یکشنبه, ۳۰ خرداد ۱۴۰۰ ۲۱:۵۱

نشانه های واقعی ام اس چیست؟

نشانه های واقعی ام اس چیست؟
ام اس بیماری خاموشی است که با علامت های کم کم خودش را نشان می دهد که اگر نادید گرفته شود ممکن است فرد دچار فلج شدن شود.

تیتربرتر؛ ام‌اس به چند شکل ظاهر می‌شود و علائم جدید آن یا به صورت عودِ مرحله‌ای (به شکل برگشتی) یا در طولِ زمان (به شکل متناوب) اتفاق می‌افتد. 

بیماری ام اس چیست؟

بیماری ام اس چیست؟
بیماری ام اس چیست؟

 

اِم‌اِس یا گرفتگی بافت‌های گوناگون (Encephalomyelitis Disseminata یا Multiple Sclerosis) که با نام اختصاریِ اِم‌اِس یا MS شناخته می‌شود، یک بیماری التهابی است که در آن غلاف‌های میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع آسیب می‌بینند.

مطالب مرتبط:

بیماری ام اس به کجا آسیب می رساند؟

این آسیب‌دیدگی می‌تواند در توانایی بخش‌هایی از سیستم عصبی که مسئول ارتباط هستند اختلال ایجاد کند و باعث به وجود آمدنِ علائم و نشانه‌های زیادِ جسمی شود.ممکن است در بین عود، نشانهٔ بیماری به کلی از بین برود؛ با این وجود مشکلاتِ عصبیِ دائمی به ویژه با پیشرفتِ بیماری در مراحلِ بعدی به‌طورِ مداوم اتفاق می‌افتد.

دلیل بیماری ام اس 

 اگرچه علت بیماری مشخص نیست اما مکانیزمِ اصلیِ آن آسیب زدن توسط سیستم ایمنی بدن یا اختلال در سلول‌های تولیدکنندهٔ غلافِ میلین است. دلایل ارائه شده در مورد این مکانیزم‌ها شامل عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی مانند عفونت است. 

نشانه های واقعی ام اس

فرد دارای ام‌اس همه علائم یا نشانه‌های عصب شناختی را دارد؛ رایج‌ترین این نشانه‌ها مشکلات دستگاه عصبی خودگردان، دیداری، حرکتی و حسی می‌باشند. علائم خاص از طریق محل‌های زخم در سیستم عصبی مشخص می‌شوند و شامل کم بساوایی یا خواب‌رفتگی مانند مور مور شدن، اسپاسم، ضعف عضلات، واکنش‌های غیرارادی، گرفتگی عضلات یا ناتوانی در حرکت، ناتوانی در هماهنگی و تعادل ناهماهنگی عضلات، مشکل در صحبت کردن یا دیسفازی، مشکلات دیداری (جنبش کره چشم، کاهش دید یا دوبینی)، احساس خستگی، درد شدید یا درد مزمن و مشکل در ادرار و مدفوع می‌باشد. 

دشواری در فکر کردن و مشکلات عاطفی مانند افسردگی یا ناخویشتن‌داری عاطفی نیز در بین مبتلایان به ام‌اس رایج است. پدیده اوتهوف، شدت یافتن نشانه‌های بیماری بر اثر تماس با دمای بالا و علامت لرمیت، احساس سوزش در پشت هنگام خم کردن گردن از ویژگی‌های بیماری ام‌اس می‌باشند.

 معیار اصلی ناتوانی و شدت مقیاس وضعیت ناتوانی گسترده (EDSS) می‌باشد که همراه با معیارهای دیگر مانند اسکلروز چندگانه تابعی کامپوزیت در تحقیقات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شرایط در ۸۵٪ موارد به شکل سندروم در طول چند روز آغاز می‌شود که از این تعداد ۴۵٪ دارای مشکلات حرکتی، ۲۰٪ دچار تاری دید و ۱۰٪ دارای سندروم مرتبط با نقض در عملکرد ساقه مغز می‌باشند، این در حالی است که ۲۵٪ باقی‌مانده دچار بیشتر از یک مورد از مشکلات ذکر شده می‌باشند.

 دوره این نشانه‌ها در ابتدا در دو الگو اتفاق می‌افتد؛ یا به صورت دوره‌های وخیم تر شدن ناگهانی بیماری که چند روز تا چند ماه به طول می‌انجامد (عود، وخیم تر شدن، دوره بیماری، حملات یا تشدید ناگهانی نامیده می‌شوند) که به دنبال آن بهبودی بیمار صورت می‌گیرد (۸۵٪ موارد) یا وخیم تر شدن تدریجی در طول زمان بدون دوره‌های بهبودی (۱۰–۱۵٪ موارد).

ممکن است در مواردی ترکیبی از این دو اتفاق بیفتد یا ممکن است افرادی دچار دوره‌های عود و بهبودی شوند که بعدها ادامه‌دار باشد. این دوره‌های عود بیماری معمولاً پیش‌بینی ناپذیرند و بی هیچ نشانه‌ای اتفاق می‌افتند. وخیم تر شدن شرایط بیمار به ندرت و در بیشتر موارد دو بار در سال اتفاق می‌افتد. با این وجود در بعضی موارد این وخیم تر شدن بیماری به دنبال نشانه‌های معمول می‌آید و بیشتر در بهار و تابستان اتفاق می‌افتد. به‌طور مشابه، عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی معمولی، آنفلوآنزا یا التهاب معدی‌روده‌ای احتمال آن را افزایش می‌دهند.

 استرس نیز ممکن است باعث بروز حمله شود. باردار بودن احتمال عود بیماری را کاهش می‌دهد، اگرچه در طول چند ماه اول پس از وضع حمل این احتمال بیشتر می‌شود. به‌طور کل، به نظر نمی‌رسد باردار بودن بر ناتوانی دراز مدت تأثیر داشته باشد. موارد بسیاری از جمله واکسن زدن، شیر دهی، ضربه شدید بدنی و پدیده اوتهوف بر نرخ عود بیماری تأثیر نمی‌گذارند

درمان ام اس

درمان ام اس
درمان ام اس

 

معمولاً ام‌اس بر اساس نشانه‌ها و علائم و نتایج آزمایش‌های پزشکی تشخیص داده می‌شود. پیشترها درمانِ مشخصی برای ام‌اس وجود نداشت تا اینکه محققانِ کانادایی موفق به درمانِ آن شدند. درمان‌های موجود به منظور بهبود عملکرد بدن پس از هر حمله و جلوگیری از حملات جدید صورت می‌گیرد. اگرچه داروهایی که برای درمان ام‌اس تجویز می‌شود اندکی مؤثرند اما دارای اثرات جانبی هستند و تحمل آن دشوار است. با وجود اینکه شواهدی در مورد اثربخشی درمان‌های جایگزین ام‌اس وجود ندارد، بسیاری از مردم به دنبال آن درمان‌ها هستند.

پیش‌بینی نتیجه دراز مدت درمان بسیار دشوار است، اما نتیجه قابل قبول بیشتر در زنان، افرادی که در سنین پایین‌تر به این بیماری مبتلا شده‌اند، افرادی که در آن‌ها دوره‌های عود مشاهده می‌شود و افرادی که آن‌ها در مراحل اولیه حمله‌های کمی را تجربه کرده‌اند مشاهده می‌شود. امید به زندگی افراد دارای ام‌اس ۵ تا ۱۰ سال کمتر از دیگران است. از سال ۲۰۰۸، بین ۲ تا ۲٫۵ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا شده‌اند، این در حالی است که نرخ ابتلاء در بخش‌های مختلف جهان و در بین جوامع مختلف تفاوت آشکاری دارد. 

بیماری ام اس در کدام سنین بیشتر دیده می شود؟

این بیماری به‌طور معمول در سنین ۲۰ تا ۵۰ سالگی و در زنان حدود ۳ برابر مردان اتفاق می‌افتد. نام «اسکلروز چندگانه» به زخم‌ها (سختینه یا به عبارت دیگری پلاک یا زخم) که در ماده سفید مغز یا ستون فقرات قرار دارد گفته می‌شود. ام‌اس در سال ۱۸۶۸ توسط ژان-مارتن شارکو توصیف شد. محققان در حال توسعه درمان‌ها و روش‌های تشخیص جدید هستند.

آخرین تحقیقات درباره بیماری ام اس

 این تحقیقات با مطالعه روی بیش از ۱۲ هزار بیمار مبتلا به ام اس ساکن انگلیس با میانگین سنی ۴۵ سال  انجام گرفت. حدود ۶۷ درصد از این بیماران زن و بقیه مرد بودند. محققان اطلاعات به دست آمده از این بیماران را با اطلاعات مربوط به بیش از ۷۲ هزار شهروند سالم مقایسه کردند.
بر اساس این تحقیقات احتمال بروز بیماری‌های شریان‌های اصلی در افراد مبتلا به ام اس تقریبا به میزان یک سوم بیشتر از سایرین است. این بیماری‌ رگ‌های خونی بزرگ را در بدن تحت تاثیر قرار می‌دهند و فرد را معرض خطراتی مانند حمله قلبی، بیماری سرخرگ کرونری، بیماری سرخرگ محیطی و بیماری‌های مغزی عروقی قرار می‌دهد.

بر اساس این تحقیقات احتمال مرگ افراد مبتلا به ام اس در اثر بیماری‌های قلبی، ۱.۵ برابر افراد سالم است. همچنین به طور کلی احتمال مرگ این بیماران در اثر عوامل مختلف، ۳.۵ برابر احتمال مرگ سایرین است. این تفاوت‌ها در بین زنان شدیدتر از مردان است.

همچنین در این تحقیقات مشخص شد داروهای کاهش دهنده کلسترول و به ویژه استاتین‌ها موجب کاهش خطر مرگ افراد مبتلا به ام اس می‌شوند.

بیماری ام اس
درمان بیماری ام اس

 

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی پاسخ غیر متعارفی به سیستم عصبی مرکزی‌ (CNS ) می‌دهد. سیستم عصبی مرکزی شامل مغز، نخاع و اعصاب بینایی است. سیستم ایمنی بدن به طور معمول عوامل خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها را مورد هدف قرار می‌دهد؛ ولی در بیماری‌های خود ایمنی، به اشتباه بافت‌های نرمال از بین می‌روند. در بیماری ام اس ، سیستم ایمنی به میلین حمله می‌کند. میلین به غلاف چربی اطراف سلول‌های عصبی گفته می‌شود. میلین آسیب دیده سبب بوجود آمدن تصلب بافت (sclerosis) می‌شود که نام بیماری نیز از همین واژه گرفته شده است.

زمانی که پوشش میلین یا بافت‌های عصبی آسیب می‌بینند، ارسال پیام‌های عصبی مختل می‌شود که عوارض مختلفی دارد. بیماری MS انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

 ام اس پیشرونده مقدماتی

در این نوع، نشانه‌های بیماری به طور پیوسته از زمان تشخیص بیماری سیر صعودی دارند. حمله‌ها مشخص نیستند و هیچ علامت بهبودی وجود ندارد. حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از بیماران، به این نوع از بیماری مبتلا می‌شوند. معمولا بیماری ام اس در افرادی که این مرحله را تجربه می‌کنند، دیر و در حدود ۴۰ سالگی تشخیص داده می‌شود.

نوع عودکننده – فروکش کننده

حدود ۹۰ درصد از بیماران، به این نوع مبتلا هستند. معمولا نشانه‌های اولیه بیماری در این افراد، در اوایل بیست سالگی دیده می‌شود. پس از آن در دوره‌های مختلف، بیماری عود می‌کند و در بین دوره‌ها، بیمار بهبودی نسبی دارد. معمولا بیمارانی که به این نوع مبتلا هستند، وارد مرحله دیگری از بیماری به نام پیشرونده ثانویه می‌شوند.

ام اس پیشرونده ثانویه

تشخیص بیماری ام اس
تشخیص بیماری ام اس

 

در این نوع، علایم بیماری به طور پیوسته سال‌ها وجود دارد و هیچ عود یا بهبودی حاصل نمی‌شود. معمولا این حالت ۱۰ تا ۲۰ سال پس از تشخیص بیماری اتفاق می‌افتد. این نوع از بیماری معمولا منجر به از کار افتادگی بیماران می‌شود.

نوع پیشرونده عودکننده

این نوع از بیماری بسیار نادر است و در آن بیماری در دوره‌های مشخص عود می‌کند و از یک حمله تا حمله بعدی، نشانه‌های بیماری شدیدتر می‌شود. حدود ۵ درصد از افراد به این نوع از بیماری مبتلا هستند.

در حال حاضر حدود ۲.۵ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند. گزارش کامل این تحقیقات در نشریه JAMA Neurology منتشر شده است.

آنچه دیگران می خوانند:

گردآورنده : علی اکبر رضایی