امسال شیوه پرداخت یارانه نقدی وارد فاز جدیدی شده است و در گام نخست دولت اقدام به شناسایی و حذف دهک های پردرآمد کشور کرد و در این رابطه با توجه به برآورد انجام شده براساس اظهارات سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ بودجه در صورت قطع یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی تا پایان سال، حدود ۸ هزار میلیارد تومان در منابع کشور صرفه جویی میشود.
براساس اعلام قائم مقام رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) در حال حاضر حدود ۴ میلیون نفر تحت پوشش کمیته امداد هستند. در حالی که گفته میشود در سطح کشور ۱۶ میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می کنند.
گام جدید تولید برای حمایت مالی از 18 میلیون ایرانی
حسن روحانی رئیس جمهور در جریان سفر به استان کرمان در جمع مردم رفسنجان خبر از حمایت ویژه دولت از مردم سخن گفت.
وی در بخشی از سخنان خود با بیان اینکه ما میدانیم که مردم از لحاظ زندگی در سال گذشته و امسال در فشار قرار داشتند و دارند، گفت: ما این را میدانیم درآمد، مخارج و زندگی مردم و مخصوصا آنهایی که حقوقبگیر ثابت هستند، کفاف نمیدهد، اما در روزهای آینده طرحی را برای خانوادههایی که در فشار اقتصادی هستند اعلام خواهیم کرد.
بیشتر بخوانید: چرا دولت یارانه نقدی خانوارهای ایرانی را حذف کرد؟
وی با بیان اینکه در کشور حدود 25 میلیون خانوار داریم، گفت: در کشور عزیزمان یک عدهای وضع زندگیشان وضع مناسبی است و میتوانند روی پای خودشان بایستند و یک اکثریتی در فشارند و باید از راههایی کمک شود. 18 میلیون خانوار نیاز به مساعدت و کمک دارند. امیدواریم بتوانیم به هر خانوار یک حمایتی را ماهیانه بدهیم، این طرح مهم دولت در سال 98 است که در روزهای آینده و هفتههای آینده مشخصات آن برای مردم اعلام خواهد شد.
وی از این طرح دولت به عنوان یک گام برای حمایت از مردم نام برد و گفت: انشاءالله بتوانیم با کمک مردم از این تحریم و مشکلات عبور کنیم و بتوانیم راه بزرگان و را ادامه دهیم.
ویژگی های طرح حمایتی دولت
پس از اینکه رئیسجمهوری از طرح حمایت دولت از ۱۸ میلیون خانوار خبر داد، سخنگوی دولت در حاشیه جلسه روز گذشته هیات دولت، جزئیات بیشتری را از این طرح مطرح کرد. علی ربیعی، در حاشیه جلسه هیات دولت، یکی از مباحث مهم این جلسه را طرح حمایت از خانوارها عنوان کرد. به گفته او، این افراد با درگاهی که وزارت رفاه مشخص خواهد کرد که بر دو سازمان حمایتی ما مستقر میشود و حدود ۶۰ میلیون نفر را شامل میشود که مشمول دریافت حمایتهای اجتماعی معیشتی هستند.
«هدفگذاری حمایت از خانوارهای کم درآمد و متوسط»، «افزایش قدرت خرید طبقات کم درآمد» و «کم بودن اثر تورمی» سه ویژگی مهم طرح حمایتی دولت اعلام شده است.
معیار انتخاب افراد
علی ربیعی با اعلام اینکه ترکیبی از درآمد و شاخصهای برخورداری جزو شاخصهای انتخاب هستند، به این نکته اشاره کرد که برخی از مناطق کشور دارای محرومیت هستند که شامل یارانه خواهند شد. مددجویان کمیته امداد و بهزیستی، زنان سرپرست خانوار، کارگران و بازنشستگان مشمول دریافت این یارانهها خواهند شد. به گفته او، این شمولیت نهتنها طبقات پایین، بلکه طبقات متوسط به پایین را نیز دربرخواهد گرفت و دهکهایی که درآمد بالایی دارند حذف خواهند شد.
از سوی دیگر، ربیعی تاکید کرد که برای جاماندگان راهکار اعتراض باز است و در هیات دولت، تصمیم گرفته شد هر زمانی که اعتراض پذیرفته شود، این پول برای فرد معترضی که اعتراضش مورد قبول واقع باشد، ذخیره خواهد شد. سخنگوی دولت تاکید کرد که این رسیدگی توسط فرمانداران، بخشداران، ستاد اجرایی وزارت کار و رفاه اجتماعی و سازمان مدیریت و برنامهریزی با سرعت بالا صورت خواهد پذیرفت.
دلیل کمکهای حمایتی دولت
علی ربیعی درباره چرایی این کمکها عنوان کرد: در اینخصوص بحث اصلی دولت، افزایش قدرت خرید این طبقات است. قدرت خرید این طبقات برای خرید کالاهای اساسی افزایش خواهد یافت. همچنین سخنگوی دولت، درباره چگونگی این حمایتها عنوان کرد: شکل این حمایت هم در همان کارتها خواهد بود یا آنکه بانک مرکزی برای صدور کارتهای جایگزین اقدام میکند. به این شکل که پول به این کارتها ریخته میشود و امکان مصرف این پول فراهم میشود.
او تاکید کرد: در مورد نحوه تامین مالی، برخی کارها نهایی شده و سناریوهای مختلف در این زمینه مطرح است تا بتوانیم رقم قابلتوجهی تامین کرده تا افراد از آن کمک حمایتی و معیشتی بهرهمند شوند.
مبلغ کمک حمایتی دولت
اگرچه مسوولان دولت درباره میزان کمکهای پرداختی و مکانیزمهای اعطای این کمکها اطلاعات دقیقی را اعلام نکردند، اما ربیعی در اینخصوص توضیح داد: «سناریوهای مختلفی در این زمینه مطرح است که ما بتوانیم رقم قابلتوجهی را به مردم اختصاص دهیم که بتواند کمک معیشتی و حمایت برای اقشار خاص باشد.»
بنابراین بهنظر میرسد که این کمکها در قالب یارانههای نقدی و اعطای کالا با توجه به وضعیت هر دهک صورت میگیرد.
برخی از مسوولان پیشتر اعلام کرده بودند که این کمکها در قالب خرید اجناس و واریز وجه اجرا خواهد شد.
بحث دیگر، امکان تورمزا بودن این طرح است، با توجه به اینکه در شرایط کنونی نرخ تورم در سطح بالایی است، این طرح میتواند بر روند کاهشی اثرگذار باشد، اما در اینخصوص ربیعی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی آثار تورمی سناریوهای مختلف را مورد بررسی قرار داده است، گفت: ملاحظاتی خواهیم داشت که آثار تورمی با توجه به شیوه پرداخت و نحوه هزینه کرد به حداقل برسد. برخی معتقدند اگر این طرح اجرا نشود، ممکن است بهخاطر ورود نقدینگی آثار تورمی بیشتری را شاهد باشیم و این طرح با کمترین آثار تورمی قطعا اجرا خواهد شد.
افزایش رقم یارانه نقدی
در مجموع به نظر میرسد که اگرچه جزئیات جدیدی درباره طرح حمایتی دولت اعلام شد، اما هنوز سه پرسش مهم در اینخصوص مطرح است، نخست اینکه این کمکها به چه میزان است و سهم این هفت دهک چگونه محاسبه خواهد شد؟ با توجه به فشار بودجه در زمان کاهش درآمدهای نفتی، این حمایتها از چه منابعی صورت میگیرد؟ و سوال سوم اینکه اجرای این طرح از چه زمانی آغاز خواهد شد؟
البته برخی گزارشها حاکی از آن است که به یارانه افراد به میزان ۴۰ هزار تومان تا 120 هزار تومان اضافه خواهد شد و همچنین امکان دارد که منابع این طرح از محل تغییر قیمت حاملهای انرژی تامین شود. گمانهزنیها حاکی از آن است که این طرح در آیندهای نزدیک و پس از اصلاح قیمت بنزین اجرایی خواهد شد.
از طرفی دیگر شنیدهها حاکی از این است که دولت درصدد است یارانه هفت دهک پایین جامعه را از ۴۵ هزار تومان به ۱۶۰ هزار تومان افزایش دهد.
هنوز منابع رسمی درباره افزایش مبلغ یارانه اظهارنظر نکردهاند اما پیش از این محمود احمدینژاد که مبدع طرح هدفمندی یارانههاست، گفته بود که با توجه به کاهش ارزش پول، یارانه هر نفر باید یک میلیون تومان شود.