چهارشنبه, ۰۸ آبان ۱۳۹۸ ۲۳:۰۵
تازه ترین معضلات انتقال آب دریای خزر

محیط زیست کشور در حال نابودی بزرگی است

تازه ترین معضلات انتقال آب دریای خزر
هزینه های زیست محیطی دریای خزر و کشور را چه کسی بر عهده می گیرد ایا سازمان های حفاظت از حقوق بشر و محیط زیست برای همین مواقع تشکیل نشده اند؟

طرح انتقال آب دریای خزر به سمنان بحث داغ این روزهای محیط زیست کشور می باشد. جریانی که دو جبهه دارد یک عده موافق این طرح هستند و عده دیگر مخالف این طرح...

معایب و مزایای انتقال آب خزر

طرح انتقال آب دریای خزر به کویر مرکزی و اتصال آن به خلیج‌فارس و دریای عمان حدود ۲۵ سال پیش مطرح اما خیلی زود به فراموشی سپرده شد؛ در دولت دهم  یک‌بار دیگر این طرح در مقیاس کوچک‌تر (انتقال آب خزر به استان سمنان) در دستور کار قرار گرفت.

در دولت دهم قرار بود در فاز نخست، آب دریای خزر را از طریق ساری به سمنان رسانده و آنجا به مناطق مرکزی ببرند و در فازهای بعدی طرح را به خلیج گرگان گسترش داده و از آنجا آب خزر به استان‌های خراسان (شمالی، جنوبی و رضوی) منتقل شود.

مطالب مرتبط : چالش انتقال آب خزر

هرچند دولت دهم پیمانکار این پروژه را هم انتخاب کرده بود و رئیس‌جمهور وقت به همراه تعدادی از وزرای کابینه با آوردن بیل مکانیکی و بولدوزر در ساحل خزر، اجرای این طرح را کلید زدند اما مخالفت کارشناسان سبب شد این طرح در حد چند متر بیل انداختن در نقطه‌ای از خزر متوقف بماند.

به اعتقاد کارشناسان و صاحب‌نظران مازندرانی، بی‌شک مطرح کردن چنین پروژه‌هایی نشان از عدم اطلاع و درک اکولوژیک نسبت به پهنه‌های طبیعی همچون بیابان، مرتع، جنگل و دریا دارد.

روفسور عطاالله قبادیان سوادکوهی دانشمند و پژوهشگر علم زمین با بیان اینکه جابجایی آب فاجعه است زیرا دریای خزر توان اجرای طرح انتقال آب را ندارد می‌گوید: جابجایی آب فاجعه است و اگر قرار است این اتفاق بیفتند، نباید این کار از طریق دریاچه خزر باشد، بلکه دریای عمان به دلیل ارتباط با اقیانوس هند گزینه مناسب‌تری است.

محمد ثابت‌قدم استاد دانشگاه نیز از انتقال آب از خزر به دیگر مناطق ایران شبیه یک شوخی خطرناک یاد می‌کند و می‌گوید: بدون شک انتقال آب دریای خزر برای تأمین آب دیگر مناطق کشور چه ازنظر خدمات مهندسی و اقتصادی چه از نظر اکولوژیک و زیست محیطی یک عمل خطا و غیر قابل جبران و یک عمل مشکل آفرین در همه ابعاد آن برای سال‌های متمادی است.

وی ادامه می‌دهد: نخست آنکه از نظر مهندسی، وضعیت ژئوپلیتیک و ژئومورفولوژی خزر، انتقال آب بسیار بسیار پرهزینه است، چه‌بسا اگر ما بطری‌های آب‌معدنی را به مقدار میلیون‌ها میلیون تومان بخریم و در حوضچه‌ای خالی کنیم، هزینه‌اش بسیار اندک‌تر از این است که چنین کار خطایی را از نظر فنی، مهندسی و اقتصادی انجام دهیم. درواقع حتی از نظر اقتصادی هم این کار، خطا و غیرقابل‌جبران است و من را بیشتر به فکر مدل توسعه‌ای کشور روسیه و چین می‌اندازد، این کشورها در روش‌های خراب کردن محیط‌زیست و عملیاتی که معمولاً اثرات منفی چند سال بعد نمایان می‌شود شهره هستند، روسیه و چین آن‌چنان تیشه به ریشه ارکان محیط‌زیست جهانی می‌زنند که نه‌تنها خودشان را گرفتار می‌کنند که تمامی دنیا را متأثر از این آثار منفی می‌کنند. این نوع طرح‌ها و مدل‌ها، در قرن ۲۱ و حتی ۲۰ رد شده است.

علی‌محمد شاعری نماینده مردم بهشهر، نکا و گلوگاه در مجلس هم گفت: مگر خزر چقدر ظرفیت دارد؟ نامه مخالفت انتقال آب خزر به سمنان توسط ۴۰ نماینده شمال کشور امضاء شد. مازندران به آب خزر نیازمند است و اجازه نمی‌دهیم این آب منتقل شود.

سال‌هاست که آلودگی آب خزر، کاهش صید، بیکاری و کم‌فروغی معیشت، از دغدغه‌های عمده مردم گیلان به شمار می‌آید و اما اکنون عواقبی که انتقال آب خزر به سمنان می‌تواند به همراه داشته باشد، دلواپسی‌های آن‌ها را افزون کرده است.

زندگی مردم سه استان گیلان، مازندران و گلستان به امواج کاسپین پیوند خورده اما انعکاس اخبار طرح انتقال آب خزر به سمنان، نه‌تنها اهالی این ۳ استان، بلکه همه ایرانیانی که قلبشان برای سرمایه‌های ملی و محیط‌زیست مملکتشان می‌تپد را دل‌نگران کرده است. 

بعد از طرح اظهارات رئیس‌جمهور، هشت نفر از نمایندگان استان گیلان در مجلس شورای اسلامی به این صحبت‌ها واکنش نشان داده و گفتند اجازه این کار را هرگز نخواهند داد.

سالانه بیش از ۳۰‌میلیارد متر مکعب تبخیر در دریای مازندران داریم. تبخیر بالای ۲۵۰ میلیارد مترمکعب، حالا ۱۰۰ میلیون از ۸۰ هزار میلیارد متر مکعب آب دریای مازندران عدد بسیار کوچکی است.
 

رئیس سازمان محیط زیست همچنین در پاسخ به برخی از کارشناسان که می‌گویند با انتقال آب به فلات مرکزی مخاطرات زیست محیطی فراوانی در جنگل‌های هیرکانی و دریای خزر به وجود می‌آید، گفت: یک حرف غیر علمی است که دوستان مطرح می‌کنند مثلا می‌گویند ما حق دریای شمال را با ساخت سد سفید رود گرفتیم. در استانی مثل گیلان که حدود ۹۰۰ میلی متر بارندگی دارد آب را از استان‌های با بارش سالانه ۲۰۰ میلی متری می‌گیریم و در گیلان برنج می‌کارند که بارش سالیانه ۹۰۰ میلی متری دارد یعنی ما سالی ۲.۵ میلیارد متر مکعب آب داریم. بیش از ۵۰ سال است هیچکس حرفی نمی‌زند، اما وقتی ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب می‌خواهد برود منطقه جنوب البرز همه سر و صدایشان در می‌آید و معترض می‌شوند.

مطالب مرتبط : ماجرای انتقال آب به رفسنجان

بزرگترین مشکل انتقال آب خزر چیست

ولی الله نانواکناری درخصوص انتقال آب خزر به سمنان هشداردادکه دریاچه خزر بسته است و هر اقدامی برای انتقال آب به هر نحوی که انجام شود مطمئنا اثر منفی محیط زیستی به  منطقه وارد خواهد کرد، شیرآبه‌های پسماند و مواد شیمیایی،  آب خزر را آلوده کرده و همچنین احداث تصفیه‌خانه نیز باعث می‌شود شوری آب اضافه شود و اکوسیستم دریای خزر در معرض خطرات جدی قرار می‌گیرد.

وی افزود: برخی گونه‌ها در خزر همانند ماهی خاویاری، کپور و... منقرض و یا در حال انقراض هستند که شورتر شدن آب این فرایند را تشدید می‌کند.
نماینده مردم بابلسر در مجلس تصریح کرد: ما تجربه‌ای مثل خشکی دریاچه ارومیه را داریم که شهرها و مناطق  اطراف را دچار چالش کرد و اکنون باید میلیاردها هزینه کنند که این مشکل را حل کنند بنابراین نباید دوباره آن را تکرار کنیم ضمن این‌که  مسأله دیگر هزینه‌ای است که باید آب دریای خزر را تا ارتفاع 2 هزار متری پمپاژ کنند و دوباره برای خروج آب به داخل فلات مرزی فشارشکن احداث کنند که هزینه بسیار سرسام آوری است.

وی خاطرنشان کرد: این طرح همچنین  باعث از بین رفتن جنگل‌های مسیر می‌شود، اکنون خود مازندارن، گیلان و گلستان مشکل کم‌آبی دارند و در برخی نقاط با تانکر آب‌رسانی می‌شود، حال سوال این است؛ در حالی که حاضرند هزاران میلیارد تومان برای انتقال آب از خزر هزینه شود چرا برای احداث تصفیه خانه و تامین آب شرب بهداشتی این استان‌ها هزینه نمی‌شود؟  آیا این  بی‌عدالتی آشکار نیست؟

نانواکناری تاکید کرد: بحران فقط برای شمال کشور نیست استان‌های همجوار مثل خراسان شمالی و رضوی را هم تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و حتی برای جنوب سلسله جبال البرز هم این تهدید وجود دارد چون اگر جنگل‌های هیرکانی تخریب شود در آینده در تهران نیز رطوبت و بارندگی نخواهیم داشت و آلودگی تشدید و بحران تمام کشور را فراخواهد گرفت.