به گزارش تیتربرتر؛ رئیس کل بانک مرکزی طی یادداشتی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت:
ثبات نسبی نرخ ارز تداوم خواهد داشت
قبلا تاکید کردم به علت سیاست های ارزی بانک مرکزی و نقش صادرکنندگان غیرنفتی در تامین ارز سامانه نیما و واردات در مقابل صادرات و نیز مدیریت و راهبری بانک مرکزی برای کنترل بازار اسکناس ارز، شاهد تامین روانتر نیازهای وارداتی و منطقی تر شدن قیمت ارز در بازار خواهیم بود.
البته این نکته را هم بارها تاکید کرده ام در شرایط تحریمی، برخی عوامل سیاسی نیز در مقاطعی تاثیر حداقلی در نوسانات ارزی دارند و اخبار به ظاهر مثبت و منفی، هر کدام در حدودی می توانند بازار ارز را متاثر سازند. با اطلاع و شناختی که از توانایی ها و امکانات و ذخایر ارزی کشور دارم ثبات نسبی بازار ارز تداوم خواهد داشت.
بانک مرکزی تلاش کرده است به طور مرتب با نرخ مناسب بازار از طریق صرافی های منتخب امکان لازم برای پاسخگویی به عرضه ارزهای خانگی و صادراتی را فراهم آورد. خرید خالص روزانه میلیون ها یورو از ارز عرضه شده خانواده ها و فعالان اقتصادی توسط بانک مرکزی ایران نتیجه تداوم این سیاست است.
ضمنا آنچه تاکنون در خصوص تقویت ارزش پول ملی گفته ام صرفا در مورد تاثیر مقاومت مردم و عملکرد یکسال اخیر در برابر فشار حداکثری بوده و به هیچ وجه نافی آنچه تحریم های ظالمانه بر ارزش پول ملی و سطح قیمت ها و فشار بر اقشار آسیب پذیر آورد نیست.
مفهوم ارز
ارز عموماً نوع پذیرفته‌شده‌ای از پول است که شامل سکه و اسکناس‌های کاغذی می‌شود و توسط دولت توزیع شده و در داخل اقتصاد گردش دارد. ارز که به عنوان واسطه مبادله کالا و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد، پایه و زیربنای کسب‌وکارها به حساب می‌آید.
یکی از تفاوت‌های بین معاملات مالی در داخل کشور و مبادلات بین‌المللی این است که درتجارت داخلی نیاز به پرداخت و دریافت وجوه بر حسب پول رایج ملی است اما در معاملات خارجی معمولاً این وجوه به شکل پول‌های رایج و معتبر خارجی و بین المللی، پرداخت می‌شود.
بیشتر بخوانید:
دلار در حال سقوط به سوی کانال ده هزار تومانی
حبابی که دیگر ترکیده است
آخرین وضعیت کسب و کار در ایران از دید بانک جهانی
مثلاً در ایران برای انجام مبادلات، از ریال استفاده می‌شود، در آلمان یورو و آمریکا دلار آمریکا، اما وقتی یک ایرانی بخواهد از آمریکا کالایی را تهیه کند باید در ازای آن دلار آمریکا بپردازد، بنابراین باید بر اساس یک رابطهٔ مبادلهٔ تعریف شده (نرخ ارز) ریال بدهد و دلار بگیرد و با آن کالا را بخرد.
ارز خارجی همانند پول ملی یک کالا محسوب می‌شود، و دارای بازاری است که از دو طرف، عرضه و تقاضا تشکیل می‌شود.
بازار ارز خارجی عبارت است از چارچوب سازمان یافته و معینی که در آن افراد، مؤسسات و بانک‌ها به کار خرید و فروش پول‌های خارجی یا ارز اشتغال دارند. وظیفه اصلی بازار ارز خارجی عبارت است از انتقال وجوه یا قدرت خرید از یک کشور به کشور دیگر.
وظیفه دیگر بازار ارز، تأمین اعتبار است. این امر مانند کالا مستلزم انتقال از فروشنده به خریدار می‌باشد.
به‌طور کلی چهار نوع معامله در بازارهای ارزی انجام می‌پذیرد:
1. معاملات حال (spot).
2. معاملات سلف (forward).
3. معاملات سوآپ (swap).
۴- آربیتراژ (arbitrage).
شرایط تضعیف نرخ ارز
نرخ ارز رسمی ممکن است درصورت وجود شرایطی دچار ضعف شود. این عوامل عبارت‌اند از: ۱- ادامه کسری در موازنه پرداخت‌های کشور؛ ۲- کاهش در میزان ذخیره طلا و ارزهای خارجی؛ ۳- تورم داخلی؛ ۴- بی‌اعتمادی به پول داخلی؛ ۵- سیاست‌های دولت که به جای مبارزه با علت، با معلول مبارزه می‌کند؛ ۶- خط مشی‌های دولت که سبب تضعیف اقتصاد داخلی می‌شود؛ ۷- احتمال‌تضعیف نرخ‌رسمی ارز کشورهایی که‌یک اقتصاد به آن‌ها تعهد و وابستگی نزدیک دارد.
در آذر و دی سال ۱۳۹۵ طی یک ماه جهشی ۲۰ درصدی در نرخ ارز بازار آزاد ایران رخ داد. متخصصان این جهش را ناشی از چند فرض می‌دانند:
اولین فرضی که مطرح است، افزایش ۵ درصدی قیمت جهانی دلار نسبت به سایر ارزهاست که می‌تواند در افزایش قیمت دلار در ایران هم تأثیر بگذارد. این قیمت از آذرماه سال ۹۳ تا آذرماه سال ۹۵، ۱۴ درصد افزایش داشته‌است.
فرض بعدی افزایش سفرها در روزهای تعطیلات ژانویه و کریسمس می‌باشد که باعث می‌شود تقاضا برای دلار افزایش یابد و این به افزایش قیمت دلار دامن می‌زند.
فرض دیگری که بعضی از متخصصین مطرح می‌کنند، این است که دولت و بانک مرکزی، برای سنجش میزان کشش قیمت دلار در بازار، آن را رها کرده‌اند و برای کم کردن قیمت آن فشاری وارد نمی‌کنند تا بتوانند از این طریق، دلار را تک نرخی کنند.
علاوه بر این‌ها شرکت‌های زیادی هستند که با تقویم میلادی کار می‌کنند و با پایان یافتن سال میلادی مجبورند مقادیری ارز از کشور خارج کنند که این امر نیز موجب افزایش قیمت دلار در کشور می‌شود.
گفتنی است در دی ماه ۱۳۹۶ قیمت دلار از ۴۴۰۰ تومان فراتر رفت که کارشناسان اقتصادی دلیل اصلی آن را مرتبط به عدم تحقق نظام رفع تحریم مرتبط با برجام می‌دانند.
گردآورنده: علی اکبر رضایی