پایگاه خبری تحلیلی تیتربرتر

تقویم تاریخ

امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
چهارشنبه, ۲۳ مرداد ۱۳۹۸ ۱۴:۴۴
۵
۰
نسخه چاپی

جاذبه های گردشگری یزد؛ اردکان شهر مقدس ایران زمین

جاذبه های گردشگری یزد؛ «اردکان» شهر مقدس ایران زمین
یکی از شهرهای بزرگ استان یزد اردکان است که خودش به سه بخش مجزا مرکزی، عقدا و خرانق تقسیم می شود. این شهر بر سر راه تهران به کرمان و بندرعباس واقع شده است و در واقع قلب کویر مرکزی ایران به شمار می رود.

اردکان سرزمینی مقدس در استان یزد است. شهری شگفت انگیز که حدود 24 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد اما دنیایی پر از شگفتی و ماجراهای رنگارنگ، درون خود جای داده. شهر تاریخی اردکان، با قرار گرفتن در قلب کویر مرکزی ایران و مرکز مثلث گردشگری عقدا، چک چک، خرانق و نزدیکی به مرکز استان یزد، بهترین امکان دسترسی به این نقاط را دارد.

بافت تاریخی و زنده اردکان پس از قرن ها استواری، صدها بنای تاریخی از جمله: بازار، مساجد، زیارتگاه ها، حسینیه ها، آب انبارها، حمام ها، کوچه و گذرهای باریک، ساباط ها و خانه هایی با بادگیرهای یک طرفه که خاص این منطقه است را در خود جای داده است. خانه هایی که فضایی بهشت گونه دارند و دربندها، کوچه ها و ساباط هایی که از دیواره آن ها می توان عطر خوش کاهگل را استشمام کرد و شهری که بیشترین زیارتگاه های زرتشتیان را در خود جای داده و نمادی است از همزیستی مسالمت آمیز مسلمانان و زرتشتیان. اردکان؛ کهن دیاری که بواسطه توطن علما و فضلا و دانشمندان و منجمان از قدیم الایام به "یونان کوچک" شهر بوده و عریض ترین بادگیر جهان را در بین صدها بادگیر زیبای خود جای داده و ده ها رشته قنات هنوز هم در زیر آن جاری است. مردمانش قرن هاست که کام ها را با حلوا و ارده شیرین کرده اند و باغ هایش بخشنده انار و پسته است.

هنر زنانش در نقش های قالی و لطافت "کاربافی" عیان شده است. طبیعت کویری و تنوع اقلیمی اش ریگزارهای وسیعی در خود جای داده و طبیعت بکر و دست نخورده اش سالیانی دراز است که زیستگاه یوزپلنگ آسیایی می باشد. 97 هزار نفر و 960 نفر در این سرزمین زیبا زندگی می کنند، مهمان نوازی و خون گرمی آن ها هرساله گردشگران زیادی را جذب می کند. اردکان شهری برای کویر نوردان و ماجراجویان است و شهرتش را مدیون تاریخ کهن و فرهنگ آرامش بخشش است.

خوراکی و سوغاتی اردکان

حتما اسم آش شولی که معروفترین آش یزدی هاست به گوشتون خورده. در اردکان هم پخت انواع آش خیلی رواج داره و اکثر این آش ها از غلات، حبوبات، سبزی و گوشت تهیه می شن. از اونجا که در تهیه اکثر غذاهای این منطقه، گوشت استفاده میشه به همین دلیل گوشت به عنوان غذای اصلی یا پدر خوراک های این منطقه به حساب میاد. خاگینه، گشنیزو گوری، گوجه بادمجون، یتیمچه اردکانی، قلیه کدو، شوربا و ... از غذاهای محلی اردکان به حساب میان.

 

حلوا ارده یکی از سوغاتی های خوراکی اردکان هست که تا امروز بدون هیچ گونه مواد شیمیایی، به روشی کاملا سنتی و تا حدی دستی تهیه می شه و طعم بی نظیری داره. علاوه بر ارده و کماج که از سوغاتی های ارکان هستن، پسته اردکان هم یکی از مهم ترین محصولات تولیدی در این شهرِ. ترمه و ظروف مسی هم از صنایع دستی این شهرِ که می تونین برای آشنایانتون سوغاتی بیارین.

جاذبه های گردشگری اردکان

شهر اردکان جاذبه های تاریخی و گردشگری زیادی داره که از مهم ترینشون می شه به پیر چک چک که پناهگاه دختر یزدگرد در دل کوه بوده، خانه خاتمی که به موزه مفاخر تبدیل شده، موزه مردم شناسی، مسجد جامع اردکان، منارجنبان خرانق، کاروانسرای شاهزاده، خانه تاریخی سنایی، کویر اردکان و آسیاب آبی اردکان اشاره کرد.

آسیاب آبی اردکان

آسیاب آبی اردکان بنایی است همانند پاکنه یا پایاب که تا عمق زمین و تا محل عبور آب قنات اردکان راه دارد . استفاده کنندگان از آسیاب پس از طی حدود 30 پله به محلی میرسند که دو سنگ آسیاب قرار دارد . این محل در عمق 8 متری زمین است . در این محل نیروی آب توربینی چوبی را به چرخش در می آورد و نیروی حاصله به سنگ آسیاب منتقل شده و گندم را آرد میکرده است . وسایل توزین گندم و آرد در این محل منصوب است .

کویر اردکان

کویر اردکان (سیاه کوه) مهم ترین کویر منطقه به شمار می رود و به شکل یک نعل اسب با جهت شمال غربی- جنوب شرقی در شمال اردکان قرار دارد. این منطقه کویری بین دو کوه منفرد هرش به ارتفاع 1939 متر در جنوب و سیاه کوه به ارتفاع 2050 متر در شمال قرار دارد و مکانی مناسب برای جذب جریان های آبی و سیلابی است که از دامنه این دو کوه سرازیر می شود.

 مسجد زردک اردکان

مسجد زردک قدیمی ترین مسجد تاریخی در شهرستان اردکانه، که قدمت آن به دوره پنجم هجری قمری بر می گرده و این مسجد از نظر معماری بسیار ارزشمند و زیباست. مسجد زردک به «گنج گلین» معروفه، چرا که در طول قرن ها در برابر حوادث طبیعی مقاومت کرده و گنبد گلین آن آسیبی ندیده. این گنبد زیبا، بر روی چهار ستون استواره و در دو طرف محراب 7 لایه گچ دیده می شه که نشان از قدمت مسجد داره. حیاط مسجد قدیمی زردک، در حد فاصل ایوان و شبستان قرار داره و برای نماسازی دیواره های حیاط از یک نوع ساروج (ساخته شده از ماسه نرم، آهک و رنگ رناس) استفاده شده.

در ضلع شرقی مسجد دالانی به طول 9 متر و عرض 3 متر وجود داره که به «خانقاه» معروفه و این محل برای مسافرانی بوده که از اردکان عبور می کردن و در وقف نامه جامع الخیرات آمده« هر مسافر اجازه داشت که به مدت سه روز در آن بیتوته کنه و خادم مسجد از موقوفات مربوط او را پذیرایی کنه». مسجد زردک به شماره ثبتی 2448 و در تاریخ 19/7/78 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده.

روستای هفتادر

این روستا در 34 کیلومتری شمال غربی اردکان و کنار جادهٔ اردکان - نائین قرار دارد. در این روستا دروازه ای آجری و قدیمی وجود دارد که بخشی از آن به جا مانده است. این بنا در شرق آبادی واقع شده و در بین اهالی به دروازهٔ «بزگله کن» معروف است. بنای دروازه به قرن نهم هجری قمری مربوط است. آثار مذهبی روستا نیز درخور توجه ویژه است. امام زاده سید محمد که ساختمان باشکوهی دارد و از دوران صفوی است، مسجد جامع که از گل و خشت بنا شده و دارای گرمخانه و ایوان تابستانی است و بر سنگ گورهای آن تاریخ قرن دهم هجری خوانده می شود. ناین روستای هفتادر در یک منطقهٔ کویری واقع شده و دارای آب و هوای معتدل خشک می باشد.

پیر چک چک

زیارتگاه چک چک و یا چکچکو، از مقدس ترین مکان های مذهبی زرتشتیان که در دل کوه های اردکان در استان یزد قرار گرفته است. چک چک یکی از مناطق و عبادتگاه های اقلیت مذهبی زرتشتی است که اتفاقا در یزد جمعیت زیادی را شامل می شود. این منطقه کوهستانی در واقع محل انجام عمل عبادتی دین زرتشت چیزی شبیه حج است که از 24 خرداد ماه هرسال به مدت 4 روز در این منطقه برگزار می شود. 

این زیارتگاه که زرتشتیان به آن پیرسبز نیز می گویند در استان یزد و شهرستان اردکان در کوه های میان اردکان و انجیره قرار دارد. هر سال جشن مهرگان در این زیارتگاه جشن برگزار می شود و زرتشتیان بسیاری در این مکان گرد هم می آیند. گفته می شود نام «چک چک» یا «چک چکو» از صدای قطره های آبی گرفته شده که از صخره ای می چکد و اکنون به درون یک منبع ذخیره هدایت می شود. نیایشگاه پیر سبز امکانات رفاهی مانند برق، آب آشامیدنی و تعدادی اتاق دارد که برای استراحت ساخته شده اند که به اتاق ها «خیله» می گویند.

منارجنبان خرانق

منارجنبان خرانق تنها منارجنبان تمام خشتی در دنیاست که از این نظر و کهنسالی رقیب سرسخت منارجنبان اصفهان است چرا که منارجنبان اصفهان کاشیکاری هایی دارد که آن را از خشتی بودن کامل خارج کرده است. منارجنبان خرانق در ضلع شمالی مسجد جامع خرانق اردکان قرار گرفته و قدمت آن از خود مسجد نیز بیشتر است. حتی قبل از شکل گیری یزد نیز این مناره وجود داشته و به گونه ای سخنگوی تاریخ است. عمر بنای اولیه منارجنبان خرانق به دوره ساسانیان می رسد ولی ساخت و تکمیل آن در زمان سلجوقیان انجام یافته است.

بیشتر بدانید:جاذبه های گردشگری خوزستان؛دزفول شهری با طبیعت بکر

منارجنبان خرانق 3 طبقه بوده و دو راه پله جدا برای رفت و برگشت دارد. مناره آن نیز دارای یک راه پله حلزونی است که عرض آن در ابتدا با 70 سانتیمتر شروع و به 40 سانتیمتر ختم می شود، مشابه آن در یکی از مناره های مسجد جامع یزد به کار رفته است. منارجنبان خرانق یزد با معماری فوق العاده ای که دارد و از اسمش هم پیداست، قابل جنبیدن است. این منارجنبان با زور دست به حرکت در می آید و جنبش آن به وضوح دیده می شود.
قسمت های بالایی مناره از کلاف های چوبی پوشیده شده تا اجزا و دیواره ها را به خوبی حفظ کند اما اخیرا بر اثر طوفان و زلزله کج شده است، مردم هم آن را بریده و پایین آورده اند تا نیفتد.
منارجنبان 15 متری خرانق یزد از مرتفع ترین بناهای این ناحیه است که با اشراف داشتن به کل منطقه، در گذشته به عنوان برج دیده بانی و فانوس خانه استفاده می شده است.

زیارتگاه زرتشتیان پیر هریشت

زیارتگاه پیر هریشت که یکی از نیایشگاه های زرتشتیان است، بر روی دامنه کوهی در شرق شهر اردکان قرار دارد. طبق گفته مردمان این آیین، این آتشکده مربوط به یکی از دختران یزدگرد سوم ساسانی به نام مروارید است و گفته می شود به دلیل حمله اعراب او از کاروان جدا شده و در این مکان و هنگام نیایش با خدا ناپدید می شود. امروزه زرتشتیان برای راز و نیاز و برگزاری مراسم های خود به این آتشکده مراجعه می کنند وهر سال در 18 فروردین ماه نیز در این مکان جمع شده و به جشن و زیارت می پردازند.

خانه تاریخی سنایی اردکان

خانه قاجاری سنایی که دارای معماری ویژه کویری است در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. این بنا در محله چرخاب اردکان قرار دارد و از اولین محله های این شهرستان محسوب می شود. محله چرخاب دارای بافت متراکم و معابر باریک با ارتفاع زیاد است که به منظور هدایت مسیر باد و سایه اندازی شکل گرفته است. وجه تسمیه این بنا از نام حاج عباس سنایی، بانی و صاحب آن بوده است که در زمان قاجار از تجار بزرگ روغن و کنجد در اردکان بوده است.

از خصوصیات این بنا می توان به دو حیاط بیرونی و اندرونی و نیز یک طویله مجزا به همراه تزئینات چوبی، تناسبات و روابط فضایی ویژه این بنا اشاره نمود که با تکرار طاقچه ها در دو طبقه به شکل قطاربندی به دور دیوار اطاق، سه بادگیر، دو اطاق در طرفین تالار، پنج دری، دو و سه دری، مطبخ و پایاب زیبایی خاصی به بنا بخشیده است. لازم به ذکر است در جبهه جنوب غربی اطاقی است با سقف طاق و تویزه ای که به احتمال انبار بوده است.در تالار دو قاب چوبی مستطیل شکل تزئینی از نقوش هندسی در بالای در ورودی نصب است و بخش بیرونی خانه دارای یک حیاط کوچک مربع شکل است که در ضلع جنوبی آن زیرزمین،تالار و دو بادگیر یک طرفه دیده می شود . این بنا تا کنون در چند قسمت مورد مرمت قرار گرفته است.

 

گرداورنده:معین کرمی



+ 5
مخالفم - 14
نظرات : 0
منتشر نشده : 0

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید

تمام حقوق مادی و معنوی این پایگاه محفوظ و متعلق به سایت تیتربرتر می باشد .
هرگونه کپی و نقل قول از مطالب سايت با ذكر منبع بلامانع است.

طراحی سایت خبری