اولین جاذبه گردشگری مذهبی ایران کجاست

به ایلامی زیگورات دوراونتاش (Ziggurat Dūr Untash) یا با نام امروزی چُغازَنبیل نیایشگاهی باستانی است که در زمان ایلام (ایلامی‌ها) و در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شده است. چغازنبیل بخش به‌جا مانده از شهر دوراونتاش است و در نزدیکی شوش در استان خوزستان قرار دارد.

این سازه در سال ۱۹۷۹ میلادی اولین اثر تاریخی از ایران بود که در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت. جامعه بین‌المللی برای آن ارزش استثنایی و جهانی قائل است.

خاورشناسان چغازنبیل را نخستین ساختمان مذهبی ایران می‌دانند.

مطالب مرتبط : صنعت توریسم و گردشگری مذهبی در ایران

هر آنچه که باید در مورد زیگوارت بدانید

زیگورات نیایشگاهی متعلق به تمدن ایلام در 3500 سال قبل از میلاد مسیح بوده است، چغازنبیل بخش به‌جا مانده از شهر دوراونتش است و در نزدیکی شهر باستانی در استان خوزستان قرار گرفته است. ساخت آن توسط اونتاش گال پادشاه بزرگ وقت برای ستایش ایزد اینشوشیناک نگهبان شوش صورت گرفت.

زیر بنای چغازنبیل یک مربع ۱۰۵ متر در ۱۰۵ متر است، یعنی دو برابر یک زمین فوتبال. این اثر تاریخی در ۱۹۷۹ اولین اثر تاریخی از ایران بود که در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت. اکثر باستان شناسان چغازنبیل را اولین ساختمان مذهبی ایران می‌دانند. زیگورات چغازنبیل بزرگترین زیگورات جهان است.

زیگورات چغازنبیل از آجر ساخته شده و نوشته های زیادی بر روی آن به خط ایلامی دیده می شود. در تمام طول بنای زیگورات آبراه‌هایی برای حفاظت از بنا در مقابل بارانهای سیل آسا وجود دارد. دورتادور معبد سنگفرش است و در بعضی از آنها آثار جای پای بچه دیده می شود. درون محوطه یک ساعت خورشیدی بزرگ نیز دیده می شود.

راز زیگورات چغازنبیل چیست

کشورمان ایران تاریخ و تمدن کهنی را در خود جای داده است، یکی از قدیمی ترین تمدن های روی زمین تمدن آسیای غربی است که در آن دوران وجود داشته است. دراین تمدن ها برای ساخت بناهای مذهبی مانند عبادتگاه ها از شیوه ی خاصی از معماری استفاده می شده است و عمده بناهای مذهبی در آن دوران هرمی شکل بوده اند. این هرم ها به صورت پله پله ساخته می شده اند و از جنس آجر بوده اند که به آن ها به صورت اختصاصی زیگورات گفته می شود. شاید که دلیل هرمی بودن این نیایشگاه ها به این خاطر بوده است که پله پله به سمت آسمان و بعد به خداوند می توان نزدیک تر شد، این شیوه از ساخت زیگورات ها از ۴۲۰۰ سال پیش هم مرسوم بوده است. شهر شوش در استان خوزستان یکی از مهم ترین آثار تاریخی ایران را در خود جای داده است جایی به نام زیگورات چغازنبیل که درفهرست میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده است.

زیگورات ها بناهای مورد احترام و مهمی در آن دوران بوده اند و به همین دلیل در ساخت آن ها از بهترین مواد و مصالح استفاده می شده است، ان ها بهترین آجرها و خشت را آماده می کرده اند تا بتوانند چنین بناهایی بسازند. تعداد این بناها یعنی همان زیگورات ها کم نیست اما قطعا بهترین و سالم ترین آن ها زیگورات چغازنبیل است که در شهر شوش در استان خوزستان جنوب کشورمان قرار گرفته است. این زیگورات حالا نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا نامش پر آوازه شده است.

از شوش چه می دانید؟ شوش یکی از شهرهای استان خوزستان است که در فاصله ی ۱۱۵ کیلومتری از اهواز مرکز این استان قرار دارد، ارتفاع این شهر از سطح دریا ۸۷ متر است. بعد از عبور از آزاد راه اهواز شوش می توان تابلوهایی را در مسیر دید که شما را به سمت این دیدنی شگفت انگیز هدایت می کنند. این مکان که در واقع نیایشگاهی بوده است در سال ۱۲۵۰ بعد از میلاد توسط یکی از پادشاها ن بزرگ آن زمان ایلام ساخته شده است و تا سال های سال در زیر خاک مدفون بود و به همین دلیل به شکل یک تپه دیده می شد.

نام پادشاهی که این سازه ی عظیم را ساخته است اونتاش ناپیراش بوده است که در آن دوران این بنا را برای نگهبان شهر شوش ساخته بود که متاسفانه در جریان درگیری ها و حمله ی سپاه آشور کاملا ویران شد. این بنا تا مدت های زیاد زیر خاک مدفون بود و به همین دلیل شکل یک تپه را گرفته بود تا این که توسط شخصی فرانسوی به نام رومن کریشمن خاکبرداری شد. این اثر به عنوان یکی از تحسین برانگیزترین، حیرت آورترین و مهم ترین آثار تاریخی ایران در سال ۱۳۵۸ در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو ثبت شد و البته قبل از آن هم در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده بود.

چگونه زیگوارت کشف شد

نحوه ی کشف شدن زیگورات چغازنبیل هم جالب است در سال ۱۸۹۰ شخصی به نام ژاک دمرگان که یکی از زمین شناسان به نام آن دوران بود که اطلاعیه ای داد که در آن گفته شده بود که در زمین های جغازنبیل معدن های نفت وجود دارد. ۵۰ سال بعد از آن تاریخ، عده ی از مهندسان در همان منطقه حفاری های نفتی می کردند که آجری را پیدا کردند، آجری که روی آن نوشته ای وجود داشت و بعد هم آجر را به یکی از باستان شناسان فرستادند تا روی آن تحقیقات انجام دهد، همین حرکت باعث شد تا گمان هایی درباره ی تاریخی بودن منطقه به وجود بیاید و این موضوع هم باعث شد تا تحقیقات روی این منطقه شروع شود… این بنا یکی از معدود بناهای تاریخی در کشور است که در فهرست میراث جهانی یونسکو هم ثبت شده است.

یکی از مورادی که در مورد زیگورات چغازنبیل وجود دارد این است که این بنای تاریخی پر اهمیت قبل از این که کاملا تکمیل شود توسط یکی از پادشاهان آن دوران به نام آشور بانیپال ویران می شود و در کتیبه ای که از این شخص پیدا شده است روی آن نوشته شده: من زیگورات شوش را که از آجرهایی با سنگ لاجورد لعاب شده بود شکستم و سازه های عیلام را با خاک یکسان کردم. شوش را تبدیل به یک ویرانه کردم و ندای انسانی و بانگ شادی به دست من از آنجا رخت بربست.

اگر بخواهیم درباره ی معماری سازه ی چغازنبیل بگوییم باید گفت که در آن دوران آجر تنها المانی نبوده که در ساخت این بناها به کار می رفته است و بسیاری از افراد تصور می کنند که از آجر فقط برای پر کردن جرزهای دیوار و یا به عنوان المان هایی جدا کننده استفاده می شده است در حالی که آجر یکی از اصلی ترین المان ها و یک عنصر کامل بوده است و از آن در دیگر بناهای تاریخی ایران مثل تپه های سیلک کاشان هم استفاده شده است. اما بیشترین عنصری که در ساخت این سازه به کار رفته است، خشت است و در کنار خشت، از آجر هم برای محافظت از خشت که زودتر دچار فرسایش و فرسودگی می شود استفاده می شده است. این آجرها همگی پخته شده و بعد روی ان ها نوشته هایی نوشته شده است.

در کند و کاو هایی که در این منطقه انجام شده است مجسمه هایی از جنس سفال که شکل و شمایل گاو نر داشته اند هم پیدا شده اند.

در جریان جستجوها باستان شناسان موفق شده اند سنگ نگاره ای را پیدا کنند که به دوره عیلام برمی گردد و مربوط به اونتاش ناپیریشا بوده است. روی این سنگ نگاره هم تصویر جالبی قرار دارد، تصویری از یک زن با دم ماهی که مارهایی را در دست گرفته است. این اثر تاریخی و یادگار ارزشمند از فرهنگ و تاریخ ایران که نشان دهنده ی تمدن چندین هزار ساله ی ایران است، مثل خیلی از آثار تاریخی دیگر در ایران نگهداری نمی شود و در موزه ی لوور فرانسه است.