به گزارش تیتربرتر؛ بازار مسکن در ایران، مدت‌هاست شرایط مساعدی را پشت سر نمی‌گذارد و این شرایط، با شیوع کرونا در ماه های اخیر، تشدید هم شد. براساس جدیدترین گزارش دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، تعداد معاملات انجام‌گرفته در فروردین ماه سال جاری نسبت به اسفندماه سال گذشته، شاهد کاهش ۸۷ درصدی بوده است. این درحالیست که تعداد معاملات انجام گرفته نسبت به فروردین ماه سال گذشته حدود ۶۳ درصد کاهش معاملات را نشان می‌دهد.
بازار مسکن در روزهای کرونایی
محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در برنامه روز از نو در رادیو اقتصاد، برنامه های وزارت راه و شهرسازی را در خصوص مسکن و سیاستگذاری های آن اعلام کرد و گفت: برای خانه دار کردن اقشار مختلف جامعه، طرح اقدام ملی مسکن آغاز شده است که با هدف گذاری متقاضیان واقعی مسکن تلاش برای خانه دار کردن اقشار هدف را برعهده دارد.
وزیر راه و شهرسازی در ابتدای صحبت خود با اشاره به مسکن مهر و تکمیل واحدهای باقیمانده آن، توضیح داد: از زمانی که مسئولیت وزارت راه و شهرسازی را برعهده گرفتم ۲۲۰ هزار واحد مسکن مهر در سراسر کشور تکمیل و تحویل مردم شد. هم اکنون ۱۳۰ هزار واحد مسکونی مهر نیز در حال تکمیل نهایی و برقراری انشعابات است و عملا بیش از ۶۰ هزار واحد مسکونی مهر باقیمانده که در حال تکمیل آنها هستیم.
بررسی حدود ۹۰ هزار پرونده مسکن مهر در محاکم قضایی و حقوقی
عضو کابینه دولت دوازدهم در خصوص عدم تکمیل حدود ۹۰ هزار واحد مسکن مهر، اعلام کرد: این تعداد واحدهای مسکونی مهر واحدهایی هستند که عموما توسط خود مردم تکمیل نشده و یا دعاوی حقوقی و قضایی دارند و پرونده های آنها در محاکم در دست بررسی قرار دارد و عملا این تعداد از پرونده ها امکان تکمیل و تحویل را ندارند. بنابراین تا پرونده این دسته از متقاضیان بررسی نشود و به رای نرسد و تعیین تکلیف نشود، از وزارت راه و شهرسازی، کاری ساخته نیست.
بیشتربخوانید: آخرین وضعیت اجاره مسکن در سال 99
حل عمده مشکلات مسکن مهر پردیس
وزیر راه و شهرسازی در خصوص مسکن مهر پردیس نیز گفت: برای واحدهای مسکونی مهر پردیس مشکل خاصی وجود ندارد. مردمی که در پردیس ثبت نام کرده‌اند، خوب می‌دانند که نهضت بزرگی به پا شده و روزانه جمعیت قابل توجهی واحدهای مسکونی خود را تحویل می گیرند. مسکن مهر پردیس عملا از بحرانی که دو سال پیش داشت، خارج شده است.
پیمانکار بدعهد مسکن مهر پردیس برکنار شد
اسلامی ادامه داد: هفته گذشته یکی از پیمانکارانی که بدعهدی کرده بود، برکنار شد. عمده مشکلاتی که در پردیس وجود داشت شامل کمبود سرانه خدمات عمومی و بهداشتی بود که این کمبود سرانه ها شامل مدرسه، خانه بهداشت، خیابان کشی، پارک، مسجد، خانه بهداشت و ... بود که در این مدت رفع شد. در طی مدتی که عهده دار مسئولیت وزارتخانه شدم برای رفع مشکلات مسکن مهر پردیس دو قرارداد سرمایه گذاری ۲ هزار میلیاردتومانی برای سرمایه گذاری روی احداث زیرساخت های پردیس به امضا رسید که شامل آوردن تاسیسات آب، تصفیه خانه آب و مواردی از این دست بوده است. امروز تقریبا می توانیم بگوییم مشکل خاصی در پردیس برای تحویل واحدها وجود ندارد، مگر مواردی که مشکلات حقوقی دارند.
تکمیل و تحویل ۷۸۰ هزار واحد مسکن مهر در دولت یازدهم
وی یادآور شد: در دولت یازدهم حدود ۷۸۰ هزار از دو میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکن مهر تحویل مردم شده بود. از آن تاریخ تاکنون از تحویل ۲ میلیون و ۳۰ هزار واحد مسکونی مهر عبور کرده ایم و این گامی مهم است که در دولت تدبیر و امید حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد مسکن مهر تکمیل و به متقاضیان ارایه شد.
از طرف دیگر و در شرایطی که تعداد معاملات صورت گرفته از رکود شدید در حوزه مسکن خبر می‌دهد، قیمت‌ها سیر صعودی را طی کرده‌اند. بدین ترتیب درحالی متوسط قیمت یک مترمربع واحد مسکونی آپارتمانی در فروردین امسال ۱۵ میلیون و ۵۴۷ هزار تومان معامله شده که این آمار نسبت به فروردین ۹۸، بیش از ۳۶ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
بیشتربخوانید: قیمت مسکن چرا کاهش نمی یابد؟
حباب قیمت 60 درصدی مسکن، عامل اصلی شکست بازار
بررسی آمار مرتبط با بازار مسکن کشور، به وضوح بیانگر پدیده شکست بازار در این حوزه است. در همین راستا، افشین پروین‌پور عضو سابق شورای عالی سیاستگذاری مسکن و کارشناس اقتصادی گفت: «پدیده شکست بازار، به پدیده‌ای اطلاق می‌شود که عرضه و تقاضا متناسب در بازار وجود دارد اما خرید و فروشی در این حوزه صورت نمی‌گیرد و در اصطلاح اقتصادی بازار با رکود مواجه شده است. در این شرایط به دلیل افزایش حبابی قیمت‌ها، بخشی از تقاضاهای موثر مصرفی موجود در بازار به تقاضاهای مصرفی غیر موثر تبدیل شده و بازار با شکست مواجه خواهد شد».
این کارشناس اقتصادی در بیان تطبیق شرایط حال حاضر بازار مسکن با شرایط شکست بازار، افزود: «درحالیکه بازار مسکن در سال‌های گذشته با تقاضای فراوانی روبرو بوده اما شاهد فضای رکود سنگین در این حوزه بوده‌ایم. در واقع رشد نجومی قیمت مسکن منجر به غیرموثر کردن بخش عمده‌ای از تقاضاهای مصرفی در این حوزه شده است که چنین شرایطی مقدمات پدیده شکست بازار مسکن را فراهم می‌آورد».
عضو سابق شورای عالی سیاستگذاری مسکن، در ارتباط با دلایل رشد حبابی قیمت مسکن در سال‌های گذشته، گفت: «توجه به تورم عوامل تولید مسکن و افزایش شدید قیمت واحدهای مسکونی در بازه‌های زمانی کوتاه، موید این نکته است که در بهترین حالت بیش از 60 درصد قیمت مسکن حبابی است و قیمت حقیقی هر متر مترمربع واحدهای مسکونی تا یک سوم قیمت فعلی قابل کاهش است».
ایجاد مقدمات کاهش قیمت مسکن با اخذ مالیات‌های تنظیمی
لزوم دخالت نهادهای تصمیم‌گیر نظیر دولت برای گذر از شرایط شکست بازار امری ضروری به حساب می‌آید. در همین ارتباط محمد حمیدزاده کارشناس حوزه اقتصاد مسکن ضمن اشاره به راهکارهای عبور از شرایط شکست بازار در حوزه مسکن، گفت: «تبدیل تقاضاهای مصرفی غیرموثر به تقاضای‌های مصرفی موثر، یکی از اصلی‌ترین راهبردهای موجود به منظور گذر از شرایط شکست بازار تلقی می‌شود».
حمیدزاده در تشریح راهکار مطرح شده برای این موضوع، اظهار داشت: «کاهش قیمت مسکن و تخلیه حباب قیمتی واحدهای مسکونی، منجر به افزایش قدرت خرید تقاضاهای غیر موثر شده و زمینه تاثیر گذاری این تقاضا را در بازار مسکن فراهم می‌آورد».
این کارشناس حوزه اقتصاد مسکن، در بیان راهبردهای اصلی کاهش قیمت مسکن و افزایش قدرت خرید تقاضاهای مصرفی، گفت: «ابزارهای مالیات تنظیمی، بهترین ابزار دولت به منظور خروج سوداگران از بازار مسکن و فراهم شدن شرایط کاهش قیمت تلقی می‌شوند. مالیات‌های تنظیمی نظیر مالیات بر خانه‌های خالی و مالیات بر عایدی سرمایه، با ایجاد مانع در مقابل تقاضاهای سرمایه‌ای امکان عرض اندام را از سوداگران و سفته بازان گرفته و شرایط را به منظور کاهش قیمت مسکن و تخلیه حباب قیمتی فراهم می آورند».
اخذ مالیات تنظیمی به منظور ساماندهی بازارهای کشور، سال‌هاست مورد توجه کارشناسان حوزه اقتصاد قرار گرفته است و به همین دلیل، اخذ مالیات بر خانه‌های خالی و مالیات بر عایدی سرمایه در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است. انتظار می رود هر چه سریعتر بسترهای قانونی و اجرایی لازم برای اخذ این مالیات های تنظیمی، فراهم شود تا شاهد خروج بازار مسکن از قبضه سوداگران باشیم.
گردآورنده: علی اکبر رضایی