تیتربرتر؛ لبخند زیبا با دندان‌های مرتب گاهی اوقات برای خیلی‌ها آرزوست. آنها دندان‌های نامرتبی دارند و با هر بار جلوی آینه رفتن یا لبخند زدن به این فکر می‌کنند که کاش دندان‌های صاف و مرتبی داشتند.
این آرزو این روزها دیگر دست‌نیافتنی نیست. علم دندانپزشکی نه تنها در زیباسازی دندانها به خوبی پیشرفت کرده است بلکه روش‌های راحت‌تر و ساده‌تری را برای رسیدن به نتیجه مطلوب به کار می‌گیرد. از ارتودنسی‌های پیشگیری تا ارتودنسی‌های نامرئی. در روش‌های جدید فرد کمتر با سیم‌ها و براکت‌هایی که با هر بار حرف زدن و خندیدن خود را نشان می‌دهند، اذیت می‌شود و تا طی کردن دور کامل مشکلی از نظر ظاهری ندارد.
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی شاخه ای از دندانپزشکی است که دندان ها و فک هایی را که در جای نامناسبی قرار می گیرند اصلاح می کند. دندان هایی که در جایگاه نامناسبی قرار می گیرند و شکل نامتعارفی دارند مشکلات بهداشتی مختلفی ایجاد می کنند. تمیز نگه داشتن دندان ها سخت تر می شود. بیماری که دندان های نامرتبی دارد در معرض خطر ابتلا به پوسیدگی دندان و بیماری های پریودنتال قرار دارد. این وضعیت به دندان هایی که مسئول جویدن غذا هستند فشار بیشتری وارد می کند و متعاقبا در طولانی مدت عوارض مختلفی به جا می گذارد از جمله:
- پوسیدگی دندانها
- مشکلات لثه ای
- خوب جویده نشدن دندانها و مشکلات گوارشی
- سردرد
- مشکلات TMJ
- احساس درد درگردن، شانه و پشت
- همچنین دندان های کج و نامرتب به زیبایی ظاهر شخص آسیب می زند.
- مزایای استفاده از درمان ارتودنسی عبارتند از:
- دهان سالم
- ظاهر لذت بخش
- دندانهایی که احتمالا طول عمر بیشتری دارند.
آیا درمان‌های ارتودنسی تنها برای زیبایی است؟
درمان‌های ارتودنسی به منظور برقراری رابطه بین دندانی و فکی بهتر انجام می‌گیرد. با این درمان‌ها نه تنها به زیبایی بیشتر دست می‌یابیم بلکه می‌توانیم با رعایت بهداشت از پوسیدگی‌های بیشتر براثر نامرتبی و روی هم قرارگرفتن برخی از دندانها یا فاصله بین دندانی جلوگیری کنیم. این روش با قرار گرفتن دندانها در محل خود و ایجاد روابط فکی صحیح، سبب تلفظ بهتر حروف و کلمات توسط بیمار و نهایتا حضور با اعتماد به نفس او در جامعه می‌شود.
آیا همه نیاز به ارتودنسی دارند؟
به دلیل وجود درمان‌های زیاد و نیز تنوع وضعیت‌های مختلف دهانی و دندانی، برای اینکه متوجه شوید نیاز به انجام ارتودنسی دارید یا نه، باید به دندانپزشک مراجعه کنید. چون امکان درمان‌های جایگزینی برای ارتودنسی وجود دارد.
بیشتر بخوانید: بهترین راهنمای خرید خمیر دندان مناسب
با معاینه دندانپزشک، او متوجه نیاز یا بی‌نیازی به ارتودنسی می‌شود. در بعضی مواقع می‌توان در سنین بعد از رشد در صورت نامرتبی‌های کم از درمان‌های لامینیت که پوشش‌های استتار‌کننده نامرتبی‌های دندانی است و روی سطح جلویی دندان‌های قدامی چسبانده می‌شوند، استفاده کرد.
از چه زمانی متوجه نیاز به ارتودنسی می‌شویم؟
ارتودنسی محدود به سن خاصی نیست، می‌توان از اواخر 3 سالگی تا وقتی که دندانها وجود دارند از این درمان استفاده کرد. گاهی اوقات در سنینی که کودکان دندان شیری دارند برای اینکه عادت مکیدن انگشت یا پستانک از سر کودک باز شود، از دستگاه‌های ساده ارتودنسی استفاده می‌شود. معمولا اغلب مشکلات ارتودنسی در 7سالگی، زمانی که بیشتر دندان‌های دائمی جلویی درآمده‌اند خود را نشان می‌دهند.
البته امکان تشخیص برخی از مشکلات در سنین پایین‌تر نیز وجود دارد. از وقتی که دندان‌های دائمی رویش پیدا می‌کند تا حدود 12 تا 15 سالگی می‌توان تغییرات استخوانی و عضلانی مثل بزرگ کردن فک بیماران را انجام داد. به‌طور کلی بهترین سن درمان ارتودنسی با دستگاه ثابت حدود 12سالگی است. پس از 12 سالگی با افزایش سن بیمار درمان هم تغییر می‌کند.
ارتودنسی نامرئی چیست؟
سه روش برای انجام ارتودنسی نامرئی وجود دارد. یک مورد سیستم لینگوال است که در این روش براکت‌های ارتودنسی در پشت دندان‌های فک بالا و پایین چسبانده می‌شود. این سیستم به دلیل مزاحمت‌های فراوان برای زبان هنگام تکلم و غذاخوردن و نیز به دلیل شکسته و کنده شدن هنگام شستن دهان چندان عملی نبوده و پیشنهاد نمی‌شود.
در روش دیگر از پلاک‌های شفاف در جهت ردیف کردن دندانها استفاده می‌شود که آن نیز در موارد بسیار محدود و نامرتبی‌های بسیار کم و با صلاحدید دندانپزشک انجام می‌گیرد و نیاز به مراجعات دو هفته یک بار و قالب‌گیری در هر مراجعه و ساخت پلاک جدید در هر جلسه دارد.
روش اصلی و کارآمد روش استفاده از براکت‌های شفاف و اغلب سرامیکی است که روی دندان‌های بیمار نصب می‌شود و بدون رنگ بوده و دیده نمی‌شوند. این روش دارای استحکام و زیبایی خوبی بوده و مشکلی برای زبان یا گفتار بیمار ایجاد نمی‌کند.
سیستم ارتودنسی متحرک چیست؟
ویژگی این نوع ارتودنسی قابلیت برداشتن و گذاشتن آن است. اما استفاده از این روش به این معنا نیست که فرد هر زمان دلش خواست از آن استفاده کند. در این روش نیز فرد باید دست کم 18 ساعت به‌طور پیوسته آن را در دهان قرار دهد.
نکته مهم آن است که این روش تنها در مشکلات جزئی و در بیشتر مواقع به‌عنوان درمان پیشگیری استفاده می‌شود. یکی دیگر از نکات مهم آن است که میزان نتیجه‌بخش بودن آن به میزان همکاری بیمار و عمل به توصیه‌ها بستگی دارد.
بهترین سن برای ارتودنسی چه زمانی است؟
توصیه می شود به محض اینکه متوجه هرگونه ناهنجاری فک و دندان در کودک شدید او را به نزد متخصص ارتودنسی ببرید. حتی اگر کودک شما زیر 8 سال است. با مراجعه زود هنگام می توانید آمادگی لازم برای شروع یک درمان ارتودنسی حساب شده را کسب کنید. بهترین سن برای ارتودنسی از شروع 8 سالگی تا قبل از بلوغ کودک است. اما این بدان معنا نیست که افراد بالای 14 یا 18 سال نمی توانند از درمان ارتودنسی بهره ببرند. درمان ارتودنسی بزرگسالان ممکن است در مقایسه با ارتودنسی کودکان زمان بیشتری ببرد. اما در نهایت به نتیجه دلخواه خواهند رسید.
نحوه عملکرد ارتودنسی چگونه است؟
دستگاه‌های ارتودنسی با اعمال نیرو روی دندانها آنها را جا به جا می‌کند. این نیرو با اطلاع کامل از میزان آنها و محاسبه با روش‌های خاص درمانی انجام می‌شود.
بیشتربخوانید: چه زمانی از نخ دندان استفاده کنیم؟
پس از هر بار کشیدن سیم‌ها کمی درد ایجاد می‌شود که معمولا بعد از چند روز از بین می‌رود. نکته مهم آن است که درمان ارتودنسی نیاز به نظم خاص و آماده‌سازی دارد.
حین ارتودنسی باید جرم‌گیری، ترمیم پوسیدگی، کشیدن دندان و آموزش بهداشت انجام شود تا پس از اتمام ارتودنسی دندانها در سالم‌ترین شکل خود قرار داشته باشد.
آیا استفاده زیاد از پستانک و شیشه شیر تاثیری بر نیاز به ارتودنسی دارد؟
استفاده از پستانک و شیشه شیر به خودی خود مضر نیست ولی در صورتی که همراه با محلول‌های شیرین و برای مدت طولانی و در سنین بالاتر نیز استفاده شود می‌تواند آسیب‌رسان باشد.
پستانک مخصوص نوزادان است، نه کودکان نوپا. آنها نباید پستانک را در دهان‌شان بگذارند و شروع به راه رفتن و بازی کردن کنند. استفاده طولانی‌مدت از آن حتی باعث می‌شود در آینده کودک نیاز به ارتودنسی پیدا کند. به همین دلیل استفاده از پستانک در سنین بالای 2 سال اصلا توصیه نمی‌شود.
آیا امکان برگشت درمان ارتودنسی وجود دارد؟
پس از اتمام ارتودنسی برای آنکه نتیجه حفظ شود باید دستورالعمل‌های خاصی را در نظر داشت. گاهی اوقات سهل‌انگاری افراد بعد از ارتودنسی باعث جابه‌جایی ناخواسته دندانها می‌شود. اما نکته مهم آن است که بدن هر فرد در برابر تغییرات ناگهانی واکنش‌های نامطلوبی نشان می‌دهد بنابراین بهتر است درمان‌های ارتودنسی به‌صورت آهسته و پیوسته انجام شود.
اهمیت رعایت بهداشت در طول دوره درمان ارتودنسی به چه دلیل است؟
رعایت بهداشت در طول دوره درمان ارتودنسی اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا به دلیل وجود براکت‌های ارتودنسی و نیز سیم‌های ارتودنسی، گیر کردن غذا بسیار بیشتر از قبل بوده و امکان مسواک زدن، تنها با استفاده از مسواک‌های معمول مشکل است. بنابراین به بیماران پیشنهاد می‌شود از وسایل کمکی خاصی که به همین دلیل ساخته شده‌اند به منظور رعایت بهداشت صحیح و کامل بهره ببرند و همچنین استفاده از دهان‌شویه نیز به‌صورت مرتب توصیه می‌شود.
در ارتودنسی دندانهایی که بند به آنها وصل است بیشترین آسیب را می‌بینند. آیا راهی برای کمتر آسیب دیدن آنها وجود دارد؟
در زمان ارتودنسی به دلیل آنکه سیم، فنر و نوارهای پلاستیکی روی دندانها قرار دارند، غذا می‌تواند به آنها بچسبد که اگر خوب شسته نشود می‌تواند موجب لک آوردن دائمی دندانها شود. بنابراین بعد از هر بار غذا خوردن باید مسواک زده شود و از نخ دندان نیز برای تمیز کردن غذاهای باقی‌مانده استفاده شود. برخی افراد در زمان ارتودنسی بیشتر مستعد آفت دهان هستند. اگر چنین اتفاقی افتاد باید متخصص ارتودنسی داروهای مخصوص را تجویز کند.
