به گزارش تیتربرتر؛ نتایج یک بررسی جدید نشان میدهد کودکانی که در هوای آلوده تنفس میکنند، ۵۰ درصد بیش از سایرین ممکن است در همین دوران کودکی و پیش از آنکه بزرگ شوند جان خود را از دست بدهند.
پژوهشگران کانادایی میگویند این «ذرات فوقالعاده ریز» (UPF) که ناشی از احتراق سوخت بهخصوص در ماشینهای دیزلی یا گازوئیلی هستند و قرار گرفتن در برابر میزانهای بالاتر آنها بهطور مشخصی احتمال دچار شدن به این سرطان مرگبار را افزایش میدهد.
دود موتورهای گازوئیلی سرطانزا است
"دود خروجی موتورهای گازوئیلی باعث سرطان ریه در انسانها میشود."
IARC همچنین اعلام کرد "رابطه مستقیمی" میان قرارگیری در معرض دود موتورهای گازوئیلی و افزایش خطر سرطان مثانه وجود دارد.
بیانیه IARC میگوید: "جمعیتهای بزرگی در جهان به طور روزمره یا به علت شغلشان یا از طریق هوای محیطی در معرض دود موتورهای گازوئیلی قرار میگیرند."
از جمله منابع تولید دود گازوئیل میتوان به ماشینها، قطارها، کشتیها و ژنراتورهای برق گازوئیلی اشاره کرد.
پواتیه میگوید: "با توجه به اینکه دود گازوئیل اثرات زیانبار دیگری هم بر سلامت دارد، قرار گرفتن در معرض این مخلوط مواد شیمیایی باید در سراسر جهان کاهش یابد."
IARC در سال 1988 دود موتورهای گازوئیلی را در رده "با احتمال سرطانزایی" (probably carcinogenic) (گروه 2A)قرار داده بود. اما در رده بندی جدیدش آن را به گروه 1، مواد سرطانزا برای انسان،فرستاده است.
این سازمان در بیانیهاش دود موتورهای بنزینی را مانند ارزیابی قبلیاش در سال 1989 همچنان در رده "با امکان سرطانزایی "(possibly carcinogenic) (گروه 2B) قرار میدهد.
UFP ذرات معلقی هستند که اندازهشان در مقیاس نانو (کمتر از یک دهم میکرون یا میلیونیوم متر یا صد نانومتر یک میلیاردیوم متر) است. در حال حاضر شاخصهای آلودگی هوا ذرات بزرگتر آلودگی هوا در حد ۲.۵ میکرون و ۱۰ میکرون (PM۱۰ و PM۲.۵) در نظر میگیرند و مقرراتی برای این ذرات کوچکتر وجود ندارد.
پژوهشهای پیشین نشان دادهاند این نانوذرات آلاینده میتوانند وارد مغز شوند و مواد شیمیایی سرطانزا را با خود به درون آن ببرند.
سرطانهای مغز نادر هستند و دانشمندان محاسبه کردهاند که افزایش در میزان قرارگیری در معرض آلودگی هوا در حد نقلمکان از ی شهر آرام و خلوت به یک شهر شلوغ میتواند باعث افزایش یک مورد سرطان مغز در هر ۱۰۰ هزار نفر مردم شود.
محققان نزدیک به هشت میلیون کودک متولد شده در انگلستان و ولز را بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۲ تحت بررسی قرار دادند و درنهایت مشخص شد، آلودگی هوا به میزان قابل توجهی کودکان را در معرض خطر قرار میدهد.
آنها دریافتند نوزادان متولد شده در مناطق آلوده بین ۳۰ تا ۵۰ درصد بیش از نوزادانی که در هوای پاک به دنیا میآیند و رشد میکنند، در معرض مرگ زودرس قرار دارند.
تحقیقات جداگانه آلودگی ناشی از ترافیک را به ایجاد اختلال عملکرد ریه در جوانان مرتبط کرده است.
یک مطالعه مهم نیز نشان داده است که آلودگی هوا خطر مرگ نوزادان در سال اول زندگی را افزایش میدهد.
کارشناسان از مدتها قبل هشدار دادهاند که آلودگی هوا برای سلامتی خطر دارد، اما تحقیقات جدید حاوی برخی از عجیبترین یافته ها در مورد میزان این آسیب است.
محققان دانشگاه کاردیف دریافتند که سه آلاینده هوا به طور جداگانه خطر مرگ نوزادان را بالا میبرند؛ دی اکسید نیتروژن (NO2) که از اتومبیلهای دیزلی منتشر میشود، یکی از این آلودگیهای خطرناک است.
اکنون میدانید که از شایعترین عوارض قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای آلوده ابتلا به فیبروز کبدی است. اگر این حالت ادامه پیدا کند، سیروز کبدی ایجاد میشود و در نهایت خطر ابتلا به سرطان کبد را بیشتر میکند.
اکنون میخواهیم با جزییات بیشتر این دو بیماری را بررسی کنیم. با روزیاتو همراه باشید.
تاثیر آلودگی هوا بر بیماری فیبروز کبدی
تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۰ در دانشگاه کپنهاگ بر روی یک مدل حیوانی و ابتلا به کبد چرب انجام شد نشان داد که مواد آلایندهای مانند آنهایی که در دود و چوب وجود دارد میتواند منجر به آسیب اکسیداتیو شود و احتمال ابتلا فیبروز کبدی را افزایش دهد.
در تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ در دانشگاه ملی چانبوک انجام شد، نقش آلایندههای هوا مانند ذرات ریز و کربن سیاه در ایجاد بیماریهای کبد بررسی شد.
نتایج نشان میدهد که قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی سرعت ابتلا به فیبروز کبدی را افزایش میدهد که به تدریج کبد را از وضعیت سلامت به وضعیت بیمار دچار میکند.
مدل حیوانی
این تحقیق بر اساس مطالعه روی یک مدل حیوانی بود که در سال ۲۰۰۶ توسط محققان دانشگاه شانگژی انجام شد. از آنجا که نتایج یکسانی ایجاد شد کاملا واضح بود که مواد آلاینده هوا از ریهها به کبد سفر میکنند و تاثیر سمی بر بافت کبد داشته و در نهایت منجر به التهاب میشوند.
مواد آلایندهای که در دود چوب وجود دارد مانند ذرات ریز و کربن سیاه منجر به التهاب کبد و اکسیداتیو بافت کبد میشود. بنابراین، آلودگی هوا خطر ابتلا به فیبروز کبدی را افزایش میدهد.
تاثیر آلودگی هوا بر بیماری سیروز کبدی
سیروز عارضهای است که در اثر آن کبد به دلیل آسیب درازمدت به بافتش به خوبی نمیتواند کار کند.
این آسیب معمولا با جایگزینی بافت سالم و نرمال کبد با بافت زخم ایجاد میشود؛ حالتی که در نتیجه التیام زخم بروز میکند. این بیماری معمولا به تدریج و طی چند ماه یا حتی چند سال در فرد شکل میگیرد.
سیروز بیشتر در اثر استفاده درازمدت از الکل، ابتلای قبلی به عفونتهای ویروسی هپاتیت (نوع B و C) و حتی بیماری کبد چرب غیرالکلی در افراد ایجاد میشود.
چطور آلودگی هوا با ابتلا به سیروز در ارتباط است؟
بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۴ در مجله تحقیقات سمشناسی به چاپ رسید، محققان نقش مود آلاینده هوا در ایجاد بیماریهای کبد را تحت بررسی قرار دادند.
نتایج تحقیقات نشان داد که چطور آلایندههایی مانند ذرات ریز میتوانند به طرز وحشتناکی بافت کبد را زخمی کرده و منجر به سیروز کبدی شوند.
دلیل اصلی ایجاد سیروز بر اثر آلودگی هوا میتواند شروع فیبروز کبدی باشد.
همان طور که تا اینجا گفتیم، فیبروز اولین مرحله از بیماری کبد است. وفتی زخم شدن به اندازه کافی رشد کرده بشد و عملکرد کبد به میزان زیادی نامطلوب شود سیروز کبدی شکل میگیرد.
بیشتر بخوانید:
آلایندهها
مواد آلایندهای مانند ازون و ذرات ریز میتوانید منجر به آسیب اکسیداتیو کبد شوند و سرعت فیبرو را تا حد زیادی افزایش میدهد و در نهایت منجر به سیروز میشود.
این حالت زمانی اتفاق میافتد که بافتهای ارتباطی روی سلولهای کبد انباشته شود تا از آسیبی که باعث التهاب کبد میشود بکاهد.
اگر چه، وقتی این عارضه در درجات بالا ادامه پیدا کند بافت زخم شکل میگیرد که به طور کامل منجر به نارسایی کبدی میشود.
دلیل اصلی ابتلا به سیروز ناشی از آلودگی هوا ایجاد فیبروز بیش از حد در بافت کبد است. ذرات ریز مقصر ایجاد زخمشدگی زیاد در کبد میشوند.
آلودگی هوا عملکرد کبد را کند میکند.
کبد انجام وظایف مختلفی را بر عهده دارد. کبد است که چندین نوع ماده شیمیایی مورد نیاز بدن را تولید میکند؛ مواد موجود در بدن را تجزیه و تصفیه میکند و به عنوان واحد ذخیرهسازی مواد در بدن عمل میکند.
هپاتوسیتها یا سلولهای کبدی مسئول تولید بسیاری از پروتئینهای بدن هستند که برای عملیاتهای مختلف بدن مانند فاکتورهای لخته کردن یا انعقاد خون لازم است.
کبد نقش مهمی در سمزدایی بدن با تغییر آمونیاک، از مشتقات واکنشهای متابولیک در بدن، به اوره بازی میکند که توسط کلیه به شکل ادرار دفع میشود.
چطور آلودگی هوا منجر به نارسایی کبد میشود؟
در سال ۲۰۰۸، محققان مرکز پیشگیری و کنترل بیماری چین آزمایشاتی را بر روی مدل حیوانی انجام دادند تا تاثیر ذرات ریز آلاینده بررسی کنند.
تحقیقات نشان داد که ذرات ریز آلاینده سلولهای سیستم ایمنی در کبد را فعال کرد و منجر به ترشح پیامدهندههای شیمیایی میشود که منجر به التهاب میشوند. در نتیجه، بافت کبد تحت تاثیر قرار گرفته و عملکردش با کاهش مواجه میشود.
تحقیقات دیگری که در مونیخ آلمان در سال ۲۰۱۳ انجام شد تاثیر آلودگی هو در آنزیمهای کبد را مورد مطالعه قرار داد. نتایج نشان داد که مواد آلایندهای مانند ذرات ریز و دیاکسید نیتروژن فعالیت آنزیمهای اصلی کبد را تغییر میدهند و نقش مهم در متابولیسم دارند. در نتیجه، عملکرد کبد را تحت تاثیر قرار میدهد.
مطالعاتی که در سال ۲۰۱۶ توسط محققان دانشکده علوم پزشکی مشهد انجام شد به تاثیر آلودگی هوا بر سلامت انسان مخصوصا کبد پی برد. نتایج این تحقیقات نشان داد قرار گرفتن طولانی مدت در معرض گازهایی مانند ازون انسجام و عملکرد بافت کبد را تحت تاثیر قرار میدهد.
به طور طبیعی سلولهای هپاتیک با بافت غیرطبیعی زخم جایگزین میشود و عملکرد کبد را کاهش میدهد.
مواد آلایندهای مانند ازون و ذرات ریز، منجر به التهاب کبد میشود، انسجام بافت کبد را تغییر میدهد، فعالیت آنزیمهای کبدی را تحت تاثیر قرار میدهد، عملکرد کبد را کاهش میدهد و منجر به نارسایی کبدی میشود.
اسکات ویچنتال از دانشگاه مک گیل در کانادا و سرپرست این بررسی میگوید: «تأثیر عوامل خطرساز محیطی مانند آلودگی هوا در سرطان مغز برای هر فرد چندان بالا نیست، اما اهمیت آنها این است که همه افراد جمعیت در معرضشان قرار میگیرند.»
«بنابراین هنگامی این افزایش اندک خطر را در شمار بسیار زیاد افراد ضرب کنید، ناگهان شمار زیادی از موارد این بیماری را خواهید داشت. در شهر بزرگ با جمعیت بسیار زیاد، این افزایش تعداد سرطان مغز ممکن است قابلتوجه باشد، بهخصوص که این تومورها اغلب کشنده هستند.»
این پژوهشگران در این بررسی سوابق پزشکی و میزان قرارگیری افراد در معرض آلودگی هوا در ۱.۹ میلیون کانادایی بزرگسال در فاصله سالهای ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۶ آنالیز کردند.
گرچه چنین بررسیهای بزرگی شواهدی قوی از ارتباط میان آلودگی و هوا و سرطان مغز را به دست میدهند، اما رابطه سببی میان این دو را ثابت نمیکنند.
ویچنتال میگوید: «رابطه مشاهدهشده میان سرطان مغز و قرارگیری در معرض نانوذرات آلودگی هوا «بهطور غیرقابلانتظاری مداومت داشت»، اما ازآنجاییکه این نخستین بررسی دراینباره است، لازم است سایر پژوهشگران هم نتایج آن را تکرار کنند.
گفتنی است آلودگی هوا اثرات زیانبار دیگری هم بر مغز دارد، ازجمله کاهش قابلتوجه در هوش، زوال عقل و مشکلات بهداشت روانی هم در بزرگسالان و هم در کودکان. سازمان جهانی بهداشت آلودگی هوا «وضعیت اضطراری خاموش بهداشت عمومی» مینامد.
گردآورنده: علی اکبر رضایی