کاملا مشهود است که بدن ما نیاز به خواب کافی دارد. برای سلامت کامل بدن ، خواب کافی یک اولویت است. البته گاهی اوقات افراد تنبل از این موضوع سو استفاده می کنند که مقصود ما این نیست ، در حقیقت میزان مناسب خوابیدن به عملکر موثر بدن ما کمک خواهد کرد .چرت زدن هم خوب است، اما اگر صحیح انجام نشود مشکلاتی که ایجاد میکند بیشتر از مشکلاتی که حل میکند، خواهد بود. بعضی از مردم برای چرت زدن طراحی نشدهاند، اغلب به این دلیل که ساعت بدنشان آنقدر دقیق است که چرت زدن آن را به هم میزند؛ به علاوه چرتهای بیش از حد طولانی یا بیش از حد کوتاه هم میتوانند بر بی حسی و خواب آلودگی فرد اضافه کنند؛ بنابراین برای دستیابی به مزایای چرت زدن بهتر است که آنرا بطور صحیح انجام دهیم.
فواید چرت زدن
اگر عمل چرت زدن به طور عاقلانه و صحیح انجام شود مزایایی را برای سلامتی شما در بر خواهد داشت:
انرژی: همانطور که انتظار میرود چرت زدن باعث تقویت انرژی میشود. این موضوع اگر شما کاری دارید که به نهایت دقت و توجهتان در بازههای زمانی مختلف احتیاج دارد خیلی مهم است. شاید به همین دلیل باشد که خیلی از افرادی که نام بردیم هیچ جوره بیخیال چرت زدن نمیشوند، اما با این حال اگر خیلی کوتاه و خیلی طولانی هم چرت بزنید، وقتی بیدار میشوید احساس خواب آلودگی و گیجی بیشتر میکنید، به همین دلیل باید روش مناسب را در پیش گرفته و تعادل ایجاد کنید.
استرس: وقتی اوضاع خیلی در هم و پریشان کننده میشود بد نیست که به مغزتان کمی استراحت بدهید؛ به همین دلیل است که وقتی صبحها بیدار میشوید اوضاع به نظرتان کمی آرامتر میآید، چون شب که خوابیدید و در هوشیاری نبودید ذهنتان روی مشکلات کار کرده و در واقع نوعی پردازش روانی برایتان انجام داده تا وقتی بیدار شدید بتوانید با شرایط کنار بیایید.
افزایش هوشیاری : شاید بعضی ها چرت زدن در میانه ی روز را نشانه ی تنبلی بدانند، اما برخی از نوابغ تاریخ مثل آلبرت انیشتین و توماس ادیسون، به چرت زدن معروف بودند! حالا تحقیقات زیادی مزایای چرت زدن و تأثیر خوابی کوتاه بر تجدید نیروی ذهن و بدن را نشان داده است. وقتی درمیانه ی روز دچار خواب آلودگی شدیدی می شویم که گاهی مقاومت در برابر آن غیر ممکن است، این مسأله باعث افت تمرکز و هوشیاری ما می شود. اما بعد از چرت زدن، نیروی از دست رفته ی خود را دوباره به دست می آوریم و هوشیاری و دقت بیشتری خواهیم داشت. طی پژوهش سازمان ناسا بر روی خلبان های جنگی و فضانوردان مشاهده شد یک چرت ۴۰ دقیقه ای عملکرد آن ها را تا میزان ۳۴ درصد و هوشیاری آن ها را تا میزان ۱۰۰ درصد افزایش داد.
با افزایش عملکرد ذهن در اثر چرت زدن، توانایی آن در حفظ اطلاعات کسب شده هم افزایش می یابد. چرت زدن باعث تقویت ارتباطات عصبی ای می شود که خاطرات ما را شکل می دهند. در زمان خواب، نقاطی از مغز که در ابتدا در شکل گیری یک خاطره نفش داشتند، دوباره فعال می شوند. به این ترتیب، خاطرات مستحکم شده و به بخش های ذخیره ی بلند مدت مغز منتقل می شوند.
خلاقیت: اگر یک چرت به اندازهی کافی طولانی باشد که چرخهی خواب REM کامل شود مغزتان پیوندهای جدیدی برقرار کرده و در نتیجه وقتی بیدار میشوید از خلاقیت بیشتری برخوردار هستید. متاسفانه چرتهای خیلی کوتاه این ویژگی را ندارند چرا که شما برای تکمیل چرخهی خواب REM به حدود ۹۰ دقیقه زمان احتیاج دارید.
تقویت سیستم ایمنی بدن: کمک به بدن برای مقابله با تهاجم میکروب ها از دیگر مزایای چرت زدن است. کمبود خواب عملکرد سیستم ایمنی بدن را مختل می کند، اما چرت زدن به بازسازی سیستم ایمنی بدن کمک می کند. طبق تحقیقات، کمبود خواب شبانه باعث افزایش سطح گلبول های سفید خون می شود اما چرت زدن و یک خواب شبانه ی هشت ساعته میزان گلبول های سفید خون را به سطح اولیه می رساند. علاوه بر کمک به مقابله با بیماری ها، چرت زدن باعث ترمیم پوست و بافت بدن می شود و به جوان سازی شدن ظاهر ما کمک می کند.
تقویت خلق و خو: اگر شما احساس خستگی کمتر، انگیزههای بیشتر و استرس کمتر میکنید، در حقیقت خلق و خویتان تقویت و بهتر شده است که این نه تنها برای خودتان، بلکه برای اطرافیانتان هم خوب است!
بهترین مدت چرت زدن
اگر بعد از ظهر کمی احساس خواب آلودگی دارید، یک چرت ده تا بیست دقیقه میتواند سرعت و کارایی مغز را افزایش دهد. شما با یک خواب کوتاه میتوانید خود را برای ادامه روز و به پایان بردن کارهایتان شارژ کنید.
اگر کلافه یا استرسی شدهاید و یا پس از درس خواندن نیاز دارید تا برخی از مطالبی را که در روز خواندهاید دوره کنید، و همچنین وقت بیشتری دارید، پیشنهاد میکنیم تا یک خواب شصت دقیقهای داشته باشید. این چرت تقریبا بلند علاوه بر کاهش استرس، تحمل شما را بالا برده و به فرایند ادراکی حافظه کمک میکند. برخی تحقیقات نشان دادهاند که حتی یک چرت کوتاه در طول روز میتواند تاثیر زیادی بر قدرت یادگیری افراد داشته باشد.
خیلی خسته هستید و به یک استراحت کامل نیاز دارید؟ یک خواب نود دقیقهای میتواند باعث افزایش خلاقیت شده و به احساسات و عملکرد حافظه بلندمدت شما کمک کند. نود دقیقه به اندازه یک چرخه کامل خواب است و بعید است که پس از آن احساس گیجی یا خستگی داشته باشد.
چند نکته در مورد چرت زدن
1-در یک زمان مشخص چرت بزنید : وقتی سر ساعتهای مختلف بخوابید یا چرت بزنید ریتم ساعت بدنتان بهم میخورد و منجر به بیخوابیتان میشود، اما اگر یک ساعت مشخص داشته باشید میتوانید از مزایای هر ۲ بهره ببرید.
2-در مکانی خنک و تاریک و بدون حواس پرتی چرت بزنید.
3-برای خلاص شدن از نور از ماسک خواب استفاده کنید.
4-یک یا 2 ساعت بعد از ناهار چرت بزنید.
5-بر اساس مطالعهٔ انجام شدهای، ۷۴٪ از زنان نسبت به مردان از کمبود خواب بیشتری رنج میبرند؛ با این حال زنان بیشتر از چرت زدن احساس عذاب وجدان میکنند تا مردان.
6- از ویژگیهای چرت زدن میتوان به: ریلکس شدن، کاهش خستگی، افزایش هوشیاری، اخلاق بهتر، عملکرد بهتر، افزایش زمان واکنش، حافظهٔ بهتر و تصادفات و اشتباهات کمتر اشاره کرد.
7-بهترین زمان برای چرت زدن ۸ ساعت پس از بیدار شدن و ۸ ساعت قبل از خواب شب است. مثلا اگر ۶ صبح بیدار میشوید و ۱۰ شب میخوابید، ۲ ظهر مناسبترین زمان برای چرت زدن است.
8-از کسانی که چرت بعداظهر میزدند میتوان به ناپلئون، انیشتن و ادیسون اشاره کرد.
بیشتر بخوانید:افسردگی را بدون دارو درمان کنید
9- ۳ نوع چرت زدن وجود دارد: ۱) چرت برنامه ریزی شده که قبل از اینکه شخص احساس خواب آلودگی کند برنامه میریزد که چرت بزند. ۲) چرت فوری، شخص چون خیلی خسته است دیگر نمیتواند کاری انجام دهد و چرت میزند. ۳) چرت طبق عادت، وقتی که شخص هر روز طی یک ساعت خاصی چرت میزند.
10-مطالعهٔ ناسا بر روی خلبانها و فضانوردان نشان داد که یک چرت ۴۰ دقیقهای عملکرد را ۳۴٪ و هشیاری را ۱۰۰٪ افزایش میدهد.
11-چرتهای کوتاه بر کیفیت خواب شب تاثیر نمیگذارند. هرچند کسانیکه از بی خوابی رنج میبرند، اگر در طول روز چرت بزنند ممکن است که مشکلات بی خوابی شان را تشدید کند.
12-نداشتن خواب کافی خطر ابتلا به چاقی، بیماریهای قلبی و افسردگی را افزایش میدهد و خواب به همراه چرت زدن به مهمی ورزش و رژیم گرفتن است.
چه ساعتی برای چرت زدن بهتر است؟
زمان مناسب تا حدودی به این بستگی دارد که شما اهل صبح زود بیدارشدن هستید یا این که شب زنده دارید ؟ برای افرادی که صبح زود بیدار می شوند ، ساعت یک ظهر بهترین زمان است . برای شب زنده دار ها سه بعدازظهر مناسب است . دقت کنید که نباید بیشتر از ساعت چهار یا چهار و نیم بخوابید . چون ممکن است هنگام خواب شب به مشکل بخورید.
چرت زدن منظم به طور کلی استرس را در فرد کاهش می دهد و بنابراین خطر حمله قلبی ، بیماری قلبی و افزایش وزن را کاهش نیز خواهد داد.