جمعه, ۰۵ ارديبهشت ۱۳۹۹ ۲۱:۵۱

همدان؛ پایتخت تمدن کهن ایران

همدان؛ پایتخت تمدن کهن ایران
همدان اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، مادها بوده‌است . شهر همدان در روزگار هخامنشیان ، اشکانیان ، ساسانیان ، آل بویه و سلجوقیان نیز یکی از پایتخت‌های کشور بوده‌است . هم‌اکنون استان همدان به دلیل داشتن مراکز تاریخی و دیدنی به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و توریستی کشور شناخته می‌شود

تیتر برتر ؛ همدان در منطقه کوهستانی غرب ایرانه. این شهر، از شهرهای سردسیر ایرانه، که در دامنه های کوه الوند قرار گرفته و از لحاظ جغرافیایی، از شمال به زنجان، از غرب به سنندج، از جنوب به ملایر و از شرق به ساوه و کمیجان محدود می شه. از نظر آب و هوایی، شرایط جوی متغیری در فصول مختلف سال داره، ولی به طور کلی چون در منطقه کوهستانی قرار گرفته، می شه گفت تابستونای خنک و زمستونای سرد داره. در مورد قدمت این شهر می شه گفت، یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران و حتی جهانه، بطوریکه تونسته لقب پایتخت تاریخ و تمدن ایران رو به خودش نسبت بده، همچنین یکی از پایتخت های کشور در زمان اشکانیان، هخامنشیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان بوده. اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، یعنی مادها هم بوده. امروزه هم به خاطر داشتن مراکز تاریخی و دیدنی فراوان به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و توریستی کشور شناخته می شه.

خوراکی و سوغاتی همدان

همدان یکی از شهرهاییه که تنوع غذایی زیادی داره و علاوه بر انواع غذاهایی که در همه شهرهای ایران طبخ می شن، پخت بعضی از انواع غذاهای محلی و چندین نوع آبگوشت ویژه در این شهر رواج داره. اگه از اون دسته از افراد هستین که به آش و آبگوشت علاقه دارین، مطمئن باشین که از غذاهای محلی همدان خوشتون میاد، چرا که پخت انواع آش و آبگوشت در این شهر به واسطه سردسیر بودن خیلی رواج داره. از معروفترین غذاهای محلی همدان، آبگوشت بزباش، آبگوشت کلم قمری، آش کاچی، سرداشی و آبگوشت یخنی هستن که جهت ثبت ملی معرفی شدن. کوفته همدانی، آش بروش، تله کنجی، تاماشی و سرکوله از دیگر غذاهای شهر به حساب میان که طرفدارای زیادی دارن. علاوه بر تنوع غذایی بالایی که این شهر داره، در واقع میشه گفت همدان دیار ترشی ها و مرباهای عجیب و غریبه! در حال حاضر بیشتر از 100 نوع ترشی در همدان تهیه می شه و شاخصه اصلی ترشی همدان، استفاده از گیاهان بومی و به کاربردن چاشنی ها و سبزی های منطقه در اوناست که سبب تمایز ترشی های همدان با سایر نقاط شده .

بیشتر بخوانید: شهر بن با طعم گیلاس

شاید بشه همدان رو قطب شیرینی های سنتی غرب کشور دونست، چرا که بعضی از شیرینی های سنتی همدان 150 تا 200 سال قدمت تولید دارن که شامل کماج، شیرمال، حلوازرده، انگشت پیچ، آب نبات قیچی، حلوا لوزی، شیرینی چای بغدادی، نان چای و راحت الحلقوم میشن . به جز این شیرینی ها، سیر تند، شیر شیره، قیسی، مویز و شیره انگور از سوغات خوراکی همدان هستن. سفال و سرامیک، چرم و کالای چرمی، فرش، گلیم و جاجیم از صنایع دستی این شهر به حساب میان. بیشتر کسانی که به همدان سفر می کنن لااقل یکی از ظرف های سفالین هنرمندان لالجین که به عنوان مرکز تولید سفال خاورمیانه شناخته شده رو می خرن .

جاذبه های گردشگری همدان

شهر همدان همونطور که از لقبش پیداست از تاریخی ترین شهر های ایرانه، واسه همین پر از جاذبه های تاریخی و طبیعیه، ولی از مهم ترینش که اصلا نمی شه از دیدنشون صرف نظر کرد، می شه به تپه هگمتانه ، که وسیع ترین تپه باستانی ایرانه، گورستان پارتی ، که به مدت 200 سال از اواخر دوران هخامنشی تا نیمه اول دوره سلوکی مورد استفاده بوده، کتیبه های گنج نامه ، و مجسمه شیر سنگی، که از آثار بجا مانده از دوره قبل از اسلامه، گنبد علویان ، غار علی صدر، که از نظر خیلی از گردشگرا زیباترین غار ایرانه ، آرامگاه بابا طاهر، آرامگاه استر و مردخای ، آرامگاه بوعلی سینا، مسجد جامع همدان، برج قربان و حمام قلعه اشاره کرد. در ضمن بهتون پیشنهاد می کنیم اگه زمان بیشتری داشتین، سری هم به دهکده توریستی، فرهنگی و ورزشی گنجنامه بزنین و از امکانات مختلف این مجموعه، مثل تله کابین، سورتمه ریلی، آبگیر ماهی گیری، شهربازی مدرن، سینما چهاربعدی، بانجی جامپینگ و ... لذت ببرین.

آرامگاه بوعلی سینا

این آرامگاه، نماد شهر همدان و یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری استان است. در شمال آرامگاه، خانه های مسکونی و در جنوب آرامگاه حیاط قرار دارد. این ساختمان10 ستون دارد که از سنگ خارا تراشیده شده که هر یک از این ستون ها، نمودار گذشت یک قرن از زمان تولد بوعلی سینا تا روزگار ماو تعداد علومی است که او به آنها تسلط داشته است. این مکان در واقع خانه قدیمی دوست صمیمی اوبوده است.
در سال 1328تصویری از بوعلی سینا توسط استاد ابوالحسن صدیقی ترسیم شد که بر اساس آن ،مجسمه تمام رخ ایستاده ای از سنگ مرمر سفید، ساخته شد و در میدانی به همین نام نصب شد.

آرمگاه بوعلی
آرمگاه بوعلی

 

آرامگاه بابا طاهر

قدمت این بنا که تا کنون چندین بار بازسازی شده به دوران سلجوقی می رسه که در قرن 6 قمری یه برج 8ضلعی آجری بر روی قبر "باباطاهر" ساخته شد، و "رضا خان پهلوی" بنای آجری دیگری روی آن ساخت . بنای جدید رو هم " مهندس فروغی" در سال 1344خورشیدی ساخته .
آرامگاه بابا طاهر در زمان خود از جمله شاهکارهای معماری بوده که طرح اصلی آن از معماری های قرون 7 و 8 قمری گرفته شده .
تو محوطه داخلی آرامگاه 24 دو بیتی بر روی 24 قطعه سنگ زیبا حک شده و تو قسمت پایین، اطراف محوطه داخلی مزار نصب شده است .

www.titrebartar.com

 

شهر تاریخی هگمتانه

«هگمتانه» پایتخت شاهنشاهی مادها و پایتخت تابستانی ایران در زمان هخامنشیان و اشکانیان بوده است.
این شهر کهن، نخستین پایتخت ایران بوده و به همراه آتن در یونان و رم در ایتالیا، از معدود شهرهای باستانی جهانه که همچنان زنده و مهمه .
یونانیان هگمتانه را اِکباتان می خواندند و هرودوت این شهر رو ساخته دیااکو دانسته و گفته که هفت دیوار داشته که هر کدوم به رنگ یکی از سیاره ها بودن .
از جمله ویژگیهای شهر باستانی هگمتانه معماری و طرح و نقشه منظم این شهر بوده، که در بین آثار باستانی به دست آمده کم سابقه است.
ضمناً در طول حفاریهای انجام شده آثار ارزشمند و بی نظیری کشف شده، که اغلب متعلق به دوران هخامنشیان و نیاکان آنهاست.

شهر تاریخی هگمتانه
شهر تاریخی هگمتانه

 

تله کابین و کتیبه گنج نامه

تله کابین گنج نامه در انتهای دره سرسبز عباس آباد در 5 کیلومتری شهر همدان و در مجاورت کتیبه های تاریخی و آبشار زیبای گنج نامه واقع شده است. طول خط این تله کابین 1680 متر و اختلاف ارتفاع آن 800 متر است.
این تله کابین به سمت منطقه میدان میشان؛ یکی از ارتفاعات سرسبز کوه الوند امتداد دارد.
آب و هوای مطبوع کوهستان، دره زیبای الوند و چشم انداز بی نظیر دشت میشان سبب شده است گردشگران زیادی از نقاط مختلف کشور و حتی جهان، به این منطقه مراجعه نمایند. این مجموعه عظیم تمامی امکانات یک گردشگر اعم از تفریحی، ورزشی، اقامتی و آموزشی را فراهم می نماید.

www.titrebartar.com

 

کتیبه های گنج نامه در فاصله 5 کیلومتری غرب شهر همدان در انتهای دره سرسبز عباس آباد قرار دارند. این اثر تاریخی بی نظیر در ابتدای مسیر جاده ای که همدان را به تویسرکان و غرب کشور مرتبط می سازد، واقع شده است .
گنج نامه در واقع عبارت از دو لوح سنگی بزرگ به خط میخی می باشد که بر سینه وسیع صخره ای عظیم در دامنه کوه الوند حک شده اند. کتیبه سمت چپ توسط داریوش بزرگ نوشته شده که طول آن 290 و ارتفاعش 190 سانتی متر می باشد. کتیبه سمت راست که پایین تر از دیگری قرار دارد، متعلق به خشایارشا (پسر داریوش) می باشد .
کتیبه های گنج نامه هر کدام به سه زبان پارسی قدیم، بابلی و عیلامی و مشتمل بر 20 سطر به خط میخی از چپ به راست نوشته شده اند و متن پارسی آن ها در سمت چپ هر یک از الواح مزبور نوشته شده است.

کتیبه گنج نامه
کتیبه گنج نامه

 

شیر سنگی

شیر سنگی یکی از آثار تاریخی شهر همدانه که قدمتش به دوران مادها می رسه. کارشناسان میراث فرهنگی می گن، مجسمه شیر سنگی شهر همدان قبل از حمله مرداویج به این شهر دو عدد بوده و در منابع و کتاب های اسلامی از این مجسمه ها که دو طرف دروازه شهر همدان بود باب الاسد یاد شده. در زمان حمله دیلمیان یکی از این شیرهای سنگی به طور کامل خراب شد و دست و پای مجسمه دیگه هم شکسته شد. مجسمه های شیرسنگی همدان به دستور اسکندر به مناسبت یادبود سردار معروفش هنایشیون در دو طرف مقبره او ساخته شده بود. هم اکنون تنها مجسمه شیرسنگی در یکی از میدان های شهر همدان به همین نام و تپه ای باستانی که در گذشته گورستان دوره اشکانیان بود قرار داره. این اثر به ثبت ملی رسیده.

شیر سنگی
شیر سنگی

 

کلیسای گریگوریان استپان

کلیسای گریگوری استپان از آثار تاریخی منحصر به فرد اقلیت های مذهبی در استان همدان است که در قسمت شرقی تپه هگمتانه در محله قدیم ارامنه شهر همدان قرار دارد. این کلیسا در سال 1676 میلادی و همزمان با سلطنت شاه سلیمان صفوی توسط عده ای از ارامنه اصفهان و همچنین مهاجران و تجار ارمنی روسیه که در همدان ساکن شده بودند، ساخته شد. این کلیسا متعلق به مسیحیان پیرو مذهب پروتستان است.
کلیسای گریگوری استپان یک بار در سال 1932 میلادی بازسازی و مرمت شد.
در این کلیسا آرامگاه چند تن از شخصیت های برجسته مذهبی همچون عالی جناب دریزنیک وارتاپت کارکسیان؛ نایب خلیفه ارامنه جلفای اصفهان و رهبر دینی ارامنه همدان و اراک و کشیش درخاچاطور قرار دارد.

کلیسای گریگوریان استپان
کلیسای گریگوریان استپان

 

برج قربان

برج قربان یکی از آثار تاریخی قرون هفتم یا هشتم هجریه که در محل زندهای شهر همدان بین چهار باغ شهید مدنی و خیابان طالقانی جنب دبیرستان ابن سینا واقع شده. این بنا مدفن شیخ السلام حسن بن عطار حافظ ابو العلاء همدانی و جمعی از امرای سلجوقیه. عثکل جد اعلای او عرب تبار بوده ولی او و پدرانش همدانی بودن. درباره علت نام گذاری این بنا باید گفت به این دلیل به برج قربان معروفه که در جریان شورش افاغنه در اواخر دوره صفویه فردی به نام قربان این محل رو سنگرگاه خود قرار داده و ضمن دفع شورشگران از اهالی محل دفاع کرده ، از این رو مسجد و بقعه به نام او شهرت یافته.

برج قربان
برج قربان

 

گنبد علویان

گنبد علویان در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله شهر همدان قرار گرفته و این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچ بری بعد از اسلام در شهر همدانه.
این گنبد یکی از یادمانهای متعلق به اواخر دوره سلجوقیان در قرن ششم هجری است که توسط خاندان علویان ابتدا به عنوان مسجد احداث شده بود. در دوره های بعد با ایجاد سردابی در زیر زمین به مقبره آن خاندان تبدیل شد.

گنبد علویان
گنبد علویان

 

 

گرداورنده: معین کرمی