این روزها انجام جراحی‌های زیبایی به صورت سراپایی روی اندام‌های بدن به ویژه صورت در بین افراد به خصوص زنانی که دوست دارند همواره چهره‌ای جوان و بشاش داشته باشند، گسترش یافته است. در گذشته جراحی‌ها تنها به عمل بینی و برداشتن خال‌های مادرزادی و کک و مک محدود می‌شد اما امروز با پیشرفت تکنولوژی و علم پزشکی عمل بوتاکس به عنوان روشی پرطرفدار زبانزد شده است که البته برخی از این بانوان بدون تحقیق و کسب اطلاع از عوارض و مزایای بوتاکس اقدام می‌کنند.

تاریخچه تزریق بوتاکس

بوتاکس نام تجاری سم باکتری "کلستریدیوم بوتولینوم" است. سم بوتولینیوم کشنده‌ترین سم جهان است و سبب بروز مسمومیت‌های شدید غذایی می‌شود، تنها 2 کیلوگرم از این سم کشنده برای کشتن ساکنان  این کره‌ی خاکی کافیست. دکتر کرنر پزشک آلمانی اولین کسی بود که در دهه 1820 سم بوتولیسم را در فرآورده‌های گوشتی کشف کرد و اولین بار در اوایل دهه 1980 یک چشم پزشک در آمریکا نشان داد که این سم در درمان انحراف چشم مفید و بی‌خطر است. اما اثرات درمانی بوتاکس فراتر از آن بود. در سال 1988 شرکت داروسازی آلرگان حق توزیع سم بوتولیوم نوع A را به دست آورد و یکسال بعد سازمان غذا و داروی امریکا تاثیر این سم در درمان پلک زدن عصبی و انحراف چشم را تایید کرد. با ادامه تحقیقات هر روز جنبه دیگری از اثرات درمانی بوتاکس مشخص شد و در هزاره اخیر اثر بوتاکس در زیبایی مورد توجه قرار گرفته است.

بوتاکس در واقع اسم تجاری این دارو است که توسط  ایالات متحده آمریکا ساخته می‌شود. در کشورهای مختلف این دارو به اسامی‌دیگری تولید و توزیع می‌شود که معتبرترین آنها که در ایران موجود است، دیسپورت نام دارد که ساخته کشور انگلیس و مورد تایید FDA است.

کاربرد بوتاکس

به طور کلی کاربردهای بوتاکس را می‌توان به دو دسته درمانی و زیبایی تقسیم کرد. کاربردهای زیبایی در بوتاکس برای رفع چین و چروک‌های حرکتی، متوقف کردن پیشرفت چروک‌های ثابت در پیشانی، دور چشم، خط اخم، چین‌های دور لب و چین‌های چانه و گردن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کسانی که بیماری‌های عصبی عضلانی مانند میاستنی داشته باشد و خانم‌های باردار یا در دوران شیردهی و همچنین در حضور عفونت فعال در محل تزریق مانند وجود جوش چرکی مصرف بوتاکس توصیه نمی‌شود. به این مورد توجه کنید که بوتاکس هر نوع چین و چروکی را از بین نمی‌برد و بوتاکس را به همه نواحی صورت نمی‌توان تزریق کرد، زیرا باعث فرم غیرطبیعی صورت می‌شود.

در زیر به مواردی از ضرورت‌های تزریق بوتاکس اشاره شده است:

• چین و چروک‌های پوستی به مرور زمان در اثر عواملی متعددی همچون تغییرات سلولی، کاهش کلاژن سازی پوست، آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد، تماس با نور خورشید، استرس و ... ظاهر می‌شوند. در این میان استفاده از بوتاکس می‌تواند با از بین بردن چین و چروک‌هایی دینامیک (ناشی از حرکت ماهیچه)
• جلوگیری از پیشرفت و توسعه چین و چروک‌های استاتیک (ناشی از کاهش کشسانی پوست)
•  از بین بردن خط اخم
•  از بین بردن چین و چروک‌ها در ناحیه گردن، چانه و دور لب
•  بالا کشیدن گوشه لب‌های آویزان
•  رفع خطوط پاکلاغی در اطراف چشم
•  بهبود حالت چهره و ابرو
•  جلوگیری از دیده شدن بیش از حد لثه در هنگام خندیدن
•  بالاتر بردن نوک بینی، از دیگر کاربردهای بوتاکس در زمینه زیبایی است

ژل مناسب برای تزریق بوتاکس

به گفته متخصصان پوست و زیبایی تزریق ژل را می‌توان روشی بی‌خطر به حساب آورد. البته این موضوع ارتباط مستقیمی‌به استفاده از انواع مناسب و مرغوب ژل دارد.

عمق چین‌های محل تزریق معیار خوبی برای انتخاب ژل مناسب است. معمولا برای چین‌های عمیق‌تر از تزریق ژل با ماندگاری بالا، و در چین‌های با عمق کم از ژل‌هایی با ماندگاری کوتاه مدت (تقریبا یک تا دو ساله) استفاده می‌گردد. به عنوان مثال برای رفع چین‌های خط اخم یا خط خنده که عمق کمی‌دارند، همینطور در چین‌های اطراف چشم که به شکل معمول بسیار کم عمق هستند، پیشنهاد می‌شود ژل‌های با غلظت کم مورد استفاده قرار گیرند.

مطالب مرتبط:

• آنچه درباره بوتاکس باید بدانید
• عوارض بوتاکس در آرایشگاه ها/توصیه قبل از عمل زیبایی

تزریق ژل‌هایی که از ماده هیالورونیک به دست می‌آیند عارضه کم و ماندگاری در حدود 9 ماه تا یکسال را دارا می‌باشند. این ژل‌ها به علت جذب شدن از بهترین نوع ژل‌ها شناخته می‌شوند. اگر برای رفع خطوط عمیق‌تر قصد تزریق ژل دارید، ژل‌های هیالورونیک اسید نیز از نمونه‌های کم عارضه با تاثیری عمقی شناخته می‌شوند. همه ژل‌های تزریق شده باید از برندهای معتبر و مورد تایید سازمان بهداشت جهانی (FDA) انتخاب شوند.

مراقبت‎های پس از تزریق ژل

توصیه می‌شود قبل از انجام تزریق ژل برای کاهش احتمال کبودی در محل تزریق، از مصرف ترکیباتی که شامل داروهای مسکن هستند و از بروز التهاب جلوگیری می‌کنند و البته با دوز بالا هستند، استفاده نکنید. از این داروها می‌توان به آسپیرین، ایبوپروفن و همچنین  ویتامین E و روغن ماهی می‌توان اشاره کرد. رعایت این نکته در 3 تا 5 روز قبل از تزریق مناسب است. بهتر است از بهترین پزشک زیبایی خود در مورد نام و برند ژل سوال کنید و از کیفیت آن اطمینان حاصل فرمایید. تزریق ژل باید در محیط مناسب و شرایط استریل صورت گیرد. ضد عفونی کردن مناسب محل تزریق از بروز عفونت و مشکلات التهابی بعد از آن جلوگیری می‌کند. در مورد عوارض کوتاه مدت تزریق مثل کبودی و تورم که 2 تا 3 روز پس از تزریق برطرف می‌شوند نگران نباشد.

مدت زمان ماندگاری تزریق ژل

زمان ماندگاری ژل تزریقی در انواع مختلف ژل متفاوت است. با مراجعه به بروشور داخل جعبه ژل می‌توانید از زمان استاندارد دوام آن مطلع شوید. البته این مدت زمان با توجه به بدن افراد مختلف ممکن است در بازه ای چند ماهه تغییراتی داشته باشد. یکی دیگر از مسائل مهم و تاثیرگذار در ماندگاری تزریق ژل نحوه تزریق آن است. پزشک یا متخصص مربوطه با تکنیک مناسب تزریق می‌تواند دوام مناسب ژل را تضمین کند.

تکنیک تزریق به معنای تزریق ژل در عمق مناسب و تاثیرگذاری آن است، مثلا ژل‌هایی که باید در لایه میانی پوست تزریق شوند با تزریق در سطح یا تزریق عمیق تر، دوام مورد نظر را نخواهد داشت. به این نکته توجه داشته باشید که زمان ماندگاری ژل به معنای بازه زمانی تزریق تا جذب کامل آن می‌باشد، بنابراین در تمام مدت نباید انتظار تاثیر روز اول تزریق را داشته باشد. ژل‌ها معمولا تا نصف مدت زمان ماندگاری، اثر خود را حفظ می‌کنند و در نیمه دوم زمان مورد نظر رو به کاهش می‌گذارند تا زمانی که اثر آنها از بین برود.

عوارض تزریق بوتاکس

همانگونه که گفته شد تزریق بوتاکس نیز مانند سایر عمل‌های دیگر، عوارضی دارد که طبیعی هستند. اما شناخت و درک بهتر این عوامل به شما در مقابله با عوارض جانبی بوتاکس کمک بسیاری خواهد نمود. عواملی مانند کبودی، ورم، درد در آن ناحیه، افتادگی پلک، سردرد، حالت تهوع و حالت کشیدگی در آن قسمت، از عوامل عادی و طبیعی است که پس از چند روز از بین می‌روند. برای مقابله با عوارض جانبی بوتاکس راه‌های زیادی وجود دارد که همه این عوارض را کمتر می‌کند. اما افرادی که دچار بیماری‌های قلبی هستند و مادران شیرده و زنان باردار و همچنین افرادی که مشکلات عصبی دارند، گزینه‌های مناسبی برای تزریق بوتاکس نیستند و ممکن است دچار آلرژی و مشکلاتی در تزریق بوتاکس شوند.

راه‌های مقابله با عوارض جانبی بوتاکس بعد از تزریق

برای مقابله با عوارض جانبی بوتاکس که بعد از تزریق بوتاکس بوجود می‌آیند بهتر است نکاتی را رعایت کنید که در ذیل آمده است.

 استفاده از کمپرس یخ برای کاهش و از بین رفتن کبودی و درد پس از تزریق بوتاکس یکی از راه‌های مقابله با عوارض جانبی بوتاکس است. فقط دقت کنید که یخ را داخل حوله یا نایلون بگذارید تا مستقیم با پوست تماس نداشته باشد و اینکار را بمدت 15 دقیقه ادامه دهید.

گاهی تزریق بوتاکس باعث ورم و التهاب و سردرد می‌شود که می‌توانید برای این کار از داروهای ضد درد غیر استروییدی استفاده نمایید. داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای این کار بسیار مناسب هستند.

یکی دیگر از راه‌های مقابله با عوارض جانبی بوتاکس، اجتناب از ورزش کردن بمدت 24 ساعت پس از تزریق است که باعث پخش شدن سم بوتاکس در کل بدن می‌شود.
عواملی مانند تورم، درد، التهاب، کبودی و خونریزی پس از بوتاکس طبیعی است اما اگر عواملی مانند ورم و درد در چشم‌ها، درد قفسه سینه، تغییر صدا، مشکل تنفسی و ضعف عضلانی را مشاهده نمودید، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.

یکی دیگر از راه‌های مقابله با عوارض جانبی بوتاکس این است که حتما یک نفر را همراه خود ببرید زیرا پس از عمل بدلیل محدودیتی که در حرکت پلک‌ها بوجود می‌آید امکان کم شدن بینایی وجود دارد.