جیرفت، مرکز شهرستان جیرفت و یکی از شهرهای جنوبی استان کرمانه، که در 235 کیلومتری جنوب کرمان قرار گرفته، وقتی وارد این شهر می شی با تابلوهایی مثل به شهر دانشگاهی ایران خوش اومدین و جیرفت، مهد تمدن شرق، روبه رو می شین. این شهر حدود 20 دانشجو در حال تحصیل داره. از نظر آب و هوایی، از معدود نقاطیه که با وجود اینکه تو منطقه کویری قرار گرفته ولی آب و هواش خیلی متغیره و زمستونای برفی هم داره. در مورد پیشینه تاریخی این شهر می شه گفت، با توجه به آثار سنگی و کتیبه های آجری که در اون یافت شده، بیش از 7000 سال قدمت داره، همچنین مطالعات و کاوش ها نشون می ده که جیرفت بزرگ ترین مرکز تجاری جهان بوده. شرایط مطلوب آب و هوایی در جیرفت و وجود انواع محصولات کشاورزی باعث شده بوده تمدنی در این منطقه شکل بگیره، که در دوره باستان بهشت جهان محسوب می شده.

خوراکی و سوغاتی جیرفت‎

بز قورمه، آش جو، کشک کدو، مجورکدو، لپه پلو با زیره، زیره پلو، خورش به آلو، خورش آلوچه و ... از غذاهای محلی هستن که در سفر به این شهر می تونین امتحانشون کنین. اگه هم فست فود رو به غذاهای محلی ترجیح میدین، خوبه که بدونین چیزی که توی این شهر زیاده ساندویچیه.

از سوغات این شهر میشه مرکبات جیرفت رو نام برد که خیلی هم معروفن. اگه به محصولات محلی علاقه دارین، میتونین به بازار محلی جیرفت که از ساعت 6 به بعد در اطراف میدان امام خمینی برپا می شه سری بزنین و انواع نان محلی، سبزی، تخم مرغ و ... رو از اون تهیه کنین.

گردشگری جیرفت‎

این شهر با قدمت 7000 ساله، توانایی جذب هر گردشگری رو داره، از مهم ترین جاذبه های گردشگری که تو سفرتون نباید از دستشون بدین، می شه به زیگورات کنار صندل، که به عنوان تمدن اولیه در خاورمیانه به ثبت رسیده، دشت اسفندقه، دشتی زیبا، که آثاری 5000 ساله در دل خود جای داده، سد جیرفت، که بزرگ ترین سد مخزنی استان کرمانه، موزه باستانی جیرفت، که یافته های 7000 ساله این شهر در آن نگهداری می شه، آبشار دلفارد، آبشار گلم دخترکش، آبشار دوساری و هلیل رود اشاره کرد.

آبشارهای شهر جیرفت

آبشار دلفارد : در چهل کیلومتری شمال غرب شهر جیرفت و در محل روستای کراه واقع شده و آب و هوای بسیار دل انگیزی داره. ییلاق های دلفارد از مناطق زیبای طبیعت استان کرمان محسوب می شه که در مسیر جیرفت به ساردوئیه واقع شده. آبشار کراه و چند آبشار متوالی بنام آبشارهای دره گلم دخترکش، مکان هایی بسیار مناسب جهت جذب توریست ها و محققین هستند. رودخانه دلفارد در این منطقه رودی دائمیه به طول 30 کیلومتر که از کوه بهرآسمان در 53 کیلومتری شمال غربی جیرفت سرچشمه گرفته و روستاهای بسیاری از جمله دربا، دلفارد، دهنه زنگر، رزشیرین، رضی آباد و کولدون را سیراب می کند و در انتها با رودخانه سگدر مخلوط شده و رودشور جیرفت رو تشکیل می ده.

آبشار سرندکوه : جالبه که بلندترین آبشار ایران و خاورمیانه توی جنوب کرمان هستش در شهرستان جیرفت به اسم سرندکوه(سرنکوه) با ارتفاع 177 متر.
آبشار سرنکوه آبشاری بسیار بلند و باشکوه در رشته کوه جبال بارز محسوب می شه. وجود باغ های سردسیری در این منطقه بر زیبایی آن افزوده است. به دلیل وسعت منطقه، پوشش گیاهی یکسانی در آن وجود نداره و از درختان ارزشمندی چون ارس، بنه، کهکم و ارچن گرفته تا بوته های کوچک گیاهی چون درمنه، شقایق، نرگس، گون و ریواس در اون دیده می شه. شهرستان جیرفت به دلیل تنوع محصولات کشاورزی به هند هم معروفه.

 آبشار گلم دخترکش : این آبشار در فاصله 47 کیلومتری شمال جیرفت و در بخش سردسیر دلفارد، در دره ای شرقی–غربی و مملو از چنار قرار گرفته. گُلم در مناطق جنوبی استان، همان حوضچه آبی ست که در رودخانه ها و یا در محل آبریز آبشارها به وجود میاد و گُلم دختر کش، شاید تداعی کننده حادثه ای باشه که ناشی از غرق شدن دختری در آن ها باشه. این آبشار از چهار حوضچه یا گُلم تشکیل شده که گُلم دوم برزگتر از بقیه است و ارتفاع آبشار هم در آن به حدود 10 متر می رسه.

برای رسیدن به آبشارهای بالاتر، مسیرها، سخت و سخت تر می شن. مسیر رودخانه در بالا دست آبشارها و در کف درهای پر از درختان کوهی، در دل کوه بالا می رن و فضای بکر و هیجان آوری رو به نمایش می ذارن. شیب دامنه های این دره را درختان بنه تا ارتفاع 2500 متری اسیر تاج و تنه و ریشه های محکم خود نموده و در ارتفاعات بالاتر، جلال و شکوه اورس ها، دیدنی و ستودنیه. قدم زدن در حاشیه این آب و تنفس طراوت این دره پر چنار، در تمام فصول سال، لذتی خاص رو به گردشگران و عاشقان طبیعت می بخشه.

آبشار کوه نیمه : ارتفاعات کوه «نیمه»، در روستای ییلاقی «دلفارد» از توابع بخش ساردوئیه شهرستان جیرفت با چشم اندازهای زیبا و جذاب از نواحی تفرجگاهی شهرستان جیرفت در استان کرمان است. مجموعه آبشارهایی که در این ارتفاعات از ذوب شدن برف ها پدید می آیند، از جمله جاذبه های ارزشمند طبیعی هستند. که به ویژه در فصل تابستان عده زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب می کنند.

 سد جیرفت

سد جیرفت بزرگ ترین سد مخزنی استان کرمان است که در 40 کیلومتری شمال غربی شهرستان جیرفت در محل تنگ نراب بر روی رودخانه هلیل رود در دامنه کوه های زاگرس به منظور ذخیره آب و تولید برق در بهمن ماه سال 1370 خورشیدی احداث شده است.

مقاله مرتبط:کاشان شهر خانه و کاشانه

سد جیرفت یک سد بتنی دو قوسی است که ارتفاع آن از پی 134 متر و طول تاج آن 277 متر است. ضخامت این سد بین 17 متر در کف تا 5 متر در تاج متغیر است و ورودی آب به سد جیرفت 6/43 متر مکعب در ثانیه است و بزرگترین و پر حجم ترین دریاچه استان کرمان پشت دیواره بتنی آن به وجود آمده است.

غار شعیب

غار شعیب در 18 کیلومتری غرب جیرفت و منطقه ای به نام مارون قرار داره. در حوالی غار معدن مرمریت وجود داره و وجود ماشین آلات صنعتی برای تخریب و استخراج از کوه و ضربات وارده از طریق دستگاه ها و انفجارهای معدن سبب شده قسمتی از غار تخریب شه و علی رغم وجود امکانات بالقوه در این منطقه جهت ایجاد تأسیسات رفاهی، تفریحی، گردشگری و ورزشی، هیچ گونه اقدامی توسط مسئولین شهر جیرفت برای جلوگیری از تخریب منطقه صورت نگرفته.

 زیگورات کنار صندل

کنار صندل، روستایی ست در حدود 30 کیلومتری جنوب جیرفت که نامش رو در نقشه اطلس راه های ایران پیدا نمی کنین. ولی واقعا چنین جایی وجود داره.
فاصله تپه های کنار صندل شمالی و جنوبی حدود 5/1 کیلومتر از همدیگست. به غیر از این دو تپه، تپه ای که به قلعه کوچک موسومه و قبرستان مطوط آباد هم از مکان های باستانی منطقه هستن.

 شهر قدیم جیرفت (دقیانوس)

در اطراف رودخانه‌ی «هلیل‌رود» و در شهر «دقیانوس»، یکی از آثار تاریخی و ارزشمند ایران کهن قرار گرفته است که می‌توان آن را یکی از شاهکارهای هنر معماری در ایران معرفی کرد. این اثر که به «مسجد شهر قدیم جیرفت» شهرت یافته است، دارای قدمتی بالغ بر هزار و دویست سال بوده و عنوان قدیمی‌ترین مساجد جهان اسلام را به خود اختصاص داده است. به نظر می‌‌رسد که مسجد «شهر دقیانوس» در دوران صفاری، در دهه‌ی سوم هجری قمری و به فرمان «عمرولیث» احداث شده است. جالب است بدانید که وسعت مسجد، بالغ بر ۶ هزار متر مربع بوده و نزدیک به ۲ قرن از آن استفاده می‌شد.

قلعه سموران

قلعه سموران که از سنگ­ های مرمر متمایل به قرمز ساخته، در 60 کیلومتری شرق شهر جیرفت بر فراز کوهی احداث شده است. دیواره بالای کوه که حدود هزار مترمربع است، از صخره­ هاو پرتگاه­ های طبیعی تشکیل شده است. در قسمت­ هایی که امکان نفوذ دشمن بوده، دیواری بلند شامل دو دروازه در ضلع جنوبی با 12 برج دیده ­بانی احداث شده است. در ارتفاع 200 متری بالای قلعه، دیوار سنگی دیگری با ملات آهک وجود دارد که دور تا دور قلعه احداث شده است.

قلعه سموران به علت استحکام و موقعیت طبیعی شباهت زیادی به قلعه­ های اسماعیلیه دارد و شاید مدت ها مورد استفاده پیروان اسماعیلیه قرار گرفته بوده، زیرا گروه ­هایی از فرقه اسماعیلیه در جبال بارز زندگی می­ کردند.