات معیشتی برای مردم، یادآور شد: درحالی که دولت به دلیل تحریم‌های آمریکا با کسری بودجه بسیار زیادی روبرو است، از همان سال گذشته ما بار‌ها گفتیم که باید ساختار بودجه تغییر پیدا کند و بسیاری از هزینه‌هایی که واقعا اضافه است و به فلان شخصیت و بهمان موسسه داده می‌شود، باید قطع شود، اما گوش هیچ کس بدهکار نبود، نتیحه آن نیز امروز چاپ پول و استقراض از بانک مرکزی است، از سوی دیگر نیز بورس در شش ماهه اول سال تبدیل به قلک دولت شده بود و با داغ کردن آن نیز مردم سرمایه‌های خود را سرایز این بازار کردند.

یوسفی اضافه کرد: دولت نیز از این فرصت استفاده کرد و سهام خود در شرکت‌های دولتی را به مردم فروخت، عرضه سهام شستا نمونه این موضوع است، بر اساس اعلام وزیر اقتصاد دولت تا پایان شهریور ماه بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان در بورس سهام فروخته است، حال که دولت کارش با بورس تمام شده، می‌بینیم که بازار سهام هر روز منفی می‌خورد و علیرغم حمایت‌هایی که وعده داده شده است، هیچ گونه تغییر روندی در آن صورت نگرفته است.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه در حال حاضر بسیاری از اقلام اساسی از سفره مردم حذف شده است، گفت: در حالی که اعلام می‌شود، تورم حدود ۴۰ درصد است، این نرخ اعلامی متوسط قیمت بیش از ۱۰۰ قلم کالا بوده، در حالی که مایحتاج ضروری مردم که عمده هزینه‌های آن‌ها را شامل می‌شود بین ۱۰ تا ۱۵ قلم کالا است و تورم این‌ها در حال حاضر بالای ۱۰۰ درصدی است، در چنین وضعیتی دولت نیز هیچگونه راهکاری برای کنترل این وضعیت ندارد، به نوعی می‌توان گفت، توانی برای مقابله با این وضعی که ایجاد شده وجود ندارد.

گردآورنده: الهام خلیلی خو

آنچه دیگران می خوانند: