محمد صمیمی اول، عضو انجمن فرش ایران ، با اشاره به تاریخچه فرش در استان، گفت: در سال 346 هجری قمری مرحوم مقدسی، از عرفای گذشته، در کتابی تحت عنوان احسن العقالین از سفر خود به منطقه قهستان به مرکزیت روستای درخش امروزی، از توابع بیرجند نام می‌برد و به دست بافته‌های پرز دار این منطقه اشاره می‌کند؛ با این اوصاف در حالی که بر طبق تحقیقاتی ناقض، اغلب افراد پیشینه فرش را 600 سال عنوان می‌کنند، طبق اسناد موجود این پیشینه به حدود 1100 سال قبل می‌رسد.

این طراح، پژوهشگر و فعال حوزه فرش افزود: طبق تجربه اگر امری توجیه اقتصادی نداشته باشد، به مرور زمان رو به اضمحلال خواهد رفت، اما دوام این صنعت دلیلی محکم بر قابلیت معیشتی و اقتصادی آن در استان است و می‌توان روی آن به عنوان صنعتی با قابلیت پیشرفت و اشتغال‌زایی حساب کرد.

صمیمی اول تصریح کرد: اضافه بر این خراسان جنوبی یکی از مناطق نه گانه فرش کشور در کنار استان‌هایی همچون فارس، یزد و اذربایجان است و از این منظر نیز پتانسیل خوبی دارد.

روزی این مهد هنر پیشرو دنیا بود

این عضو انجمن فرش ایران بیان کرد: در حال حاضر حدود 60 درصد فرش استان صادر می‌شود، این در حالی است که تا چند سال پیش این درصد به بالای 90 می‌رسید و حتی در دهه 70 و 80 حدود 95 درصد فرش‌ها صادر می‌شدند.

وی اظهار کرد: صرف صادراتی بودن کالا دلیلی بر مزیت آن نسبت به سایر کالا ها نیست، گاهی دلیل آن عدم تمرکز و برنامه‌ریزی برای بازار داخلی است، در حالی که کشورهای اروپایی برای به دست آوردن بازار ما نقشه می‌کشیدند، خود ما برنامه‌ای برای این مهم نداشتیم، اما خوشبختانه از حدود پنج شش سال گذشته بازار داخلی رشد خوبی داشته است.

صمیمی اول خاطرنشان کرد: فرش‌های تجاری و صادراتی توجیه اقتصادی پایینی دارند و این فرش‌های خانگی هستند که توجیه اقتصادی دارند، به همین خاطر تولیدکنندگان زیادی به فرش خانگی روی آورده و درصد زیادی از فرش‌های استان به کلان شهرهایی همچون مشهد و تهران صادر می‌شود.

برای ماندگاری فرش فکری نکرده‌ایم

وی با بیان اینکه در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل در فرش دستبافت استان، مشکل زیر ساختی و برنامه‌ریزی است، افزود: به صورت هدفمند، با توجه به بازار و سلیقه مردم و برای ماندگاری فرش فکری نکرده‌ایم، البته بخش دولتی تا حدی ورود کرده و مرکز ملی فرش تحقیقاتی را در دهه‌های پیش انجام داده اما بخش خصوصی کمتر آن‌ها را به کار برد.

صمیمی اول اظهار کرد: لجاجت بخش خصوصی برای پیاده‌سازی سیاست‌های خود برای فرش باعث شد که فرش متناسب با نیاز ما پیش نرود و تا 70 درصد مقصر این وضعیت بازار بخش خصوصی است.

این طراح، پژوهشگر و فعال حوزه فرش بیان کرد: ما در تدوین برنامه با مشکل مواجهیم، فرش دستبافت در استان ما در حال سپری شدن است نه در حال برنامه‌ریزی کردن، مانند امور جاری روزمره که به هر شکل سپری می‌شود ظرفیت ما نیز در حال سپری شدن است و در حالی که بافنده زحمت می‌کشد، مواد اولیه در حال مصرف شدن هستند اما فرش فرآورده مورد نیاز بازار جهانی نیست، با وجود اینکه صادر می‌شود دلیل بر آن نیست که کیفیت بالایی دارد، بلکه بیشتر از آن به دلیل قیمت‌گذاری‌های پایین فرش استان به نسبت سایر برندها است.

صمیمی اول تصریح کرد: کیفیت فرش‌ها خوب است، اما مورد نیاز بازار جهانی و مطابق سلیقه نیست و رغبت اصلی مردم برای فرش خراسان جنوبی بیشتر از هر چیز دیگر به دلیل قیمت پایین و توان اقتصادی آن‌ها است.

وی در مورد نقش تحریم‌ها در بازار فرش استان، گفت: تحریم، البته که بی‌تاثیر نبوده اما علت اصلی نیست، هر چند 25 درصد صادرات استان به آمریکا بوده و اینک این بازار را از دست دادیم، اما همچنان می‌توانیم با تکیه بر بازار داخلی تحریم‌ها را جبران کنیم و به مسیر خود ادامه دهیم.

این تولید کننده فرش با تاکید بر آنکه در دهه هفتاد 18 هزار دار قالی داشته‌ایم در حالی که اکنون این شمار به 3500 دار رسیده است، یادآور شد: در صورتی که برنامه‌ریزی درستی انجام بگیرد، می‌توانیم به بازار داخلی اکتفا کنیم.