اینجا سراوان گیلان است، یکی از سرسبز ترین مناطق جنگلی ایران که از اوایل دهه ۶۰ تبدیل به محل دفن زبالههای رشت و چند شهر دیگر تبدیل شد و هیچ اقدام مؤثری برای کوهی از زباله و شیرآبه های خطرناکش نشد
حالا اما طاقت طبیعت و مردم سراوان هر دو به سررسیده است. رانش کوه زباله در پاییز 96 و تیرماه 98 سراوان را آبستن بحرانی چند قلو نشان میدهد. حالا درد زایش شروعشده است و همه میدانند فریادهای دردآلود و گوشخراش سراوان، مولودی از جنس هیولا را نه فقط در دامان مردم منطقه که در آغوش هزاران تَن از مردم گیلان میگذارد.
مطالب مرتبط :جلوگیری 11 روزه مردم 2 استان از دپوی زباله در گویچاله
بحران زیست محیطی در سراوان گیلان
مردم 4 روستای کچا، موشنگا، جوکلبندان و گلسرک منطقه سراوان بیش از همه نگراناند. البته نهفقط سروانیها. تمام مردم رشت و انزلی و تمام دلنگرانهای رودخانه زرجوب و گوهر رود و تالاب انزلی . طی یک دهه گذشته آنها با روشهای اعتراضی مختلف به مقامات مسئول در استان و کشور گوشزد کرده اند که علاوه بر معاش، حیاتشان هم به خطر افتاده است. آب زیرزمینی آنها آلودهشده و دهها تَن از ساکنان حوالی سروان به بیماریهای مختلف پوستی، گوارش و حتی سرطان دچار شدهاند.
دیدن نام گیلان در بالای لیست مبتلایان مرگ با سرطان دردناک است اما نباید عجیب باشد وقتی بدانیم شیرابه زباله زمین، رودخانه، تالاب و دریا را آلوده کرده است. مردم میگویند چرا نباید نگران همان برنج، سبزی و ماهی باشیم که در زمین آلوده رشد کرده است. آیا بیان مواردی مانند ارتباط آمار بالای سرطان و آلودگی زیستمحیطی گیلان اظهارنظری بیپایه است یا منطبق بر شواهد؟
مطالب مرتبط : قزوین به محل دفن پسماند و زبالههای سایر استانها تبدیل نشود
آخرین وضعیت بام زباله در سراوان
رییس اداره پایش اداره کل محیط زیست گیلان گفت: جایگاه زباله سراوان بدترین وضعیت را نسبت به دیگر جایگاههای دفن زباله استان دارد.
احسان الله شکری در خصوص آخرین وضعیت جایگاه دفن زباله های سراوان گفت: اقدامات خوبی از سوی شهرداری برای برطرفکردن مشکلات این جایگاه در حال انجام است.
وی افزود: در حال حاضر گیلان ۲۶ مرکز دفن زباله دارد که در همگی دفن زباله در آنها به صورت غیراصولی دفن میشود و جایگاه دفن زباله سراوان بدترین وضعیت را نسبت به سایر جایگاههای دفن زباله استان دارد.
شکری با بیان اینکه با افزایش بارندگی ها میزان حجم شیرابه سراوان نیز افزایش می یابد،خاطر نشان کرد: البته غلظت و میزان آلودگی شیرابههای زباله نیز کمتر میشود و این خود پالایی باران موجب میشود که بوی تعفن هم از رودخانههای زرجوب در وسط شهر رشت کمتر شود.
رییس اداره پایش اداره کل محیط زیست گیلان با اشاره از بین رفتن تاسیسات تازه ساخت تصفیه خانه این جایگاه گفت: دو سال پیش هم در جلسات عنوان کردیم که احتمال رانش زباله وجود دارد و مکان ساخت این تصفیه خانه باید عوض شود اما کمبود اعتبارات مانع شد که شهرداری رشت جایگاه مناسبی را خریداری کند.
مطالب مرتبط : طرح یک مدرسه استرالیایی برای کاهش تولید زباله
ماجرای زباله سراوان چیست؟
اما این داستان تا کجا باید ادامه داشته باشد و کامیونهای حمل زباله تا کی باید در 15 کیلومتری رشت به جنگل های سراوان منتقل شوند. پس از آنکه قرار بود روزشمار عدد 0 را نشان دهد قرار بود چه اتفاقی رخ دهد؟
قرار بود روزانه 800 تن زباله راهی به سراوان نداشته باشد یا در حجم بسیار کم در لندفیلی بهداشتی دفن شود.
البته که این زباله فقط برای رشت نیست بلکه زباله 52 شهرداری و دهیاری در سراوان دفن میشود. و اینکه چرا هیچوقت انگشت اتهام رسانهها و فعالان محیطزیست به سمت شهرداریهای شفت، فومن، صومعهسرا، سنگر، خمام، کوچصفهان و… نرفته خود یک موضوع دیگری است. شاید بخشی از جواب این باشد که بسیاری از شهرها و دهیاریهای اطراف رشت سایت دفن زباله ندارند اما آیا تنها راه مدیریت پسماندهای یک شهر داشتن جایی مانند سراوان است به نظر میرسد تخلیه زباله در مکانی خارج از شهر بدون هیچ پردازشی بدویترین و راحتترین راه ممکن است.
چرا جنگل؟ شهرداران پرتعداد رشت طی سالهای گذشته بهدفعات توضیح دادهاند: طبق ماده 12 قانون مدیریت پسماند، وزارت کشور، سازمان محیطزیست و منابع طبیعی بایستی زمین برای دفن زباله در اختیار شهرداریها بهعنوان بهرهبردار قرار دهند. در 35 سال گذشته مکان دیگری برای این کار معرفی نشده است. اما آیا راهحل دیگری هم تعریفنشده است؟
اگر نگاهی به لیست راهکارهای مدیریت پسماند در دیگر کشورهای جهان بیندازیم روشهای استاندارد دیگری هم وجود دارد. تولید کمتر زباله، تفکیک زباله ازمبدا، پردازش در کارخانه کود آلی و کارخانه زبالهسوز راههایی هستند که در کنار سایت بهداشتی دفن برای مدیریت پسماند پیش بینی شده است.
انجام همه این راهحل بدون شک به شهروندانی مسئولیتپذیر و مدیرانی با درک قدرت تخریبگر زباله در محیط شکننده استان گیلان نیاز دارد.
مطالب مرتبط : آلودگیهای زیست محیطی در سراوان
نابودی جذابیت گیلان با مرکز دفن زباله سراوان
جذابیت جنگل های گیلان در تنوع گونه های جنگلی آنهاست و همین امر آنها را از جنگل های سوزنی برگ متمایز می سازد. سطح زمین های جنگلی گیلان را در فواصل درختان ، فرشی از چمن می پوشاند. جنگل های گیلان با این بستر سبز، امکانات زیادتری را از نظر تغذیه ، حیات وحش و اوقات فراغت فراهم ساخته است. جنگل های سراوان - نزدیک رشت – جنگل های تالش ، جنگل های لاهیجان و جنگل های دیلمان از جمله جنگل های زیبا و دیدنی گیلان است. در حرکت از رشت به سوی تهران در 15کیلومتری جاده در منطقه "گذر خان عمو" به منطقه دفن زباله درجنگل سراوان می رسیم که هرروز کامیون های حمل زباله شهرداری های چند شهر گیلان مرتب در حال رفت و آمد و تخلیه زباله در این منطقه زیبای جنگلی هستند. پیچ و خم جاده میان جنگل زیبای سراوان ناگهان ما را به محل دفن زباله ها می کشاند که از دود غلیظی پوشیده شده است. این دود غلیظ که ناشی از سوختن زباله ها است، گلو را می سوزاند، و قدرت تنفس را از انسان می گیرد. در این میان ناگهان چشمان ما به مشعل های در حال سوختن گاز داخل انبوه زباله ها خیره می شود، ابتدا تصور می شود که سر از مناطق نفت خیز کشور برآورده ای و یا به میادین استخراج گاز وارد شده اید اما این آتش گرفتن گاز متان حاصل از تجزیه زباله های انباشته شده که گفته می شود عمق آن به حدود 20متر می رسد، سبب شده است که زباله های سراوان، شروع به سوختن و ایجاد دود کنند. به رغم این فضای پر از دود، افراد را می بینی که در میان انبوه زباله ها به جداسازی زباله ها مشغولند و یا کارگران و نگهبانان زحمت کشی که در این شرایط سخت به فعالیت مشغول هستند.
در ایام ابری و مه آلود به علت سنگین بودن هوا و جریان نداشتن باد، دود حاصل از سوخت زباله ها در عصرها به سمت روستاها و مناطق پایین دست سرازیر می شود و زندگی بر ساکنان این مناطق سخت می کند.
در این میان، آبهای جاری در منطقه با طی کیلومترها، شیرابه های زباله های دفن شده در سراوان را پس از عبور از شهرهای رشت، خمام و انزلی به تالاب انزلی منتقل می کنند. انباشت زباله ها همچنین پس از سال ها اکوسیستم جدیدی برای حیوانات موذی و حتی اهلی ایجاد کرده است. در میان زباله ها علاوه بر کلاغ ها و حیوانات موذی شمار زیادی گاو مشاهده می شوند که در میان دود وآتش و سیاهی کیسه های زباله دور هم جمع شده اند. این گاوهای پرواربندی شده از زباله ها، به طور شبانه روزی در میان اشغال ها و زباله ها تغذیه و حتی زادو ولد می کنند.گوشت این گاوها که برخی از آنها بیمار هم هستند پس از کشتار به طور غیرقانونی به بازار عرضه می شود. شماری از گاوهایی از زباله های این محل تغذیه می کنند، شب ها به سرای صاحبانشان برمی گردند و شیر این گاوها نیز معلوم نیست به مصرف چه کسانی می رسد. در روستاهای موشنگاه، گذرخان عمو، نجاری و کچا منطقه سراوان رشت از بو و دود ناشی از زباله هایی که از 25سال قبل دراین محل دپو می شوند،مردم در رنج هستند.
دود ناشی از سوختن زباله های سراوان به سبب واکنش تجزیه گرمازایی بوده و تولید گاز متان از آن گریزناپذیر است. مهندس فرج پور،مدیر روابط عمومی محیط زیست گیلان با اشاره به اینکه به خاطر شکسته شدن مولکول های قندی و تجزیه پروتئین ها و سایر موادی که در زباله ها وجود دارند، آنها به شدت گاز متان که قابل اشتعال است را تولید می کنند.
مطالب مرتبط : کوه زباله 14 ساله در گویچاله فولاد محله سمنان
واکنش کاربران فضای مجازی به زباله های سراوان
واکنش کاربران فضای مجازی به بدترین جایگاه دفن زباله سراوان گیلان با داغ کردن هشتگ #زباله_سراوان صدای خود را به گوش مسئولین رساندند.
با تحریریه تیتر برتر در ادامه همراه باشید تا شاهد نمونه ای از پیام ها و واکنش های مردم نسبت به این چلش زیست محیطی باشیم
در ادامه دعوت می کنم به تماشای کلیپ ترسانکی از وضعیت اسفبار سراوان گیلان بپردازید و نظرات خود را با ما در میان بگذارید همچنین تحریریه تیتر برتر از سوژه ها و پیام های شما عزیزان استقبال می کند و مورد بررسی و از مسئولین مربوطه احقاق حقوق شهروندی را در نظر دارد.
خبرنگار: امیرحسین بذلی