نقش حرفه معلمی در دو بخش فردی و عمومی باعث شده سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل (UNESCO) با همکاری چند سازمان جهانی دیگر از جمله سازمان جهانی کار(ILO) و آموزش جهانی (EI) روز پنجم اکتبر- برابر با ۱۳ مهر- را به عنوان روز جهانی معلم تعیین کند و هر سال در این روز برنامه‌های ویژه‌ای را در راستای گرامیداشت و پاسداشت مقام معلم و حرفه معلمی به صورت جهانی برگزار کند.
همچنین سازمان جهانی یونسکو با همکاری نهادهای آموزشی در سراسر جهان برای توجه بیشتر جهانیان به سختی های حرفه معلمی هر سال شعارهایی را به فراخور این روز تعیین می‌کند. این شعارها معمولا به گونه ای برگزیده می‌شوند که مسئله ای فراگیر درباره حرفه معلمی را مطرح و به جهانیان گوشزد کند.
شعار سال ۲۰۱۹ روز جهانی معلم «Young Teachers: The future of the Profession» به معنی « معلمان جوان: آینده این حرفه» تعین شده است.
ریشه انتخاب شعار روز جهانی معلم
ریشه این انتخاب، آمارهای نگران کننده در جذب معلمان جوان به حرفه آموزشگری و ضرورت حفظ آنان در این شغل در سراسر جهان است.
براساس بیانیه منتشر شده یونسکو در این رابطه، حقوق‌های اندک معلمان حتی برای ساختن یک زندگی معمولی، گسترش و گوناگونی گزینه‌های شغلی و جذاب‌تر، فشار، فرسودگی و دلزدگی ناشی از حرفه معلمی، بی‌توجهی به دیدگاه‌ها و دغدغه‌های معلمان از سوی مراکز سیاستگذاری و تصمیم‌گیری، تمرکزگرایی در ساختار آموزشی، عدم پیشرفت حرفه ای و حتی درجا زدن در آن، بی توجهی روزافزون به جایگاه فردی و اجتماعی معلمان و جایگزینی آنان با افراد سرشناس (سلبریتی‌های) هنری، ورزشی، سیاسی و...، کاهش نگران کننده اقتدار معلمی و در نتیجه افزایش بی احترامی از سوی دانش آموزان و خانواده‌هایشان تا سرحد افزایش خشونت علیه معلمان، خصوصی سازی و کالا شدگی آموزش و در نتیجه کالا انگاشتن همه عناصر آموزش از جمله معلم و... از عواملی هستند که جذابیت حرفه معلمی را روز به روز کاهش داده و آموزش را از این نیروهای پرانرژی، تحصیل کرده، خلاق و توانمند خالی می‌کند.
چالش های حرفه معلمی در ایران
گرچه به دلایل گوناگون از جمله نبود کار در ایران، تلاش برای ورود به حرفه معلمی همچنان پر تب و تاب است اما موقعیت معلمی و معلمان جوان در ایران از زاویه‌های دیگر آسیب پذیر شده است.
معلمان جوان در ایران در بدو ورود به دانشگاه و حتی پیش از آن از موقعیت لرزان معیشتی- منزلتی و عدم پشتیبانی های کارآمد از این حرفه آگاه هستند. از این رو معلمی را نه شغل نخست بلکه شغل دوم یا سوم خویش در نظر می‌گیرند؛ و عموما اولویت آنان شغل دوم و سوم نیست. بر این اساس چنین حس و نگاهی می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری برای آموزش کشور و دانش آموزان به دنبال داشته باشد.
بحران کمبود معلم
از طرف دیگر بحران کمبود معلم به صورت خودخواسته و هدفمند در آموزش و پرورش و افزایش بازنشستگان فرهنگی، و به دنبال آن جذب نیروهای جوان، تحصیل کرده و جویای کار را به این حرفه فراهم کرده است.
جذب نیرو هیچ ایرادی ندارد اما دست اندرکاران این معلمان جوانان- با عنوان های خرید خدمتی، حق التدریسی، معلمان آزاد و... ( به شکل غیررسمی و بدون بستن قراردادهایی محکم و عادلانه، با پرداخت کمترین دستمزد ۴۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان)، بیمه های بسیار ناکارآمد و ۱۵ تا ۲۰ روزه، قراردادهایی یک طرفه و بسیار سست از نظر معلم، نبود تعهد استخدام برای آنان نوعی استثمار و بهره کشی به شمرا می آید.
بیشتر بخوانید: اعمال رتبه بندی فرهنگیان از حقوق مهرماه/افزایش حقوق معلمان
به دلیل شرایط بد اقتصادی، این معلمان به اجبار به اشتغال در این حرفه ادامه می دهند اما انتظاری نباید در زمینه انگیزه، خلاقیت، تلاش‌های پیگیرانه در آنها داشت.
بنابراین با علم بر وجود این گرفتاری‌ها شاید ریشه انتخاب شعار امسال روز جهانی معلم بهتر و بیشتر درک می شو و پرسیده می شود که آیا معلمان جوان ما می‌توانند آینده حرفه خویش باشند!